Morgunblaðið - 13.08.2010, Blaðsíða 6

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Júní 2009Maí 2009 Júlí 2009
5. maí Tölvupóstar og símtöl á milli viðskipta-
ráðuneytis og seðlabanka um álitaefnið.
5. maí Björn Þorri Viktorsson fjallar ummálið í Kastljósi.
6. maí Seðlabanki
óskar eftir áliti LEX.
12. maí Seðlabanka Íslands
berst lögfræðiálit LEX.
18. maí Aðallögfræðingur
Seðlabankans lýkur áliti sínu.
A
tb
ur
ða
rá
si
n 27. maí Lögfræðingur íviðskiptaráðuneyti fær álit
LEX frá Seðlabankanum.
Sendir afrit samdægurs á
ráðuneytisstjóra.
9. júní Lögfræðingur í
viðskiptaráðuneyti sendir
ráðuneytisstjóra minnisblað.
12. júníMinnisblað aðallögfræðings
Seðlabankans sent lögfræðingi í
viðskiptaráðuneyti. Hann sendir afrit
samdægurs á ráðuneytisstjóra.
24. júníMinnisblað lögfræðings
viðskiptaráðuneytis kynnt ráðherra.
1. júlí Gylfi Magnússon fjallar
ummálið í svari á Alþingi.
FRÉTTASKÝRING
Jónas Margeir Ingólfsson
jonasmargeir@mbl.is
Gylfi Magnússon, efnahags- og við-
skiptaráðherra, hefur verið gagn-
rýndur fyrir að halda leynd yfir
lögræðiálitum þess efnis að gengis-
trygging lána í íslenskri mynt væri
ólögmæt.
Lögfræðiálitin eru þrjú. Tvö
þeirra bera að vísu formlega heitið
„minnisblað“ en þau eru engu að síð-
ur álit lögfræðinga viðskiptaráðu-
neytis annars vegar og Seðlabank-
ans hins vegar á málinu. Þriðja álitið
var útbúið af lögmannsstofunni LEX
að beiðni Seðlabankans.
Í kjölfar opinberrar umræðu
um málið hófust tölvupóst- og síma-
samskipti á milli lögfræðinga Seðla-
bankans og viðskiptaráðuneytisins
hinn 5. maí árið 2009. Það kvöld kom
Björn Þorri Viktorsson lögmaður,
sem síðar flutti mál um gengistrygg-
ingar fyrir Hæstarétti, fram í Kast-
ljósi RÚV og lýsti yfir efasemdum
um lögmæti gengistryggingarinnar.
Næsta dag óskaði því Seðla-
banki Íslands eftir áliti lögmanns-
stofunnar LEX á málinu en lög-
mannsstofan skilaði Seðlabankanum
áliti sínu hinn 12. maí. Álit LEX er
afdráttarlaust en þar er talið, á skýr-
an hátt, að gengistryggingin sé ólög-
mæt.
Sigríður Logadóttir, aðallög-
fræðingur Seðlabanka Íslands, lauk
lögfræðilegu áliti sínu á málinu hinn
18. maí.
Áframsendi bæði álitin
Á þessum tímapunkti hefur Sig-
ríður Rafnar Pétursdóttir, lögfræð-
ingur í viðskiptaráðuneytinu, hafið
vinnslu minnisblaðs um málið að
beiðni þáverandi ráðuneytisstjóra,
Jónínu S. Lárusdóttur. Nöfnurnar
áttu í góðum og stöðugum samskipt-
um um málið en hinn 27. maí sendi
Sigríður Logadóttir Sigríði Rafnar
lögfræðiálit LEX á málinu. Sigríður
Rafnar áframsendi álitið á þáverandi
ráðuneytisstjóra samdægurs en í
samtali við Morgunblaðið í gær
kveður hún það vera í samræmi við
verklagsreglur ráðuneytisins.
Gylfi Magnússon sagðist í við-
tali í Kastljósi ekki hafa vitað af því
áliti vegna þess að Sigríður Loga-
dóttir hafi gert þann fyrirvara að
Sigríður Rafnar mætti ein sjá álitið.
Lögfræðingar í viðskiptaráðu-
neyti segja þó í samtali við Morg-
unblaðið að trúnaðarskylda fram-
lengist til yfirmanna þeirra í svona
tilvikum og því hafi verið heimilt að
afhenda ráðuneytisstjóra afritið.
Hvorki náðist í Jónínu við vinnslu
fréttarinnar né Gylfa Magnússon en
hann er staddur á Hornströndum í
gönguferð samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins.
Hinn 9. júní lýkur Sigríður
Rafnar áliti sínu á málinu en þremur
dögum síðar fær hún lögfræðiálit að-
allögfræðings Seðlabankans sent og
sendir ráðuneytisstjóra einnig afrit
af því samdægurs. Á þessum tíma-
punkti hafði því ráðuneytisstjórinn
þrjú álit undir höndum, öll sama efn-
is, þ.e. að gengistrygging lána í ís-
lenskri mynt væri ólögleg.
Efnisleg niðurstaða sú sama
Hinn 24. júní er Gylfa Magnús-
syni kynnt minnisblað Sigríðar
Rafnar. Óvíst er hvort hin álitin hafi
borið á góma á þeim fundi en Gylfi
kvaðst í Kastljósviðtali ekki hafa vit-
að af hinum álitunum þótt efnisleg
niðurstaða þeirra væri hin sama.
Hinn 1. júlí lagði Ragnheiður
Ríkharðsdóttir, þingmaður Sjálf-
stæðisflokksins, fyrirspurn fyrir
Gylfa Magnússon á Alþingi þess efn-
is hvort það væri hafið yfir allan vafa
að myntkörfulán, sem væru krónu-
lán með erlendu viðmiði, væru lög-
mæt.
Gylfi svaraði: „Lögfræðingar
bæði í viðskiptaráðuneytinu og ann-
ars staðar í stjórnsýslunni hafa vita-
skuld skoðað það mál. Niðurstaða
þeirra er að lánin séu lögmæt.“
Í umdeildu Kastljósviðtali bend-
ir Gylfi á að hann hafi átt við erlend
lán með erlendu viðmiði.
Álitin rötuðu til ráðuneytisstjórans
 Gylfi Magnússon sagðist ekki hafa séð lögfræðiálit um lögmæti gengistryggingar þegar hann hélt
ræðu á Alþingi 1. júlí 2009  Ráðuneytisstjóri hafði þrjú slík álit undir höndum hinn 12. júní 2009
Morgunblaðið/Kristinn
Gylfi Viðskiptaráðherra hefur verið gagnrýndur fyrir að leyna upplýs-
ingum. Óvíst er hvort hann hafi séð álitin eða einungis ráðuneytisstjóri.
Lögfræðiálitin
» Aðallögfræðingur Seðla-
bankans sendi lögfræðingi við-
skiptaráðuneytisins bæði álit
sitt og álit lögmannsstofunnar
LEX á lögmæti gengistrygg-
ingar lána.
» Niðurstaða beggja álita er
sú að lán sem veitt eru í íslensk-
um krónum með erlendu geng-
isviðmiði teljist ólögmæt.
» Lögfræðingur viðskipta-
ráðuneytis áframsendi bæði
álitin á þáverandi ráðuneyt-
isstjóra.
» Í fjölmiðlum hefur Gylfi
Magnússon neitað að hafa séð
álitin þegar hann svaraði spurn-
ingu Ragnheiðar Rikharðs-
dóttur í ræðu sinni á Alþingi.
6 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. ÁGÚST 2010
Jónas Margeir Ingólfsson
Kristján Jónsson
„Þetta mál er það alvarlegt að mér
finnst nauðsynlegt að þinginu séu
gerð skil á því hvernig þetta hefur at-
vikast,“ segir Bjarni Benediktsson,
formaður Sjálfstæðisflokksins, um
stöðu Gylfa Magnússonar, viðskipta-
ráðherra. Bjarni segir að það sé fleira
en eitt sem þurfi að skoða en hann vill
að Alþingi verði kallað saman hið
fyrsta vegna málsins.
„Í fyrsta lagi finnast mér skýr-
ingar viðskiptaráðherra algerlega
ófullnægjandi og mjög ósannfærandi.
Þær eru ófullnægjandi vegna þess að
ráðherra ber ábyrgð á því sem gerist
í ráðuneytinu. Ráðherrar geta ekki
skotið sér undan ábyrgð með því að
vísa til þess að þeir hafi ekki verið
upplýstir af starfsmönnum sínum.
Á þessum tíma sem lögfræði-
álitið varð til var almenningur í land-
inu að horfa til þess hvaða aðgerða
stjórnvöld ætluðu að grípa til. Það var
tekist á um það á þingi. Þrátt fyrir
þetta er þessu haldið til hliðar og það
er mjög alvarlegt.
Það er líka alvarlegt vegna þess
að við sjáum að þegar dómar Hæsta-
réttar féllu á sínum tíma var ríkis-
stjórnin óundirbúin þrátt fyrir að
hafa haft tilefni til að undirbúa sig í
u.þ.b. heilt ár. Síðan er það sá flötur á
þessu máli sem snýr að endurreisn
bankanna. Mér sýnist að það hafi ver-
ið samið um að stofna Landsbankann
með fjárframlagi frá íslenska ríkinu
án allra fyrirvara þrátt fyrir að menn
hefðu tilefni til að ætla að eignirnar
væru minna virði en út frá var gengið.
Við þurfum að átta okkur á því
hversu miklu tjóni hefur verið valdið
með þessu og hvernig á þessu stend-
ur. Ég tel að málið sé af þeirri stærð-
argráðu að það kalli á svör, en þeim
hefur verið haldið frá þinginu og það
gengur ekki lengur,“ segir Bjarni.
Formaður þingflokks Samfylk-
ingarinnar, Þórunn Sveinbjarnar-
dóttir, er ekki sammála. „Mér finnst
krafan fráleit, það er engin þörf á að
þing sé kallað sérstaklega saman til
að ræða þetta mál. Þingnefndir eru
að störfum og menn hittast reglulega
á næstu vikum, þar er eflaust hægt að
svara þeim spurningum sem þing-
menn hafa um þetta, hafi einhverjum
spurningum ekki verið svarað.“
– En hefur staða Gylfa Magn-
ússonar og ríkisstjórnarinnar veikst?
„Í mínum huga er aðalatriði
málsins að ráðherra hafi svarað sam-
kvæmt bestu vitund og vitneskju
þegar hann var spurður á Alþingi og
það tel ég hann hafa gert. Það að
embættismenn ráðuneytis hafi
haft undir höndum upplýsingar
sem ekki hafi, að því er ég best fæ
skilið, verið bornar undir ráð-
herra eða sýndar honum er
alvarlegur misbrestur í
stjórnsýslu. Það eitt og
sér er mjög óheppilegt
fyrir hvaða ráðherra
sem er.“
Vill að þingið fái skýringar
 Formaður Sjálfstæðisflokksins segir skýringar viðskiptaráðherra ófullnægjandi
 Þingflokksformaður Samfylkingar segir ráðherra hafa svarað eftir bestu vitund Birkir Jón Jónsson og Eygló
Harðardóttir, fulltrúar Fram-
sóknarflokksins í efnahags- og
skattanefnd og viðskiptanefnd,
hafa óskað eftir sameiginlegum
fundi nefndanna vegna vinnu-
bragða stjórnvalda varðandi
gengistryggð lán. Þau vilja að
Jónína S. Lárusdóttir, ráðuneyt-
isstjóri í efnahags- og við-
skiptaráðuneytinu, og Sigríður
Rafnar Pétursdóttir lögfræð-
ingur komi fyrir nefndina.
„Fram hefur komið að í kjöl-
far fyrirspurna okkar þá kom
lögfræðiálit lögmannsstofunnar
Lex loks fram í dagsljósið. Þessi
vinnubrögð og leyndarhyggja
stjórnvalda er með öllu óásætt-
anleg og verður að ræða ýtar-
lega á vettvangi Alþingis.
Þessar upplýsingar sem hluti
stjórnsýslunnar og ríkisstjórn-
arinnar bjuggu yfir hefðu getað
haft mikil áhrif á umræðu um
skuldir heimila og jafnframt
um stofnun hinna nýju banka.
Það er með öllu ólíðandi að
ráðherra hafi ekki skýr
svör um, á hverju ákvarð-
anir byggjast sem varða
þegna landsins háum
fjárhæðum.“
Vilja fund í
þingnefndum
FRAMSÓKNARMENN
Birkir Jón
Jónsson
Þórunn Svein-
bjarnardóttir
Bjarni
Benediktsson
Morgunblaðið/Heiddi
Alþingi Krafa er komin fram um að Alþingi verði kallað saman.