Morgunblaðið - 11.01.2011, Side 30

MICHAEL JÓN
CLARKE
TÓNLIST
Sinfóníuhljómsveit Norðurlands
boðaði til sinna fyrstu tónleika á
árinu og reyndar fyrstu klassísku
tónleikanna í Hofi frá opnunartón-
leikunum sl. haust.
Gaman var að hlýða á tónleika í
salnum í þeirri mynd sem hann
var fyrst og fremst hannaður fyr-
ir. Hér var um órafmagnaðan
flutning að ræða þar sem skildir
og skermar voru allir á sínum stað
klæðlausir. Hljómburðurinn er í
senn bjartur, hlýr og gegnsær, en
jafnframt lifandi, en bætir svo
engu við, svo það heyrist allt, sem
er bæði kostur og galli, sem var
og raunin á þessum tónleikum.
Tónleikarnir hófust með svítu
Frá tímum Holbergs eftir Grieg
sem er nýklassísk tónsmíð og eitt
vinsælasta verk fyrir strengjasveit
þó að það hafi upprunanlega verið
samið fyrir píanó. Af einhverjum
ástæðum var ákveðið að láta
hljómsveitarmeðlimina standa
(fyrir utan sellóleikarana!) og var
hljómsveitin nokkuð fámenn fyrir
svona rómantískt verk. Að vísu er
ákveðin fortíðaþrá til barokk-
meistara í verkinu og það er í
tísku í dag að standa þegar bar-
okkverk eru flutt, en að öllu öðru
leyti er hér um hárómantískt verk
að ræða.
Fyrsti kaflinn byrjaði vel með
snerpu og hraða, en fljótlega
komu vankantar í ljós. Það skorti
verulega á samræmingu í intónun,
áferð og samhæfingu til þess að
lyfta flutningnum á hærra plan en
góðrar áhugamennsku.
Konsert fyrir marimbu og
hljómsveit eftir Brasilíumanninn
Ney Rosauro er vinsælasti kons-
ertinn fyrir marimbu í heiminum í
dag. Tónskáldið blandar skemmti-
lega saman þjóðlegum áhrifum
brasilískrar tónlistar og jass.
Strengjasveitin hér er meira í
hlutverki undirleikara en í aðal-
hlutverki og flóknar taktsamsetn-
ingar gera miklar kröfur til rytm-
ísks innsæis hljóðfæraleikaranna.
Oftast gekk dæmið upp, en ein-
hvern veginn hljómaði það samt
ekki alveg sannfærandi, takturinn
var ekki í blóðinu.
Aftur á móti var einleikarinn
greinilega alveg í essinu sínu, spil-
aði af algjörri innlifun svo unun
var á að hlýða. Sálmasöngskafl-
arnir í fjórum röddum voru svo
fallega mótaðir, jafnir og frjálsir,
að maður gleymdi um stund að
verið væri að spila á marimbu
fremur en pípuorgel.
Þáttur hljómsveitarinnar er
ekki sérlega rismikill í þessu verki
og þau innskot þar sem hljóm-
sveitin átti millispil voru stundum
frekar óörugg og sár.
Kammersinfónía Sjostakovitsj
er metnaðarfullt verkefni og ekki
auðvelt áheyrnar í fyrsta skipti.
Hljómsveitarstjórinn, Guðmundur
Óli, kynnti verkið fyrir áheyr-
endum á skemmtilegan og afslapp-
aðan hátt, með tóndæmum, sem
var mjög gott innlegg. Hér var
ekki á neinn hátt talað niður til
áheyrenda, heldur einfaldlega ver-
ið að benda á ýmsa skemmtilega
hluti sem hjálpuðu okkur áheyr-
endum að rata um þennan hljóm-
heim. Þegar kom að flutningnum
sem samanstendur af fimm sam-
tengdum köflum og tekur um 25
mínútur, heyrðum við margt
merkilegt sem annars hefði getað
farið fram hjá okkur.
Hér var hljómsveitin greinilega
miklu betur undirbúin og sýndi
mjög góða spretti. Flutningurinn
er áhrifamikill, drungalegur og
dramatískur.
Strengjahljómsveitin er kjarni
sinfóníuhljómsveitarinnar og að
þessu sinni var hún mest mönnuð
fólki af svæðinu, ásamt nokkrum
fyrrverandi nemendum Tónlistar-
skólans á Akureyri.
Það er stórkostlegt að eiga tón-
leikasal á Akureyri eins og
Hamraborgina. Það er greinilegt
að í strengjahljómsveit Sinfóníu-
hljómsveitar Norðurlands eru
margir mjög hæfir hljóðfæraleik-
arar. Það var ein af ástæðunum
fyrir því að Hof var byggt að
hljómsveitin fengi fastan tónleika-
og æfingastað.
Nú þarf að gera hljómsveitinni
kleift að æfa reglulega svo hægt
verði að stefna áfram upp á við.
Slagverk og strengir í Hofi
Tónleikar
Sinfóníuhljómsveit Norðurlands
bbmnn
Tónleikar í Hofi sunnudaginn 9. janúar.
Holberg svíta eftir E. Grieg, Konsert fyr-
ir marimbu og strengjasveit eftir Ney
Rosauro og Kammersinfónía eftir
Dmitri Sjostakovitsj. Einleikari á ma-
rimbu: Hjörleifur Örn Jónsson. Stjórn-
andi: Guðmundur Óli Gunnarsson.
Morgunblaðið/Skapti
Stjórnandinn Guðmundur Óli
Gunnarsson á sviðinu í Hofi.
30 MENNINGFréttir
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. JANÚAR 2011
Erla Hulda Halldórsdóttir
sagnfræðingur fjallar um nú-
tímakonuna í fyrirlestri í há-
deginu í dag, þriðjudag, og
kallar fyrirlesturinn Birtingar-
mynd hins ókvenlega. Fyrir-
lesturinn er í hádegisfundaröð
Sagnfræðingafélags Íslands,
Hvað er kynjasaga? og hefst í
fyrirlestrasal Þjóðminjasafns-
ins kl. 12.05.
Erla Hulda hefur um árabil
lagt stund á rannsóknir á sögu kvenna og kynja.
Hún hefur birt fjölda greina og bókarkafla um
efnið og leggur nú lokahönd á doktorsritgerð í
sagnfræði við HÍ þar sem viðfangsefnið er mótun
kyngervis á Íslandi á síðari hluta 19. aldar.
Sagnfræði
Birtingarmynd
hins ókvenlega
Erla Hulda
Halldórsdóttir
Andrea Weber opnaði sýningu
í Bókabúðinni - verkefnarými á
Seyðisfirði á laugardag. Hún
býr og starfar í París og Berlín
og nam ljósmyndun og mynd-
list í París og Berlín á árunum
1994 til 2006.
Weber dvaldist í gesta-
vinnustofu SÍM og NES á síð-
astliðnu ári og er nú gestalista-
maður í Skaftfelli, miðstöð
myndlistar á Austurlandi, á
Seyðisfirði. Í verkum sínum vinnur Weber með
rými en hún segist hafa sérstakan áhuga á tengls-
um tvívíðra verka og þrívíðra. Skörun að innan út
í ytra rými eða sambandið milli inni og úti eru
mikilvægir þættir í verkunum.
Myndlist
Sýnir í Bókabúðinni
á Seyðisfirði
Skaftfell.
Alls fengu 269 norræn menn-
ingarverkefni styrki árið 2010
úr Norræna menningar-
sjóðnum en sjóðurinn veitti
27,4 milljónir danskra króna til
þessara verkefna, um 550 millj-
ónir íslenskra króna.
Fjórtán íslensk verkefni
hlutu 1,85 milljónir danskar
eða ríflega 38 milljónir í styrk.
Norræni menningarsjóður-
inn fékk yfir 1200 umsóknir ár-
ið 2010 sem er nýtt met. Umsóknum fjölgaði um
fjögur prósent á milli ára og gildum umsóknum,
sem uppfylla kröfur sjóðsins og eru teknar fyrir af
stjórn, hefur fjölgað um sex prósent.
Íslenskum umsóknum hefur fjölgað síðustu ár.
Norræn menningarverkefni
269 verkefni fengu
milljónir í styrki
Sjóðurinn styður
allskyns verkefni.
Safn bandaríska
þingsins, The Li-
brary of Con-
gress, hefur veitt
viðtöku gjöf Uni-
versal Music Gro-
up á upptökum
sem hafa verið
geymdar í
geymslum fyrir-
tækisins. Að sögn
The New York
Times fyllir efnið
nærri mílu af hillum, en um allskyns
upptökur er að ræða, um 200.000
málm-, gler- og lakkplötur, mikið til
frá tímabilinu 1926 til 1948.
Gjöfin var kynnt í gær en í henni
er að finna upptökur af öllum teg-
undum vinsællar tónlistar í Banda-
ríkjunum á þessum tíma, með
heimsþekktum sem minna þekktum
flytjendum; þetta er djass, blús,
sveitatónlist, létt klassísk tónlist,
upptökur á samtölum, upplestrum
og leikritum, og dægurtónlistin sem
var vinsæl áður en rokkið sló í gegn.
Sem dæmi um perlur í þessu viða-
mikla safni er frumupptakan á
White Christmas með Bing Crosby
frá árinu 1947, en það er mest selda
lag allra tíma.
Universal gefur efnið út
„Þetta er sannkallaður fjársjóður,
efni sem fyllir meira en mílu af hill-
um, mikið til efni sem hefur verið
ófáanlegt árum saman,“ er haft eftir
deildarstjóra hljóðrita hjá safninu.
Safnið mun strax byrja að koma
efninu á starfrænt form en Univer-
sal, sem er í eigu franska fjölmiðla-
risans Vivendi, á útgáfuréttinn.
Gestir safnsins munu geta komið og
hlýtt á upptökurnar þar, auk þess
sem valið efni verður í fyllingu tím-
ans sett á netið, en Universal mun
annast endurútgáfur á efninu undir
sínum merkjum.
Universal
gefur
tónlistina
 200.000 upptökur
gefnar á þjóðarsafn
Margar upptökur
með Bing Crosby
eru í safninu.
Í þessum þætti ein-
blínum við í raun ekki
á svörin heldur leiðina að
svarinu 31
»
Píanóleikararnir Birgir Þórisson og
Jane Ade Sutarjo, sem bæði eru í
námi við Listaháskóla Íslands, og
Andri Björn Róbertsson, bassa- og
baritónsöngvari sem nemur við Ro-
yal Academy of Music, koma fram
með Sinfóníuhljómsveit Íslands á
tónleikum á fimmtudagskvöldið
kemur. Þau báru sigur úr býtum í
keppni sem opin er íslenskum tón-
listarnemendum á háskólastigi.
„Þetta er miklu stærra dæmi en
aðrir tónleikar sem ég hef sungið á,“
segir Andri Björn. Eins og hin tvö er
hann að koma í fyrsta skipti fram
með fullmannaðri sinfóníuhljóm-
sveit.
Andri Björn syngur tvær Mozart-
aríur og aðrar tvær eftir Bellini og
Händel. „Þetta eru ólíkar aríur, bar-
okk, klassík og rómantík,“ segir
hann. „Þær henta mér vel og mér
þykir skemmtilegt að syngja þær.“
Andri Björn er í námi í London og
á eitt og hálft ár eftir. „Það gengur
mjög vel og mikið að gera.“
Birgir Þórisson leikur Rhapsody
in Blue eftir Gershwin á tónleik-
unum. „Við vorum á fyrstu tón-
leikum með Sinfóníunni í morgun og
það var stórskemmtilegt,“ sagði
Birgir í gær. „Það var merkilegt eft-
ir að hafa æft verkið svona lengi, að
vera allt í einu að spila það með allri
hljómsveitinni.“
Hann segir verkið, sem er óvenju-
lega stuttur konsert, einkennast af
mörgum tæknilega krefjandi atrið-
um og skemmtilegu samspili hljóm-
sveitar og einleikara.
Jane Ade Sutarjo kom til Íslands
fyrir tveimur árum til að nema við
Listaháskólann og hún leikur Píanó-
konsert nr. 1 eftir Chopin. Hún segir
spennandi og gaman að fá að leika
með þessari stóru hljómsveit.
„Ég hef unnið að konsertinum síð-
an í fyrrasumar,“ segir hún.
„Hann er erfiður, margar tækni-
legar áskoranir, en hann er einhver
fallegasti konsert sem hefur verið
saminn. Það er mjög gaman að geta
sökkt sér niður í hann og reynt að
finna persónulega leið til að leika
hann.“
efi@mbl.is
„Er miklu stærra dæmi“
 Ungir píanó-
leikarar og söngv-
ari koma fram
með Sinfóníunni
Einleikarar Jane Ade Sutarjo, fremst, Andri Björn og Birgir.
Þrír ungir tónlistarmenn munu
stíga á svið með Sinfóníu-
hljómsveit Íslands á fimmtu-
daginn kemur. Þetta eru þau
Andri Björn Róbertsson bassa-
baríton, Birgir Þórisson píanó-
leikari og Jane Ade Sutarjo
píanóleikari. Þau báru sigur úr
býtum í árlegri einleikarakeppni
Listaháskóla Íslands og
Sinfóníuhljómsveitinnar.
Þessara einleikstónleika er
að jafnaði beðið með eftirvænt-
ingu og sagt að þessa tónleika
láti áhugamenn um framtíð ís-
lenskrar tónlistar láta sig ekki
vanta á. Birgir og Jane Ade eru
bæði nemendur í tónlistardeild
Listaháskólans en Andri Björn
stundar nám við Royal Academy
of Music í London.
Á efnisskránni eru Rhapsody
in Blue eftir George Gershwin,
píanókonsert eftir Chopin og
aríur og sönglög eftir W.A. Moz-
art, Vincenzo Bellini og G.F.
Händel. Stjórnandi á tónleik-
unum er Bernharður Wilkinson.
Einleikarar
framtíðar
SIGURVEGARAR Á SVIÐ