Morgunblaðið - 16.05.2011, Side 19

Elsku amma. Ótrúlega margar
yndislegar minningar frá okkar
tíma ryðjast nú um koll mér. Hjá
þér var ég alltaf velkominn og þar
var alltaf nóg að gera. Þú fannst
eitthvert dót handa mér svo mér
myndi ekki leiðast, enda mikið
slíkt sem leyndist þar. Man alltaf
þegar ég horfði á eftir þér upp á
háaloftið og þegar þú komst niður
varst þú með fullan kassa af dóti,
ég var alveg staðráðinn í að þarna
uppi væri allt sem ég nokkurn
tímann gæti þurft á að halda, enda
sá ég í fyrsta sinn sem ég fór
þangað upp, að svo var. Margt
leyndist á loftinu sem enginn hef-
ur almennilega vitneskju um
nema þú.
Ófáir voru dagarnir og næturn-
ar sem ég eyddi í Grænugötunni.
Þegar ég var yngri lagðist ég oft
upp í rúm á milli þín og afa og var
þá lesin fyrir mig saga og farið
með bænirnar.
Meðan þú mögulega gast skipti
ekki máli hvað það var, það voru
engin takmörk fyrir því sem þú
vildir gera fyrir mig, ef það var
eitthvað varstu fyrst til að hlaupa
til, hvort sem það var að rífa mann
á lappir á morgnana, meðan ég
bjó hjá þér, smyrja snemmbúið
nesti ef ég þurfti að mæta
snemma til vinnu eða saumaskap-
ur.
Enginn annar en þú myndir
rífa rassvasana af gallabuxunum
þínum til að bæta mínar, þótt það
sæjust merki um að vasar hefðu
verið þar áður. Þetta var þér svo
sjálfsagt mál eins og flest annað.
Þú varst baráttukona alveg
fram að síðustu stundu, tími okk-
ar saman var ómetanlegur, það
kemur enginn í stað þín og mun
þín verða sárt saknað.
Bless amma mín, þú munt allt-
af vera efst í huga mér.
Þinn
Gunnar Freyr.
Kæra Svava. Ég kveð þig nú
með söknuði, en jafnframt þakk-
læti fyrir að hafa fengið að vera
vinkona þín í þessi ár.
Margt er í minninga heimi
mun þar ljósið þitt skína,
englar hjá guði þig geymi
við geymum svo minningu þína.
(Höf. ók.)
Við Haddi sendum fjölskyld-
unni allri innilegar samúðarkveðj-
ur. Vonum að góðar minningar
veiti styrk á efiðum tímamótum.
Ingibjörg Jóh. Kristinsdóttir
(Inga).
Mig setti hljóðan þegar Gunni
hringdi í mig og sagði mér lát
Svövu. Þó hafði ég reiknað með að
ekki væri langt í umskipti. En
svona er þetta, maður er aldrei
tilbúinn.
Kynni okkar Svövu voru búin
að standa í mörg ár en einhvern
veginn var það svo að við hittumst
minna seinni árin, en sami vin-
skapurinn ef við hittumst.
Margar yndislegar gleðistund-
ir áttum við með Grúppunni sem
seint gleymast, bæði á skemmt-
unum og ferðalögum. Yndisleg
var útilega Grúppunnar á Álfta-
gerðisbáru. Þá var mikið hlegið og
gaman. Margar fleiri stundir eru
greyptar í minni sem ég þakka all-
ar.
Svava mín, ég er viss um að þú
átt góða heimkomu og verður vel
tekið. Svo komum við vinirnir
smám saman. Gunni, elsku vinur
minn, ég votta þér og fjölskyld-
unni mína innilegustu samúð og
bið Guð að blessa ykkur.
Jón Hólmgeirsson.
Já, nú ætlar Svava mín að fara
að spila bingó með einhverjum
öðrum.
Fallin er frá Svava Engilberts-
dóttir. Mig langar í örfáum orðum
að kveðja kæra vinkonu. Það eru
35 ár síðan ég kynntist Svövu en
dóttir hennar Elsa er mín besta
vinkona; á yngri árum brölluðum
við Elsa margt saman, ég var ætíð
velkomin á heimili þeirra Svövu
og Gunna í Grænugötunni.
Ég á margar góðar minningar
um þessa góðu konu. Svava hafði
mikið yndi af garðinum sínum
enda var hann sérstaklega falleg-
ur yfir sumartímann, oft sá ég
Svövu krjúpandi yfir blómabeð-
unum sínum, hún hlúði með alúð
að blómunum sem hún hafði gróð-
ursett um vorið, illgresi vildi hún
ekki að sæist í blómabreiðunni
enda var garðurinn hennar mjög
fallegur og vel hirtur.
Fyrir um 6 árum fórum við að
spila saman á veturna og þótti
Svövu mjög gaman að spilum og
sérstaklega var bingó í uppáhaldi,
reyndi hún að sækja öll þau bingó
sem hún gat; þó svo að Svava hafi
verið orðin mikið veik vildi hún
ekki missa af þeim og er mér
minnisstætt þegar hún hringdi í
mig og bað mig að koma með sér á
eitt slíkt en þá var hún um tíma á
sjúkrahúsinu; ég sagði henni að
það væri minnsta mál, ég myndi
koma og sækja hana og fara með
henni og viti menn, við fórum ekki
tómhentar heim af þessu spili
frekar en öðrum sem við fórum
saman á, heldur hlaðnar vinning-
um og hafði Svava haft á orði að
hún hefði vitað þetta, því hefði
hún verið svona ákveðin í að fara á
þetta bingó. Ég vil þakka þér,
kæra Svava, fyrir að hafa fengið
að kynnast þér og fjölskyldu þinni
og vináttan er ómetanleg fyrir
mig.
Elsku Gunni, Elsa, Björgvin,
Gunni Viðar og fjölskyldur, inni-
legustu samúðarkveðjur. Guð
blessi minningu góðrar konu,
hvíldu í friði.
Helga Sigríður
(Helga Sigga).
Safamýrinni var það gleðiefni fyr-
ir mig og mína að hafa þau nær, en
ferðum mínum í hið fagra Rang-
árþing fækkaði í bili.
Hjörleifur mágur minn var fríð-
ur maður og vel á sig kominn. Ég
minnist margra gleðistunda frá
Hellu og eins þegar þau voru flutt
til Reykjavíkur og við fórum að
fara árlega í stórar fjölskylduferð-
ir um landið og vorum oft 3-4
daga. Þegar við ókum svo um
Eyjafjallasveitina, heimahaga
Hjörleifs, þá kunni hann skil á öll-
um bæjum og fólki. Hann var æv-
inlega tengdur sveitinni sinni og
hafði gleði af að segja frá og fræða
okkur með sinni lúmsku kímni-
gáfu.
Nú er orðið langt um liðið og líf-
ið gengið, eins og almættið hefur
ákveðið það. Þú, Hjörleifur minn,
ert horfinn okkur, en við rifjum
upp minningar um þig sem allar
eru góðar. Og að sumu leyti finnst
okkur að þú hafir kannski aldrei
verið eins nærri. Það er að
minnsta kosti þakkarvert að fá
tækifæri til að hugsa um þig og
mannkosti þína alla og þá vænt-
umþykju sem við bárum til þín.
Ég votta fjölskyldu Hjörleifs og
okkar allra mína dýpstu samúð og
bið ykkur allrar blessunar.
Dagbjört.
Við Hjörleifur bjuggum undir
sama þaki í rúman aldarfjórðung.
Foreldrar mínir ásamt sæmdar-
hjónunum Hjörleifi og Ingibjörgu
voru frumbýlingar í Safamýrinni,
götu sem breyttist úr hráu ný-
byggingarsvæði yfir í fegurstu
götu borgarinnar á örfáum árum.
Lóðirnar voru stórar og kom oft til
minna kasta, yngsta íbúa hússins,
að annast um garðsláttinn og iðu-
lega sá Hjörleifur um verkstjórn-
ina. Gluggar og bílar voru þvegnir
á laugardögum og aldrei bar
skugga á samstarfið. Þegar for-
eldrar mínir voru erlendis, einu
sinni sem oftar, kölluðu hjónin á
neðri hæðinni í einstæðinginn á
þeirri efri og buðu honum upp á
kaffi og stundum í mat.
Hjörleifur var mikill bílskúr-
skarl og þar var gaman að skrafa
við hann um liðna tíma og þiggja
neftóbakskorn. Foreldrar mínir
og Hjörleifur og Ingibjörg voru
sambýlingar í Safamýri 23 í slétt
40 ár og voru um margt ótrúlega
samrýmd. Oft og iðulega hittust
þau yfir spilum og í seinni tíð
lögðu þau leið sína saman til út-
landa. Nú er allt þetta ágæta fólk
gengið til feðra sinna, að Ingi-
björgu undanskilinni, en eftir sitja
bjartar minningar frá góðum dög-
um. Ég þakka Hjörleifi fyrir
trausta nærveru og ánægjulegar
samverustundir og votta Ingi-
björgu og börnum hennar samúð
mína.
Örn Sigurðsson.
Til hvers eru minningar og
hvers er að minnast? Minningar
verða óneitanlega alltaf litaðar af
hugarfari þess sem þær á og skrif-
ar. Hvað mótar okkur og meitlar
þannig að samferðamenn muna og
vilja áfram muna? Kostum manna
eru gefin margbreytileg nöfn, svo
sem vammleysi, greiðasemi, vand-
virkni og örlæti svo fátt eitt sé
nefnt. Til hvers eru dyggðir ef
minningin um þá sem þær prýða
fellur í gleymskunar dá?
„Ég er bara sveitapiltur í kaup-
staðarferð, sem gleymt hefur er-
indinu og því er ég hér enn.“
Eitthvað í þeim dúr var haft eft-
ir Steini Steinari í viðtali við eitt
höfuðborgarblað á sínum tíma.
Sveitapilturinn Hjörleifur Jóns-
son frá Skarðshlíð undir Eyjafjöll-
um mundi alltaf sitt erindi, og
hann gleymdi heldur ekki sveit-
inni sem ól hann. Sveitinni þar
sem sjávarhamrar og móbergs-
klettar rísa til himins og hverfa í
dulúð skýjafars og angan sjávar.
Þetta umhverfi mótaði hann og
meitlaði ásamt erfðum og gerði
hann að þeim manni sem raun bar
vitni. Bændasamfélagið ól hann,
þéttbýlið hlúði að honum og hann
að því, en samt var sveitadreng-
urinn alltaf nálægur.
Hver er hin klassíska skilgrein-
ing á dyggðum karlmanns? Ást og
umburðarlyndi eru dyggðir sem
gera okkur að mönnum. Anna á
Stóru-Borg elskaði heitt, og sú
magnþrungna ást sem birtist í
skáldverki Jóns Trausta höfðaði
sterkt til Hjörleifs. Hans ást var
þó aldrei í leynum og öllum ljós
þau 64 ár sem hann og Ingibjörg
áttu saman.
„Stétt með stétt“, eitt magnað-
asta slagorð í íslenskri pólitík fyrr
og síðar en því miður boðbera sín-
um löngu gleymt, var sú sjálfstæð-
isstefna sem Hjörleifur aðhylltist.
Pólitísk sýn byggð á andagift frá
breskum járnkerlingum eða á
bandarískum leikaraskap var hon-
um lítt að skapi. Vinna og dugn-
aður skapa verðmæti, sama hver
kenningin er.
Hjörleifur rak fyrirtæki, í um-
hverfi sem einkenndist af gengis-
fellingum og ríkisstyrkjum. Ekki
var fyrir að fara því rekstrarum-
hverfi sem nú er að finna, og
markmið önnur en að rita nöfn sín
á pappír og hirða arðgreiðslur.
Arður varð til við framleiðslu og
sölu afurða. Líkt og góður bóndi
er ræktar upp vænan bústofn sem
skilar þungum dilkum og vænum
sauðum af fjalli haust hvert. Jafnt
í viðskiptum sem einkalífi voru
sjálfstæði og sjálfræði hans ein-
kunnarorð. Vera til staðar og hlúa
að þeim sem honum stóðu nær.
Þegar ævikvöldi hallar og margt
brestur er hverjum manni mikil-
vægt að halda sjálfsvirðingu sinni.
Með engum hætti má vega að
þeim gildum sem einkennt hafa líf
okkar, sé það gert er þessu lokið
og við viljum ekki meir. Hjörleifur
vildi ekki meir þann 7. maí síðast-
liðinn.
Sú kennd sem ástin er var upp-
haf minna kynna af Hjörleifi.
Ungur maður, uppfullur af róm-
antík í rökkri hausthúmsins verð-
ur illa særður og er enn af örvum
Amors, er hann kynnist yngri
dóttur hans. Þú sýndir mér vel-
vilja og umhyggju frá fyrsta degi
og fyrir það ber að þakka. Börnum
mínum varstu góður í víðustu
merkingu þess orðs, ekki bara
sem afi heldur líka sem boðberi
mannlegra gilda sem verðug eru
til eftirbreytni. Hafðu þökk fyrir
allt.
Þormóður Sveinsson.
MINNINGAR 19
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 16. MAÍ 2011
✝ Abdel FattahEl-Jabali fædd-
ist 1. júlí 1939 í
Tulkarem í Palest-
ínu. Hann lést á
Landakotsspítala
12. maí 2011. Eig-
inkona Abdel Fat-
tah er Guðrún
Finnbogadóttir, rit-
höfundur og þýð-
andi, f. 21.9.1940.
Synir þeirra eru
Fahad Falur Jabali, f. 14.6. 1963
og Ómar Jabali, f. 23.11. 1976.
Barnabörn þeirra eru Gael
Corto Jabali, f. 19.8. 1988 og
Amíra Snærós Jabali, f. 9.9.
2003. Abdel Fattah flutti frá
Palestínu ungur að árum og
stundaði fyrst nám í hagfræði
við háskólann í Alexandríu í
Egyptalandi en frá 1959 stund-
aði hann læknanám við háskól-
ann í Leipzig í Þýskalandi og
lauk þaðan prófi árið 1967. Í
Leipzig kynntist
hann Guðrúnu
Finnbogadóttur og
fluttu þau saman til
Íslands 1967. Abdel
Fattah starfaði sem
læknir á Íslandi
1967-1976, lengst
af á Landspítala og
Borgarspítala en
1969-1971 vann
hann við Sjúkra-
húsið á Patreks-
firði og gegndi þar um tíma
stöðu héraðslæknis. Hann lauk
sérfræðinámi í röntgen- og
geislalækningum frá háskóla-
sjúkrahúsi í Herford í Þýska-
landi 1982 og starfaði lengi á
sviði geisla- og röntgen-
lækninga í Frakklandi áður en
hann flutti heim til Íslands árið
2000.
Útför Abdel Fattah fer fram í
bænahúsi Fossvogskirkjugarðs í
dag, 16. maí 2011, kl. 15.
Mig langar að minnast Fattah,
elskulegs afa Amíru Snærósar
minnar.
Fattah lést eftir erfið veikindi
sem drógu úr þreki og krafti
glæsilegs manns sem vakti athygli
hvarvetna fyrir virðuleika. Og
ekki síst fyrir meðfætt stolt sem
fylgdi honum allt til síðustu stund-
ar. Við Fattah áttum mikið og gott
samband. Þegar hugurinn reikar
og minningar rifjaðar upp, verður
ein stund afar skýr fyrir hugskots-
sjónum mínum. Löng og erfið
fæðing Amíru var þá að baki og
litla fallega barnið nýkomið á
brjóst. Fattah var með þeim
fyrstu að sjá litlu stúlkuna.
„Bravó“ sagði hann við mig og
hrósaði mér líkt og fyrir vel unnið
verk, leit á stúlkubarnið með ást í
augunum, þreifaði litla kroppinn
til að athuga hvort allt væri í lagi
og sagði svo; „ Hún er með alveg
eins fingur og ég.“ Örmagna móð-
ir með hormónaflæði í hámarki
varð á þeirri stundu ekki hrifin.
Hvað var hann að eigna sér barnið
mitt sem ég hafði mikið fyrir að
koma í heiminn? Seinna skildi ég
betur að þessi orð lýstu nákvæm-
lega tilfinningum hans til Amíru.
Hún varð í huga hans strax frá
fyrstu stundu litla stúlkan hans,
með fingurna hans. Fyrsta og eina
stúlkan, uppáhaldið og hjartagull-
ið hans afa.
Fattah var lokaður maður, tjáði
sig ekki um tilfinningar sínar. En
þegar kom að fjölskyldunni,
drengjunum og afabörnunum
tveimur, flóðu oft tilfinningar
enda fjölskyldan dýrmætasti fjár-
sjóðurinn hans. Fattah átti við-
burðaríkt líf, fæddist í Tulkarm á
Vesturbakkanum og var aðeins 9
ára þegar an-Nakbah átti sér stað
með stofnun Ísraelsríkis 1948 og
stríðinu. Ríflega sjöhundruð þús-
und Palestínuarabar flúðu heimili
sín og áhyggjulausri æsku drengs
var ýtt til hliðar. Þrátt fyrir að
hafa aldrei viljað ræða þennan
tíma í þaula við mig, var ljóst að
andúðin sem þarna varð til í
barnshuganum vegna meðferðar
á Palestínuaröbum þvarr ekki
með árunum. Síður en svo, hún
var ávallt til staðar. Fattah yfirgaf
Palestínu 18 ára og sneri aldrei til
baka. Til þess var stoltið of mikið.
Hann lærði læknisfræði, var rót-
tækur vinstrisinnaður ungur mað-
ur og eftir nám í Alexandríu,
Kuwait og Írak hélt hann til Leip-
zig í nám. Þar mættust ljóshærð,
fögur stúlka frá Marbakka á Ís-
landi og dökkhærður myndarleg-
ur Palestínuarabi. Þar með voru
örlögin ráðin. Fattah starfaði um
hríð sem læknir á Íslandi og varð
m.a. héraðslæknir á Patreksfirði á
sjöunda áratugnum. Kona, uppal-
in á Patreksfirði, kom eitt sinn að
mér, sagði hann hafa bjargað
heilsu sinni sem barni, hrósaði
honum og sagði hann hafa vakið
mikla athygli á þeim tíma sem
sjaldséður útlendingur í ábyrgð-
arstöðu en áunnið sér virðingu
fyrir störf sín. Fattah var vel inni í
íslenskum samfélagsmálum og
ræddi oft við mig um íslensk
stjórnmál.
Fattah efldi innsýn mína í aðra
menningarheima. Hann kenndi
mér að stolt kemur mörgu til leið-
ar en getur líka staðið í vegi fyrir
afar dýrmætum hlutum. Mestan
lærdóm dró ég þó af Fattah um þá
óendanlegu ást sem hægt er að
bera til barna sinna. Fyrir allan
þennan lærdóm og hug hans til af-
astúlkunnar sinnar verð ég honum
ævinlega þakklát.
Rósa Björk Brynjólfsdóttir.
Fundum okkar bar saman í
desember 1964. Hann var níu ára,
þegar Ísraelsríki var stofnað.
Fjölskylda hans hraktist af því
landi, sem afi hans hafði átt og
ræktað appelsínur og grænmeti á,
og faðir hans tók svo við. Hann fór
til náms í Alexandríu í Egypta-
landi en hraktist þaðan undan
leynilögreglu Nassers til Bagdad í
Írak vegna þess að hann var of
vinstri sinnaður. Þaðan fór hann
til Leipzig í Austur-Þýzkalandi á
námsstyrk og lauk læknaprófi. Ég
var hægri sinnaður Heimdelling-
ur og studdi Ísraela gagnrýnis-
laust í baráttu þeirra við Palest-
ínuaraba. Við vorum svilar og
okkur varð vel til vina. Samtöl við
hann breikkuðu sjóndeildarhring
minn.
Örlög Abdels Fattah el-Jabali,
sem lézt aðfaranótt sl. fimmtu-
dags 71 árs að aldri og nánustu
fjölskyldu hans – þau voru yfir
tuttugu systkini og systkinabörn –
lýsa í hnotskurn örlögum Palest-
ínuaraba á síðustu sjötíu árum.
Þessi fjölskylda dreifðist um Mið-
Austurlönd, Evrópu og Bandarík-
in. Áður voru það Gyðingar, sem
hröktust land úr landi. Á okkar
tímum eru það Palestínuarabar,
sem hrekjast land úr landi. Hann
varð að lokum íslenzkur ríkisborg-
ari.
Eftir meira en tveggja áratuga
fjarveru fór hann að heimsækja
fjölskyldu sína til Amman við and-
lát föður síns. Samtöl við hann eft-
ir þá ferð opnuðu mér nýja sýn á
ástandið í þessum heimshluta.
Honum komu á óvart starfsað-
ferðir Al Fatah-hreyfingar Yassir
Arafat og var mjög gagnrýninn á
vinnubrögð þeirra, sem hann taldi
að notuðu málsstaðinn að sumu
leyti sjálfum sér til framdráttar.
Hann var metnaðarfullur lækn-
ir, starfaði um skeið á sjúkrahús-
unum hér í höfuðborginni en síðar
sem læknir á Patreksfirði.
Kannski var það hans bezti tími.
Hann var vel látinn af fólki þar.
Síðast í vetur hitti ég mann frá
Patreksfirði, sem minntist hans.
Hann fór til Vestur-Þýzkalands í
framhaldsnám í röntgenlækning-
um. Síðar starfaði hann í allmörg
ár sem sérfræðingur á því sviði í
Nancy í Frakklandi.
Í Leipzig kynntist hann Guð-
rúnu Finnbogadóttur. Þau gengu í
hjónaband og eignuðust tvo syni,
Fahad og Ómar. Hún var við
sjúkrabeð hans ásamt sonum
þeirra og sonarsyni Corto, þegar
hann dó. Á veggnum á sjúkrastof-
unni var stór mynd af lítilli stúlku,
Amíru Snærós, sonardóttur
þeirra, sem á ungum aldri er orðin
sterkur persónuleiki.
Lífssaga Abdels Fattah el-Ja-
bali er óvenjuleg í augum okkar
Íslendinga. Hann stóð uppi alls-
laus, átti ekkert nema fötin, sem
hann var í, þegar hann kom til
Leipzig. Það var ekki auðvelt að
vera Palestínuarabi með jórd-
anskt vegabréf í okkar heims-
hluta. Í honum var djúpstæð reiði
yfir örlögum þess fólks, sem hann
var kominn af.
„Ég hata ekki Gyðinga sem
þjóðflokk. Ég hef hins vegar aldr-
ei skilið af hverju svona var farið
með okkur og af hverju þeir njóta
svo mikillar samúðar á Vestur-
löndum sem raun ber vitni“, sagði
hann í viðtali við Morgunblaðið 25.
febrúar 2007.
Og bætti svo við:
„Hér á Íslandi hef ég strákana
mína og fjölskyldur þeirra. Það
gerir mér kleift að lifa og hugsa
sem svo að þrátt fyrir allt sé þetta
í lagi.“
Styrmir Gunnarsson.
Abdel Fattah
El-Jabali
Allar minningar á einum stað.
ÍS
L
E
N
S
K
A
S
IA
.I
S
M
O
R
48
70
7
01
/1
0
–– Meira fyrir lesendur
Minningar er fallega innbundin bók sem hefur að
geyma æviágrip og allar minningargreinar sem birst
hafa um viðkomandi í Morgunblaðinu eða á mbl.is.
Bókina má panta á forsíðu mbl.is eða á slóðinni mbl.is/minningar
Um leið og framleiðslu er lokið er bókin send í pósti.
Hægt er að kaupa minningabækur með greinum sem
birst hafa frá árinu 2000 og til dagsins í dag.