Ný saga - 01.01.1998, Qupperneq 98

Kristján Sveinsson
Mynd 15.
Fjölmargir Fteyk-
víkingar lögðu leið
sína á Austurvöll
til að virða
sauðnautin fyrir
sér. Kálfarnir hafa
myndað breiðfylk-
ingu sér til varnar.
engan veginn gæti taiist fullreynt að sauð-
nautarækl á íslandi væri vonlaust verk og þar
sem málið hefði vakið athygli út fyrir land-
steinana væri vart sæmandi að gefast upp við
svo búið.76
Dýravinum þótti heldur ekki gott til þess
að vita að Sigga væri ein sinnar tegundar í
landinu meðan hún enn tórði, ein sauðnauta-
kyns, og fráleitt væri einlífi hennar líklegt til
að verða landinu til gagns. Ingvar Pálmason
alþingismaður tók af skarið um þetta í um-
ræðum á Alþingi um framtíð sauðnautarækt-
ar veturinn 1930 og sagði:
það mun mála sannast, að þessi eina kvíga,
sem nú er á lífi, muni aldrei verða til mik-
illa þjóðnytja, ef ekki verður fengið eitt-
livað með henni. Það er ekki gott að kvíg-
an sé ein, fremur en aðrar skepnur jarðar-
innar, og sýnist því ærin ástæða til þess að
útvega henni eitthvað til hugnunar á lífs-
leiðinni. Ég verð að segja þetta eins og það
er, enda virðist þetta sjálfsagt, bæði frá hags-
munalegu og mannúðlegu sjónarmiði.77
Þegar þessi orð voru sögð á Alþingi hafði
mjög brugðið til hins lakara í efnahagsmálum
frá þeirri bjartsýnistíð þegar sauðnautalögin
voru sett og Gottuleiðangurinn farinn. Efna-
hagsörðugleikanna, sem heimskreppa í við-
skiptum olli, var farið að gæta á íslandi og
leitað var leiða til að bregðast við henni.
Meðal þess sem vonast var til að gæti bætt
ástandið voru nýjar búgreinar, einkum loð-
dýrabúskapur. Um þá nýbreytni ritaði Met-
úsalem Stefánsson í blaðagrein um það bil
þremur árum eftir að tilraunirnar hófust að
marki:
A krepputímum eru menn tilleiðanlegri en
ella fyrir ýmsri nýbreytni, ef henni verður
þá við komið, og reyna að slá inn á nýjar leið-
ir, þegar hinar gömlu eru að lokast. Þetta lýs-
ir sér nú hér m.a. í því að ýmsir hafa fengið
bjargfasta trú á því, að loðdýrarækt (refir,
minkfar] eða þvottabirnir, nútríur o.fl.) muni
reynast hið mesta bjargráð, og er nú nokk-
ur vísir til þessa atvinnureksturs.78
Og vissulega féll sauðnautarækt undir ný-
breytni í búnaðarháttum, enda var horfið að
því ráði að reyna aftur við sauðnautainnflutn-
ing haustið 1930. Félagsmenn í veiðifélaginu
Eiríki rauða h.f. höfðu ekki orðið hökufeilir
af Gottuleiðangrinum, en sluppu þó því sem
næst skaðlausir eftir að Alþingi samþykkti að
greiða meginþorra þess halla sem af förinni
varð.79 Ekki voru þó líkur á sambærilegum
leiðangri í bráð og var því tekið til bragðs að
kaupa sjö sauðnautakálfa af norskum veiði-
mönnum í Álasundi fyrir milligöngu aðalræð-
ismanns Norðmanna á Islandi.80
Sauðnautakálfarnir sjö komu til Reykja-
víkur með gufuskipinu Lyru í byrjun nóvem-
ber 1930 og kostaði hver þeirra 950 krónur
þangað kominn. Búnaðarfélag Islands lekk
fimm þeirra í sína umsjá og voru þeir fluttir í
Gunnarsholt til Siggu, sem þá var enn á róli.
Ársæll Árnason bóksali keypli tvo kálfa í fé-
96