Morgunblaðið - 13.08.2010, Blaðsíða 29

Minningar 29
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. ÁGÚST 2010
um aðeins 18 ára gamall. Afi dó með-
an hann beið skurðaðgerðar í Kaup-
mannahöfn þar sem nema átti
krabbameinsæxli úr höfði hans.
Gunnar móðurbróðir minn stóð í hópi
annarra byggingaverkamanna við
Blöndu og fylgdist með kletti sem
sprengdur var til að rýma fyrir fram-
kvæmdum; grjóthnullungur þeyttist
úr sprengjureyknum og rakleiðis í
brjóst hans með banvænni nákvæmi.
Engan annan sakaði.
Í hringiðu þessa harmleiks varð
ömmu ofraun að halda áfram að búa á
jörð þeirra hjóna, einsömul með þrjú
börn. Málin æxluðust svo að innan fá-
einna missera var jörðin seld og
heimilið leystist upp. Amma flutti
með yngstu tvö börnin á Akranes árið
1960. Í kirkjukórnum þar kynntist
hún ljúfmenninu Halldóri, ekkli og
fjögurra barna föður, og þau rugluðu
saman reytum. Kvik í hreyfingum,
óaðfinnanlega til fara, sólbrún, skær-
eyg, grannvaxin og skein af henni
dugnaðurinn í bjástri hennar og
hvíldarlausum verkum. Amma á Sól-
bakka.
Þegar ég skrifaði fyrstu skáldsögu
mína, Augun í bænum, lánaði ég
söguhetjunni lítillega tilsniðnar
minningar um ömmu og afa Halldór
og andrúmsloftið á Sólbakka, sem í
bókinni nefndist Marbakki. Ég held
að sá kafli dragi fram þokkalega trú-
verðuga spegilmynd af lífinu þar í
túlkun minnisins:
„Fallegt nafn Marbakki og klukk-
an á afakontór, sem ég þurfti ekki að
nota sem spegil, stafaði ótal sinnum
yfir okkur næturgestunum á brak-
andi svefnsófanum. Við hlið hennar
hékk klukkulykillinn á nagla og ögn
fjær á veggnum móskulegar myndir
úr fyrra lífi afa, áður en hann varð
ungur ekkill og hitti unga ekkju,
ömmu mína verðandi, í pósthúsinu.
Áður en þau eignuðust útsýnið yfir
sundið frá Marbakka. Þrátt fyrir
langa dvöl vandist ég aldrei sérvisku
hússins til fulls, þungum andardrætti
olíuketilsins í kjallaranum og fótataki
yfir höfðum okkar mömmu, en við
hörkuðum andvökuna af okkur í
hvert skipti.
Sjávarmegin í garðinum var skiki
þar sem óx rabbabari sem bragðaðist
eins og hamingjan sjálf með sykri.
Hinum megin flautaði afi lágt með
sjálfum sér að lokinni sláturtíð, sveið
hausa og lappir með fornfálegu log-
suðutæki og hvíldi stríðnissvipinn um
stund.
Í gluggakistunni í eldhúsinu stóð
sjónauki í brúnni tösku, gljáandi af
elli og snertingu þeirra hjóna sem
drógu þetta undratæki upp til að sjá
hvaða skip sigldi í höfn eða hæð
brimskaflanna á ystu skerjunum.
Amma var sennilega að hnoða deig í
kleinur meðan afi baksaði við hefil-
bekkinn í kjallaranum eða punta sig
af mikilli hófsemd áður en hún gekk
til kirkju til að stíga belgorgelið í
barnamessum, eða raða blómunum
við altarið. Þessi grannvaxna kona
virtist aldrei hvíla sig, snögg í hreyf-
ingum og skoðunum. Hún greiddi alla
ævi tvöfalda áskrift að Tímanum, sem
segir kannski flest sem segja þarf.“
Ég þakka ömmu samfylgdina.
Blessuð sé minning hennar.
Sindri Freysson.
Ragnheiður Guðbjartsdóttir,
Heiða frænka, móðursystir okkar, er
látin á 92. aldursári eftir langa og far-
sæla ævi. Aðeins rúmt ár var á milli
systranna og þær voru alla tíð mjög
nánar. Heiða bjó í Hvammi sem var
nýbýli frá Hjarðarfelli frá 1944 til
1960 ásamt fjölskyldu sinni. Við syst-
urnar vorum mikið hjá þeim milli
1950 og 1960. Litla húsið í Hvammi
virtist geta rúmað ótrúlegan fjölda af
börnum á sumrin fyrir utan börnin
sem þar áttu heima. Allir fengu verk-
efni við hæfi og Hjálmur heitinn
smíðaði hrífur í réttri stærð fyrir allt
litla kaupafólkið sem auk þess að að-
stoða við heyskapinn rak kýr, gaf
kálfum, tók þátt í smölun, hélt í hal-
ann á kúnum á meðan þær voru
mjólkaðar, sótti saltfiskinn í gilið,
hjálpaði við þvotta og heimilisverk,
allt eftir getu hvers og eins. Svo voru
tínd ber síðla sumars og búin til saft
og sulta, teknar upp kartöflur og búin
til rabarbarasulta. Það var því sitt af
hverju sem við lærðum. En það var
líka tími fyrir leiki. Það var alltaf glatt
á hjalla og þau Hjálmur og Heiða sáu
til þess að börnin hefðu hæfilegan
tíma til leikja og var þá ýmislegt
brallað. Svo var amma í næsta húsi
og alltaf gott að koma þangað og þeg-
ar við stækkuðum gistum við í húsinu
hennar.
Heiða og Hjálmur voru félagslynd
og í sveitinni starfaði bæði kvenfélag
og ungmennafélag. Okkur eru minn-
isstæðar myndir af þeim þar sem þau
léku í leikriti sem sett var upp í fé-
lagsheimilinu á Breiðabliki. Leikritið
var samið upp úr fornsögunum og
þau voru svo fín og falleg.
En svo urðu miklar breytingar á
högum fjölskyldunnar og okkar um
leið. Amma Guðbranda lést sumarið
1957 og síðan Hjálmur langt fyrir
aldur fram í apríl 1958. Heiða hugs-
aði sér að halda áfram búskap ásamt
elsta syni sínum Gunnari. En það fór
á annan veg. Hinn 4. ágúst 1958 lést
Gunnar í hörmulegu slysi norður í
Húnavatnssýslu þar sem hann var
við störf ásamt móðurbróður okkar
Þorkeli. Heiða hugðist samt halda
áfram búskapnum og hafði kaupa-
mann sumarið 1959 til viðbótar við
okkur stelpurnar sem vorum orðnar
stálpaðar. Árið 1960 ákvað hún þó að
bregða búi og flytjast suður á Akra-
nes þar sem hún bjó eftir það. Þar
vann hún við verslunarstörf og á sím-
stöðinni og síðast sem kirkjuvörður.
Hún var fljót að komast inn í fé-
lagslífið og fór að syngja í kirkju-
kórnum skömmu eftir að hún flutti til
bæjarins. Árið 1964 giftist hún Hall-
dóri Jörgenssyni trésmið og flutti til
hans á Sólbakka þar sem hún bjó
þangað til hún fluttist inn að Höfða.
Hjónaband þeirra var farsælt og
voru þau mjög samhent. Halldór átti
fjögur börn og hefur samband þeirra
við Heiðu alltaf verið mjög gott.
Heiða naut ekki mikillar skóla-
göngu í æsku frekar en margar kon-
ur af hennar kynslóð. En hún var vel
lesin og gaf þeim sem höfðu lengri
skólagöngu ekki mikið eftir. Hún
hafði alla tíð mikinn áhuga á þjóð-
málum og mjög ákveðnar skoðanir á
þeim. Hún sat á kirkjuþingi fyrir
söfnuð sinn á Akranesi og gegndi
fleiri trúnaðarstörfum.
Við minnumst frænku okkar með
þakklæti, virðingu og væntumþykju.
Sigrún, Guðný, Þorbjörg og
Áslaug Helgadætur.
Enn einn stóri hlekkurinn í keðj-
unni er rofinn. Það má með sanni
segja að hún Heiða frænka hafi verið
stór hlekkur í okkar fjölskyldu. Kon-
an sem lét sig varða allan sinn stóra
frændgarð, var óþreytandi við að
spyrja frétta af öllum og vita hvernig
lífið gengi hjá fólkinu sínu. Gegnum
lífið hafði hún fylgst vel með þjóð-
málum, hún hafði sterkar skoðanir
sem hún vildi gjarnan fylgja eftir.
Það voru mikil tengsl á milli heim-
ila foreldra okkar og Heiðu, hún var
föðursystir okkar og Hjálmur, fyrri
eiginmaður hennar, og móðir okkar
voru systrabörn. Þau hjónin voru
glaðvær og félagslynd. Á heimili
þeirra var símstöð sveitarinnar eins
og verið hafði á Hjarðarfelli frá því
síminn var lagður um sveitirnar. Það
var afar eftirminnilegt hversu mik-
inn metnað Heiða lagði í það starf.
Þegar send voru heillaskeyti í gegn-
um símann þurftu þau að handskrifa
skeytin og þar naut sín þeirra fallega
rithönd og vandvirkni.
Heiða var félagsvera, hafði yndi af
leiklist og söng. Á sínum yngri árum
tók hún þátt í uppfærslu á mörgum
leikritum í heimasveitinni sinni, söng
í kirkjukór svo lengi sem henni
fannst hún hafa getu til.
Lífið fór ekki alltaf um hana mild-
um höndum, en ætíð reis hún upp aft-
ur bein í baki og bar höfuðið hátt.
Hún var okkur systrum góð fyrir-
mynd hvar sem hún fór, skarpgreind,
glæsileg, glaðvær og mikil húsmóðir.
Oftar en ekki tókst henni að gera
mikið úr litlu, hún var einstök heim
að sækja og gerði heimili sitt afar fal-
legt og hlýlegt.
Eftir að Heiða flutti á Akranes
voru okkar samfundir með öðrum
hætti en áður. Heimili þeirra Hall-
dórs, sem var seinni maður hennar,
stóð öllu hennar frændfólki opið og
var ávallt vel fagnað. Halldór reynd-
ist henni frábær lífsförunautur og
nutu þau sín vel saman. Við fórum
ævinlega ríkari af þeirra fundi.
Einnig minnumst við með gleði
þegar Hjálmur, sonur hennar, og
Margrét, kona hans, komu með hana
í ferðir á Snæfellsnesið nú á seinni ár-
um. Við nutum þess að rifja upp fyrri
tíma og hún miðlaði okkur af fróðleik
sínum. Tvær okkar systra óku í gegn-
um Hvalfjarðargöngin á leið heim frá
jarðarför síðla dags hinn 6. ágúst sl.
og höfðum við þá á orði að enn færum
við framhjá án þess að koma við hjá
Heiðu frænku. Einhver tenging var
þar á ferðinni, en kallið kom síðan að
morgni næsta dags.
Nú hefur hún farið til fundar með
öllum ástvinum sínum sem á undan
eru farnir og hefur henni vísast verið
vel fagnað.
Fjölskyldu hennar og vinum öllum
færum við samúðarkveðjur.
Far þú í friði, heiðurskona.
Guðrún, Auður, Þorbjörg,
Magndís og Helga
Alexandersdætur.
Endurminningin merlar æ
í mánasilfri hvað, sem var,
yfir hið liðna bregður blæ
blikandi fjarlægðar,
gleðina jafnar, sefar sorg;
svipþyrping
sækir þing
í sinnis hljóðri borg.
(Grímur Thomsen.)
Við andlát Ragnheiðar, föðursyst-
ur minnar, leitar hugurinn aftur til
bernskuáranna heima á Hjarðarfelli.
Þar kvaddi ég hana síðast um Jóns-
messuna í vor þegar hún kom ásamt
Guðbjörgu, systur sinni, og dætrum
þeirra í heimsókn eina dagstund í
Hvamm til okkar systra. Þar bjó hún
ásamt Hjálmi Hjálmssyni, fyrri eig-
inmanni sínum, og börnum. Á Hjarð-
arfelli bjuggu þá föðuramma mín og
þrjú börn hennar með fjölskyldum
sínum. Náið samstarf var á milli
heimilanna og mikill samgangur. Þótt
húsrými væri ekki mikið í Hvammi
var þar ævinlega rúm fyrir gesti og
gangandi. Ragnheiður sá um sím-
stöðina í sveitinni og því fylgdi mikill
erill og gestakomur. Á sumrin fylltist
húsið af ættingjum sem leituðu til átt-
haganna og barnafjöldinn á Hjarðar-
felli margfaldaðist. Við börnin lifðum
dýrðardaga og í minningunni var allt-
af sól og blíða.
En öllu er afmörkuð stund, á einu
ári breyttist lífið á bænum. Fyrst lést
amma og skömmu síðar veiktist
Hjálmur og andaðist eftir erfiða
sjúkralegu. Engu að síður hugðist
Heiða búa áfram með börnum sínum
en þá kom höggið þunga þegar Gunn-
ar eldri sonur hennar lést af slysför-
um aðeins átján ára að aldri. Þá
sýndu ættingjar, nágrannar og vinir
Ragnheiðar henni mikinn samhug og
hjálpsemi. Styrk hennar og æðru-
leysi var við brugðið en ekki þarf að
efa að þessi mikli missir varpaði
dimmum skugga á líf hennar og
barnanna. Tveimur árum síðar brá
Ragnheiður búi og flutti á Akranes
með börn sín. Þar eignaðist hún
marga góða vini og kunningja og tók
þátt í margvíslegu félagslífi, en
þekktust var hún án efa á Akranesi
fyrir störf sín í þágu Akraneskirkju
þar sem hún var meðhjálpari mörg
ár. Gæfan var henni hliðholl þegar
hún giftist sómamanninum Halldóri
Jörgenssyni sem reyndist henni og
börnunum einstaklega vel.
Um frænku mína má segja að
henni hafi verið margt gott gefið.
Hún var vel gefin, fróð og minnug en
saknaði þess alla ævi að hafa ekki átt
þess kost að stunda langskólanám
sem hefði áreiðanlega legið vel fyrir
henni. Hún var kvenna fríðust og hélt
fegurð sinni til æviloka. Dugnaður
hennar var þekktur og léku öll verk í
höndum hennar. Hún var ákaflega
pólitísk og studdi sinn flokk af mikl-
um heilindum. Ég heyrði það á henni
í síðasta samtali okkar að það gladdi
hana að afkomendur hennar tækju
þátt í stjórnmálum þótt það væri ekki
fyrir Framsóknarflokkinn. „Stelp-
urnar hafa víst þennan pólitíska
áhuga frá mér,“ sagði hún og brosti
stolt.
Ég kveð frænku mína með virð-
ingu og trega með þökk fyrir allt gott
frá fyrstu tíð og sendi fjölskyldu
hennar hugheilar samúðarkveðjur.
Hallgerður Gunnarsdóttir.
✝
Einlægar þakkir til allra er sýndu okkur samúð,
hlýhug og vináttu við andlát og útför okkar
ástkæra,
TRYGGVA HARÐARSONAR,
Svartárkoti,
Bárðardal.
Sérstakar þakkir til starfsfólks Fjórðungssjúkra-
hússins á Akureyri og læknanna Agnesar
Smáradóttur og Friðriks Yngvasonar fyrir nærgætni
og góða umönnun.
Guð blessi ykkur öll.
Elín Baldvinsdóttir,
börn, tengdabörn og barnabörn.
✝
Innilegar þakkir til allra þeirra sem sýndu okkur
samúð og hlýhug við andlát og útför ástkærrar
móður okkar, tengdamóður, ömmu, langömmu
og systur,
PÁLÍNU A. LÓRENZDÓTTUR.
Sérstakar þakkir fær starfsfólk Landspítalans við
Hringbraut og Landakotsspítala.
Aðalheiður G. Hauksdóttir, Ágúst V. Árnason,
Hallgrímur L. Hauksson, Ingveldur M. Tryggvadóttir,
Ása I. Hauksdóttir, Benóný Ægisson,
ömmubörn, langömmubörn og systkini.
✝
Innilegar þakkir til allra sem sýndu okkur samúð,
hlýhug og vinsemd við andlát og útför móður
okkar, stjúpmóður, tengdamóður, ömmu og
langömmu,
ÓSKAR ÓLAFSDÓTTUR
frá Bolungarvík.
Sérstakar þakkir færum við starfsfólki hjúkrunar-
heimilis Skjóls.
Halldór Ben Halldórsson, Erla Gunnlaugsdóttir,
Ólafur Halldórsson, Sigurlaug Ingimundardóttir,
Sólveig Halldórsdóttir,
Una Halldóra Halldórsdóttir, Geir Guðmundsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
✝
Okkar ástkæri,
ÓLAFUR GUÐMUNDSSON,
Hamarsgötu 4,
Seltjarnarnesi,
lést miðvikudaginn 11. ágúst á Droplaugarstöðum.
Útförin fer fram frá Fríkirkjunni í Reykjavík,
fimmtudaginn 19. ágúst kl. 13.00.
Blóm og kransar eru vinsamlegast afþakkaðir en
þeim sem vilja minnast hans er bent á Barnaspítalasjóð
Hringsins, sími 543 3724.
Kristín Bernhöft, Pétur Orri Þórðarson,
María Fjóla Pétursdóttir, Birnir Ásgeirsson,
Þórður Orri Pétursson, Hildur Harðardóttir,
Kristín Hlín Pétursdóttir, Davíð Sverrisson.
✝
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir,
afi og langafi,
HELGI SIGURÐSSON
frá Hraunkoti í Landbroti,
lést á hjúkrunarheimilinu Klausturhólum
miðvikudaginn 11. ágúst.
Svava Margrét Þorleifsdóttir,
Ólafur Helgason, Sigurlaug Jónsdóttir,
Sigurður Helgason,
Vigfús G. Helgason, Matthildur Pálsdóttir,
Leifur J. Helgason,
Sigmar Helgason, Kristín S. Ásgeirsdóttir,
Ásta Katrín Helgadóttir, Gísli H. Jóhannsson,
barnabörn og barnabarnabörn.