Morgunblaðið - 26.08.2010, Blaðsíða 14

VIÐTAL
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
„Fólk sem hættir að lifa í áfengis- og fíkniefna-
neyslu þarf oft mikinn andlegan styrk. Trúin er
því mikil hjálp,“ segir Karl V. Matthíasson, vímu-
varnaprestur þjóðkirkjunnar. Í vetur verður líkt
og áður boðið upp á svonefndar vængjamessur og
æðruleysismessur en þeim er ætlað að mæta þörf-
um þeirra sem hafa tekist á við vanda vegna
áfengis og annarra vímuefna. Þar með taldir eru
jafnt þeir sem sjálfir hafa glímt við slíkan vanda og
aðstandendur þeirra.
Vængjamessurnar verða að kvöldi fyrsta mið-
vikudags hvers mánaðar í Guðríðarkirkju í Graf-
arholti. Sú fyrsta 1. september næstkomandi. Í
vængjamessum taka leikmenn mikinn þátt.
Venjulega tjá sig þar bæði aðstandandi og alkóhól-
isti auk þess sem prestar leiða messuna.
Æðruleysismessurnar hafa verið haldnar í á
annan áratug. Þær verða í Dómkirkjunni að kvöldi
þriðja sunnudags hvers mánaðar í vetur og sú
fyrsta 19. september nk. Venjulega segir þar alkó-
hólisti eða aðstandandi frá reynslu sinni auk þess
sem prestar Dómkirkjunnar og vímuvarnaprestur
leiða messuna. Í vængjamessum og æðruleysis-
messum er líflegur og fjölbreyttur tónlistarflutn-
ingur. Karl sagði mikilvægt að losa fólk úr viðjum
óttans til frelsis og gleði og sagði: „Gleðin og vonin
einkenna þessar messur. Það eru allir hjartanlega
velkomnir.“
Karl segir marga aðstandendur hafa lent í
hlekkjum vegna neyslu einhvers sér nákomins.
„Svo hefur fólk farið í Al-Anon og það hefur hjálp-
að því að komast út úr því að allt lífið hverfist um
þennan eina alka. Al-Anon hjálpar fólki að taka
aftur eftir lífinu og öðrum í fjölskyldunni.“
Karl hefur komið á fót bænahópi átta karla sem
hittist einu sinni í viku í Guðríðarkirkju. „Við biðj-
um Guð að vernda land okkar og þjóð og biðjum
fyrir bænarefnum. Þetta eru sterkar stundir – al-
veg magnaðar,“ sagði Karl. Hann hefur einnig
tekið þátt í æðruleysismessum víða um landið auk
þess að styðja presta við að koma slíku starfi á
legg. Þá heimsækir Karl reglulega heimili Sam-
hjálpar í Hlaðgerðarkoti og kemur að þjónustu við
Krýsuvíkursamtökin.
Hann segir að þörf fyrir þjónustu vímuvarna-
prests hafi lengi verið fyrir hendi. Þegar hún loks
stóð til boða hafi fólk strax farið að nýta sér hana.
Karl hefur unnið að því að móta vímuvarnarstefnu
eða verklagsreglur um hvernig bregðast eigi við
áfengisvanda innan kirkjunnar, t.d. ef einhver
starfsmaður kirkjunnar glímir við áfengisvanda-
mál. Hann telur að kirkjan þurfi einnig að móta af-
stöðu til áfengisneyslu.
„Er áfengisneysla jákvæð eða neikvæð, eða eig-
um við bara að mæla með bindindi? Helst myndi
ég vilja gera það, en sú skoðun hefur ekki fengið
fullan byr,“ sagði Karl. Hann sagði samfélagið
vera orðið svo gegnsýrt af „bjórmenningu“ og
„vínmenningu“ að ungt fólk virðist vart lengur sjá
þann kost að neyta ekki áfengis.
Þetta kom vel í ljós þegar Karl var með fræðslu
fyrir fermingarbörn í fyrra. Hann lagði fyrir þau
spurningu um hvort þau teldu hægt að lifa án þess
að reykja? Já, það töldu þau tvímælalaust og kváð-
ust aldrei ætla að byrja að reykja. Svo spurði hann
hvort þau teldu að þau gætu lifað án þess að neyta
áfengis?
Börnin ganga inn í heim áfengisneyslu
„Þá svöruðu börnin því ekki eins afdráttarlaust
og með reykingarnar. Þá sá ég hvernig það er
komið inn í höfuðið á ungum börnum að þau muni
ganga inn í heim áfengisneyslu og jafnvel fíkni-
efna, af því það er bara svoleiðis,“ sagði Karl. „Það
að drekka sé í huga unglinga orðinn hluti af því að
verða „stór“ eða fullorðinn.
Ég hef kallað það þegar unglingur byrjar að
drekka að hann taki þátt í „happdrætti helvítis“,
því það getur enginn annað en tapað í því happ-
drætti. Það er einlæg von mín að ungmenni sem
nú eru að hefja framhaldsskólagöngu sína og önn-
ur á þeirra reki komist hjá því að lenda í hinni
skelfilegu glímu við Bakkus.“
Telur kirkjuna þurfa að taka
afstöðu til áfengisneyslu
 Alkóhólistar og aðstandendur tala í vængjamessum og æðruleysismessum
Vímuvarnaprestur Karl V. Matthíasson vinnur
mikið með alkóhólistum og aðstandendum þeirra.
Mikið starf í kirkjum landsins
» Mikið starf er fyrir alkóhólista og að-
standendur þeirra í kirkjum landsins. AA-
fundir eru í mörgum kirkjum auk sérstakra
guðsþjónusta.
» Vængjamessur verða haldnar að kvöldi
fyrsta miðvikudags hvers mánaðar í Guðríð-
arkirkju í Grafarholti í vetur og hefjast 1.
september.
» Æðruleysismessur verða í Dómkirkjunni
að kvöldi þriðja sunnudags hvers mánaðar í
vetur og sú fyrsta haldin 19. september nk.
14 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. ÁGÚST 2010
Icelandair hefur ákveðið að hefja
áætlunarflug í apríl á næsta ári til
Alicante á Spáni. Flogið verður
vikulega fram í október. Alicante
er fjórði nýi áfangastaðurinn sem
Icelandair kynnir fyrir næsta ár.
Þar með eru áfangastaðir félagsins
orðnir 30 talsins á næsta sumri.
„Við höfum á undanförnum mán-
uðum fengið mikinn fjölda áskor-
ana frá einstaklingum og ferða-
skrifstofum um að hefja
áætlunarflug til Alicante og al-
mennt er íslenski ferðamanna-
markaðurinn að taka við sér,“ segir
Birkir Hólm Guðnason, fram-
kvæmdastjóri Icelandair.
Sala er þegar hafin á ice-
landair.is.
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Sól Alicante er vinsæll viðkomustaður.
Flogið til Alicante
Dagana 27.-29. ágúst nk. verður
Norðurlandaskákmót stúlkna hald-
ið í Reykjavík. Þetta er í fjórða
skipti sem keppnin fer fram og í
fyrsta skipti sem hún fer fram á Ís-
landi. 34 stúlkur taka þátt í mótinu í
þremur flokkum, frá öllum Norður-
löndunum nema Finnlandi. Skák-
mótið átti upphaflega að fara fram í
apríl en eldgosið í Eyjafjallajökli
varð til þess að fresta þurfti
mótinu. Mótið fer fram í skák-
miðstöðinni í Faxafeni 12. Þetta er
fyrsta Norðurlandamótið af fjórum
sem fram fara á Íslandi á einu ári
en á næsta ári heldur Skáksamband
Íslands sjálft Norðurlandamótið í
skák, Norðurlandamót kvenna og
Norðurlandamót öldunga.
Norðurlandaskák-
mót í Reykjavík
Forvarnarsamtökin Blátt áfram
stóðu fyrir landssöfnun í apríl sl.
með sölu á lyklakippum undir yf-
irskriftinni „Vertu upplýstur“.
Söfnunin gekk vonum framar og
seldust allar lyklakippurnar upp.
Söfnunin gerir samtökunum
kleift að bjóða skólum upp á
fræðslu þeim að kostnaðarlausu.
Stjórn Blátt áfram hefur ákveðið að
bjóða nemendum í 2. bekk að sjá
leikbrúðusýninguna „Krakkarnir í
hverfinu“ og starfsfólki skólanna á
námskeiðið „Verndarar barna“.
Frí fræðsla
Helga Garð-
arsdóttir, sem
starfar við rann-
sóknir á háskóla-
sjúkrahúsinu í
Utrecht í Hol-
landi, hefur feng-
ið úthlutaðan
styrk að upphæð
230 þúsund evr-
ur til að setja upp
sitt eigið rann-
sóknarverkefni. Helga var ein af 19
úr hópi 179 nýdoktora á heilbrigð-
isvísindasviði sem fengu styrk.
Styrkjunum er úthlutað af hol-
lensku vísindaakademíunni til að
styðja þá sem skara fram úr í rann-
sóknum á sínu sviði. Markmiðið er
að örva nýjungar í rannsóknum og
á sama tíma að gefa einstaklingum
tækifæri til að þróa eigin verkefni.
Íslendingur hlýtur
vísindastyrk
Helga Garð-
arsdóttir
STUTT
Egill Ólafsson
egol@mbl.is
Steingrímur J. Sigfússon fjármála-
ráðherra segir að útgjöld til land-
búnaðarmála verði að lækka á næsta
ári eins og aðrir útgjaldaliðir fjár-
laga. Bændur standa frammi fyrir
9% lækkun, en Bændasamtökin hafa
mótmælt því að framlög til búvöru-
samninga verði lækkuð enda hafi
verið gerður samningur við bændur
á síðasta ári sem beri að standa við.
„Mál sem tengjast landbúnaðinum
og fara yfir fjárlög verða ekki undan-
skilin sem slík,“ sagði Steingrímur
þegar hann var spurður hvort bú-
vörusamningurinn yrði skertur um
9%. Hann minnti hins vegar á að
framlög til landbúnaðarins á fjárlög-
um væru sett saman úr nokkrum
þáttum þótt beingreiðslur til bænda
væru vissulega stærsti liðurinn.
Steingrímur sagði að niðurskurð-
ur á framlögum til landbúnaðarmála
hefði verið settur í fjárlög 2009 án
samráðs við bændur. Hann sagðist
hins vegar hafa beitt sér fyrir við-
ræðum við þá og tekist hefði að landa
samkomulagi þar sem þeir féllust á
skerðinguna og hvernig reynt yrði
að fara með samninginn í framhald-
inu. „Ég hef rætt við bændur um þá
stöðu sem uppi er í fjárlagagerðinni
og kynnt þeim viðfangsefnið sem við
erum að glíma við. Ég gerði það í vor
og við höfum hitt þá síðan. Við erum
enn að tala saman um hvernig við
reynum að útfæra þann hluta sparn-
aðarins sem leggst á útgjöld til land-
búnaðarmála. Það eina sem ég get
sagt í þeim efnum er að við vonumst
eftir að geta fundið leið sem allir
geta lifað með. Ég hef einmitt nýver-
ið kynnt tillögur í þeim efnum sem
eru til skoðunar.“
Mótmæla skerðingu
„Við höfum mótmælt þessari
kröfu og bent á að samningurinn hafi
farið í atkvæðagreiðslu bæði á Al-
þingi og meðal bænda. Allar þessar
forsendur lágu fyrir þegar samning-
urinn var gerður,“ sagði Haraldur
Benediktsson, formaður Bændasam-
taka Íslands.
Samningarnir voru undirritaðir í
apríl á síðasta ári af fulltrúum bænda
og Steingrími J. Sigfússyni sem þá
var bæði fjármála- og landbúnaðar-
ráðherra. Samningurinn gerði ráð
fyrir skerðingu framlaga frá fyrri
samningi, en jafnframt voru samn-
ingarnir framlengdir um tvö ár.
Samningarnir gera ráð fyrir að
framlög ríkisins eigi að hækka um
2% að lágmarki og 5% að hámarki
miðað við árið á undan. „Við reiknum
með að það verði staðið við þetta
samkomulag,“ sagði Haraldur.
Jón Bjarnason landbúnaðar- og
sjávarútvegsráðherra sagði í samtali
við Bændablaðið fyrir nokkrum dög-
um að hann vildi að staðið yrði við
samninga við bændur um bein-
greiðslur. Horfur í efnahagsmálum
hefðu batnað frá því samningurinn
var gerður vorið 2009.
Fjárlagafrumvarpið fyrir árið
2011 verður lagt fram á Alþingi í
byrjun október nk.
Þurfa að spara um 9%
 Fjármálaráðherra segir að landbúnaðurinn þurfi að taka á sig skert framlög
 Formaður Bændasamtakanna bendir á að ráðherra hafi gert við þá samning
Morgunblaðið/Árni Torfason
Fé Bændur vilja verja búvörusamningana sem gerðir voru á síðasta ári.
Samningur við bændur
» Steingrímur J. Sigfússon
gerði samninga við bændur í
fyrravor um framlög til næstu
fjögurra til fimm ára.
» Bændur óttast að stjórnvöld
ætli ekki að standa við þessa
samninga.
» Samkvæmt fjárlögum í ár
fara 5,5 milljarðar í bein-
greiðslur vegna mjólkur-
framleiðslunnar og 4,1 millj-
arður vegna sauðfjár-
framleisðlunnar.