Ný saga - 01.01.1998, Qupperneq 63

Ný saga - 01.01.1998, Qupperneq 63
Fullveldi fagnað fall í spænsku veikinni. Fæst al' þessu hafði þó bein áhrif á kosningarnar; fyrstu tveir mánuð- ir ársins voru þeir köldustu síðan skipulegar veðurathuganir hófust á íslandi, en veðurfar í október er alls ekki í minnum haft.14 Eins verður spænsku veikinni ekki kennt um áhugaleysi kjósenda, einfaldlega vegna þess að hún varð ekki að faraldri fyrr en að kosn- ingunum afloknum.15 Kötlugos hófst hins veg- ar 12. október 1918, eða viku fyrir kosningar, og skýrir örugglega hvers vegna svo margir Vestur-Skaftfellingar sálu heima í þjóðarat- kvæðagreiðslunni, en þó tæplega hvers vegna þátltakan í Eyjafjarðarsýslu var álíka léleg. Ytri aðstæðum verður því varla kennt um áhugaleysi Islendinga á sjálfstæðisbaráttunni við lok fyrri heimsstyrjaldar, enda túlkuðu sumir samlímamenn viðbrögðin við atkvæða- greiðslunni sem skýrt nrerki þess að Islend- ingar hefðu einfaldlega ekki pólitískan þroska til að höndla fullveldi og sjálfstæði.16 I raun þarf deyfð kjósenda árið 1918 ekki að koma á óvart því að ef litið er á þátttöku íslenskra kjósenda í kosningum frá upphafi löggjafarþings árið 1874 til fyrstu kosninga lýðveldistímans sést að þjóðaratkvæða- greiðslan fellur vel að almennri þróun á kjör- sókn í landinu á fyrra helmingi aldarinnar. í fyrsta lagi mynda kosningarnar 1918 botninn í lægð í kosningaþátttöku sem einkennir árin eftir stjórnarskrárbreytingu árið 1915 þegar konum var fyrst veittur kosningaréttur í al- þingiskosningum. í öðru lagi má sjá að hlut- fall kjósenda af heildarmannfjölda eykst nokk- uð jafnt og þétt frá upphafi aldarinnar þar til það nær jafnvægi um miðjan 4. áratuginn. Þróunarlínurnar tvær eru vitanlega nátengd- ar, af því að fall kosningaþátttökunnar um miðjan annan áratuginn skýrist að mestu af snöggri rýmkun kosningaréttarins og slakri þátttöku nýrra kjósenda fyrst eftir að kosn- ingaréttur var fenginn. Þannig sést að hlut- fallslega mun færri konur fóru á kjörstað í at- kvæðagreiðslunni 1918 en karlar, eða 24% at- kvæðisbærra kvenna á móti nær 60% karla. Er frá leið minnkaði kynjamismunur í kosn- Mynd 6. Björn Þórðarsson. Mynd 7. Þróun kosningaþátttöku á íslandi 1874-1946. 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 o 50 (N ^t- o (N m 00 tH 50 00 05 m r- t-H m N" (N 00 00 05 05 o o o o T—1 t-H t-H T—1 T—1 (N (N ro m m m N" 00 00 00 00 00 05 05 05 05 05 05 05 05 05 05 05 05 05 05 05 05 T—1 T—1 T—1 T—1 T—1 T—H T—1 T—1 T—1 t-H t-H t-H H H t-H H H t-H t-H rH t-H | Kjósendur afíbúum alls | Kosningaþátttaka Kosningaþátttaka afíbúum alls Heimildir: „Þjóðaratkvæðagreiðsla um dansk-íslensk sambandslög,“ bls. 8. - Hagskinna. Sögulegar hagtölur um fsland. Hagstofa íslands. Ritstj. Guðmundur Jónsson og Magnús S. Magnússon (Reykjavík, 1997), bls. 877. 1942
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116

x

Ný saga

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.