Morgunblaðið - 04.06.2011, Blaðsíða 31

31
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. JÚNÍ 2011
Lagt í hann Nemar í Laugarnesskóla leggja upp í ferð með séra Bjarna Karlssyni, sóknarpresti í Laugarneskirkju.
Ferðin var á vegum kirkjunnar, Laugarnesskóla og skáta og börnin gistu eina nótt í Mosfellsdal.
Eggert
Sæll, gamli félagi.
Ég sendi þér fyrir
nokkru síðan spurn-
ingar og ábendingar í
þessu blaði, en ég hef
hvorki heyrt hósta eða
stunu frá þér, enda
virðist það vera lenska
að þegar fólk er orðið
ráðherrar tapast sam-
band við almúgann.
Ég vil benda þér á, að
þú ert þingmaður Suðvest-
urkjördæmis. Þar bíða mjög aðkall-
andi verkefni í vegagerð, m.a. Arn-
arnesvegur, Álftanesvegur,
tvöföldun Vestur- og Suðurlands-
vegar og ekki má gleyma þriggja ára
gamalli skuld Vegagerðarinnar við
Kópavogsbæ vegna byggingar und-
irganga undir Reykjanesbraut upp á
320 milljónir ásamt verðbótum.
Þú hefur látið hafa það eftir þér,
að þér hugnist helst vegabætur á fá-
förnum slóðum, svo sem á Barða-
strönd og Langanesi. Það nýjasta
hjá þér er að þú vilt að flutningar
milli landshluta fari sjóleiðina, sem
sagt að nota ekki vegina. Ég vil
benda þér á aðra flutningsaðferð
þ.e.a.s. að nota hesta til flutninga um
landið, enda sú aðferð mjög vistvæn
og smellpassar við
stefnu þína og þíns
flokks í umhverf-
ismálum.
Svo hef ég verulegar
áhyggjur af framgangi
ykkar í ríkisstjórninni í
sjávarútvegs- og virkj-
anamálum, þar sem
ykkar stefna leiðir til
óvissu og engin heild-
stæð framtíðarsýn er í
hvorugum málaflokkn-
um.
Þú kíkir nú á þetta fyrir mig, sæll
að sinni.
P.S.
Samþykktir þú gjöf ríkisstjórn-
arinnar til vogunarsjóðanna?
Eftir Gunnar Inga
Birgisson
Gunnar I. Birgisson
»Ég vil benda þér á
aðra flutningsaðferð
þ.e.a.s. að nota hesta til
flutninga um landið,
enda sú aðferð mjög
vistvæn og smellpassar
við stefnu þína.
Höfundur er bæjarfulltrúi og fyrr-
verandi bæjarstjóri í Kópavogi.
Ögmundur,
ertu þarna?
Leikskólakennari
hringdi í mig, miður
sín vegna lítilla
drengja, sem hún
þekkti áður sem skap-
andi kröftuga einstak-
linga þegar þeir voru í
hennar umsjá á leik-
skóla en eru nú komnir
á lyf. Drengirnir hófu
grunnskólanám sl.
haust en þar voru þeir
fljótlega sendir í greiningu. Núna
eru þeir komnir á lyf. Hún er reið
og sár út í skólakerfið.
Jú, jú þeir voru kröftugir en hún
passaði að leyfa þeim að hreyfa sig
nóg, hvílast nóg og leika sér nóg á
skapandi hátt. Hún sagðist aldrei
hafa litið á þá sem vandamál eða
einstaklinga sem þurfti að deyfa
niður. Hún naut þess að leyfa ein-
staklingseðli þeirra og krafti að
njóta sín.
Getur grunnskólinn
orðið meira skapandi?
Gamla skólakerfið varð til vegna
iðnbyltingar. Fyrir iðnbyltingu voru
almennt ekki til skólar, því þeir eru
afsprengi iðnbyltingar og hópupp-
eldis. Skólar voru drifnir áfram af
þörf fyrir vinnufólk. Það þurfti að
aga fjöldann, hjörðina og steypa alla
í sama mót, sía út gáfað fólk og
minna gáfað, leiðitamt og ekki.
Þannig var auðveldara að stjórna
lýðnum.
Skólakerfið í dag er ansi mikið að
mæta framtíð með því að endurtaka
fortíð. Það þarfnast í raun hall-
arbyltingar í skólakerfum landsins.
Börnum leiðist. Þeim jafnvel hund-
leiðist í skólanum. Þau eru samt
ótrúlega klár og kunna margt betur
en fullorðnir td. í öflun upplýsinga í
netheimum.
Já, það er sorglegt að sjá hversu
margir reffilegir einstaklingar eru
deyfðir niður, svo þeir passi inn í
skólastofuna og bóknámið, í stað
þess að leita skapandi leiða til að
nálgast þessa skapandi orkubolta.
Börn eru send í greiningu núna t.d.
ef þau sýna merki þess að passa
ekki inn í almenna hjarðhegðun og í
kjölfarið sett á lyf, sem gera þau
hæfari til að vera einbeitt eins og
skólakerfið vill og um-
fram allt sitja kyrr. Í
stað þess að breyta
skólakerfinu og aðlaga
það, þá erum við alltaf
að breyta börnunum.
Meira
grænmeti?
Ég hef oft verið að
velta því fyrir mér
hvernig næring getur
haft áhrif á hegðun og
líðan barna. Einnig
hvers vegna börn eru
að fitna svona núna? Jú, ein skýring
er minni hreyfing og meira hveitiát.
En bara það að íslenskir tann-
læknar, í kringum árið 1990, inn-
leiddu nammidag á laugardögum
hefur valdið meiri skaða en marga
grunar, tel ég. Börn sem fá að taka
þátt í þessari laugardags-nammivit-
leysu, verða að sykurfíklum, já
litlum alkóhólistum. Sykurinn gerj-
ast að sjálfsögðu í þörmunum, í
myrkrinu og hitanum þar, breytist
svo í vínanda og fer beinustu leið út
í blóðið.
Sælgæti er krakkadóp, fyrsti við-
komustaður verðandi fíkils. Smátt
og smátt getur þetta barn ekki ein-
ungis borðað sælgæti á laug-
ardögum, það þarfnast sykurs fleiri
daga vikunnar, því blóðsykursstuð-
ullinn fer í ójafnvægi.
Ég spyr tannlækna: Hvar eru
grænu nammi-laugardagarnir? Orð
ykkar hafa mátt. Hvernig væri að
markaðssetja stóraukna grænmet-
isneyslu barna núna?
Rafmagnsheimurinn er áreiti
Annað, sem ég tel hafi miklu
meiri áhrif á líðan en við viljum
horfast í augu við er rafmengun.
Auðvitað er eðlilegt að börn séu við-
kvæmari nú en áður fyrr. Hvers
vegna? Það eru miklu fleiri raf-
áreiti alls staðar í umhverfinu núna.
Þau sitja td. fyrir framan tölvur,
sjónvörp og eru í kringum alls kon-
ar rafmagnstæki, örbylgjur, far-
síma, ipod og fleiri tæki, sem öll
geta sett sjálft rafkerfi líkamans í
ójafnvægi. Þau jafnvel sofa með raf-
magnstæki inni hjá sér. Unga kyn-
slóðin okkar þarfnast meiri teng-
ingu við ferska útiveru og náttúru,
til að afrafmagna sig.
Sérfræðigreining hefur stóraukist
á börnum og fjöldi ofvirkra barna
hefur margfaldast í kjölfarið. Börn
eru sett á lyf í stað þess t.d. að
minnka tölvunotkun, senda þau út
að leika eða jafnvel setja þau á
grænna mataræði.
Hefurðu tekið eftir því að mörg
þessara ofvirku barna vilja alls ekki
borða grænmeti? Ef við gæfum
þeim meira hrátt grænmeti, færri
ávexti og alls ekki sætindi, þá sæj-
um við stóran mun á þeim. Ef við
færum með þau meira út í náttúr-
una, nytum útivistar með þeim og
kenndum þeim jóga og slökun, þá
sæjum við enn meiri mun á þessum
einstaklingum. Þau eru ekki vanda-
málabörn, þau eru verkefni skóla-
kerfis, sem sums staðar þarf að um-
breytast og þroskast inn í nýja tíma,
svo fleirum líði vel.
Meira fé í skapandi skólastarf
Leiklist getur líka framkallað já-
kvæða breytingu á þátttakendum.
Manneskjan þrífst betur þegar hún
fær að skapa t.d. í gegnum list- og
verkgreinar. Það hef ég margoft
upplifað. Förum að byggja upp
skólakerfi þar sem list- og verk-
greinar vega þungt.
Hættum svo að umgangast börn
sem vandamál og förum að sjá gullið
í þeim. Verum sjálf góð fyrirmynd.
Verum vingjarnleg ef við viljum
uppskera vináttu. Hvetjum ef við
viljum stuðla að jákvæðri sjálfs-
mynd. Brosum meira ef við viljum
að fólki líði betur í návist okkar.
Sjáum það góða í öllu fólki og leyf-
um þannig góða aflinu að vaxa og
dafna með okkur. Þá fyrst sjáum við
framfarir og veg kærleikans opnast
í skólakerfi landsins, sem aftur hef-
ur áhrif inn í allt samfélagið okkar.
Hættum að deyfa börnin
Eftir Mörtu
Eiríksdóttur »Hættum svo að um-
gangast börn sem
vandamál og förum að
sjá gullið í þeim. Verum
sjálf góð fyrirmynd.
Verum vingjarnleg ef
við viljum uppskera vin-
áttu.
Marta Eiríksdóttir
Höfundur er kennari og
viðburðastjórnandi.
Það brá örugglega
fleiri en mér þegar þeir
lásu um viðbrögð Lilju
Rafneyjar Magnús-
dóttur og Ólínu Þor-
varðardóttur, for-
manns og varafor-
manns sjávarútvegs-
og landbúnaðarnefndar
alþingis, við útreikn-
ingum útvegsmanna í
Vestmannaeyjum og á
Austurlandi á áhrifum frumvarpa
sjávarútvegsráðherra um breytt fyr-
irkomulag fiskveiða á Íslandsmiðum.
Niðurstöðurnar voru sláandi og graf-
alvarlegar raunar, því rannsókn
þeirra bendir til að sjávarbyggðirnar
verði fyrir verulegum skakkaföllum
ef frumvörpin verða að lögum.
Nú er ég ekki í stöðu til að leggja
mat á þessa útreikninga, en það
verður að vera hægt að ætlast til
þess að þeir sem leggja frumvörpin
fram á Alþingi séu það. Því miður
virðist sem svo sé alls ekki. Þannig
svarar varaformaður sjávarútvegs-
og landbúnaðarnefndar því til í
Morgunblaðinu að „niðurstöður sér-
fræðingahóps um hagræn áhrif
frumvarpsins [sé] að vænta eftir
helgi. Eigum við ekki að sjá hvað sú
úttekt leiðir í ljós áður en við fellum
einhverja dóma um svona spár.“
Það ber vott um skeytingarleysi að
búið sé að leggja fram á Alþingi tvö
frumvörp sem gerbreyta starfsum-
hverfi einnar mikilvægustu atvinnu-
greinar þjóðarinnar, áður en búið er
að leggja mat á efnahagsleg áhrif
þeirra. Umræður á Alþingi hafa nú
staðið yfir sólahringum saman, án
þess að slíkt mat liggi fyrir þing-
heimi. Það væri áhugavert að vita
hvort önnur þjóðþing láti bjóða sér
og kjósendum upp á slíka máls-
meðferð.
Fyrirkomulag fiskveiða er langt í
frá eitthvert einkamál útgerða. Hér
er á ferðinni einstaklega mikilvægt
mál sem snertir með beinum hætti
efnahagslega afkomu þúsunda sjó-
manna, landverkafólks og samfélaga
um land allt. Ekki þarf að fjölyrða
um mikilvægi sjávarútvegs fyrir
þjóðarbúið í heild og
samhengi hans við lífs-
kjör þjóðarinnar. Nauð-
synlegt er að þær
breytingar sem við ger-
um á fyrirkomulagi
fiskveiða séu þannig úr
garði gerðar að þær efli
þjóðarhag, leiði til hag-
vaxtar og bættra lífs-
kjara almennings,
stuðli að stöðugleika og
því að efnahagslífið
dafni með eðlilegum
hætti á ný.
Það þarf að vanda til verka og
ganga fram af öryggi og festu. Efna-
hagsástandið er þannig að lítið þarf
útaf að bera til þess að sá litli hag-
vöxtur sem spáð er verði að engu. Í
því samhengi er rétt að vekja athygli
á varnaðarorðum Seðlabankans um
að verði frumvörp sjávarútvegs-
ráðherra að lögum sé hætta á því að
bankarnir lendi í verulegum erfið-
leikum og fjármálastöðugleikanum
stafi ógn af.
Varaformaður sjávar- og landbún-
aðarnefndar lenti í þeirri vandræða-
legu stöðu að geta ekki tjáð sig um
útreikninga útvegsmanna vegna þess
að ríkisstjórnin er ekki búin að fá í
hendurnar hagfræðilegt mat á áhrif-
um frumvarpanna. Hún hefur með
öðrum orðum ekki hugmynd um
efnahagslegar afleiðingar frumvarp-
anna. Samt vefst það ekki fyrir sjáv-
arútvegsráðherranum að leggja
stjórnarfrumvörpin fram á Alþingi.
Það er ekki bara vandræðalegt fyrir
ráðherrann, það er ótrúlegt ábyrgð-
arleysi.
Að skjóta fyrst
og spyrja svo
Eftir Illuga
Gunnarsson
Illugi Gunnarsson
» Það þarf að vanda til
verka og ganga fram
af öryggi og festu. Efna-
hagsástandið er þannig
að lítið þarf útaf að bera
til þess að sá litli hag-
vöxtur sem spáð er
verði að engu.
Höfundur er alþingismaður