Morgunblaðið - 18.10.2011, Blaðsíða 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. OKTÓBER 2011
VIÐTAL
Agnes Bragadóttir
agnes@mbl.is
Síðdegis í gær, mánudag, var ákvörð-
un Alcoa um að hverfa frá áformum
um að reisa og reka álver á Bakka í
Norðurþingi kynnt Bergi Elíasi
Ágústssyni, bæjarstjóra Norð-
urþings, og sveitarstjórnarmönnum
fjögurra sveitarfélaga fyrir norðan á
fundi á Húsavík.
Það var Tómas Sigurðsson, for-
stjóri Alcoa á Íslandi, sem kynnti
ákvörðun fyrirtækisins.
Tómas ræðir hér við blaðamann
Morgunblaðsins um þessa ákvörðun,
aðdraganda hennar og skýrir hvers
vegna þetta varð niðurstaðan.
- Tómas, þið hafið unnið að und-
irbúningi þessa verkefnis í mörg ár,
eða frá árinu 2005, þótt með ein-
hverjum hléum hafi verið. Hvað gerð-
ist?
„Það er rétt. Við höfum unnið að
þessu verkefni síðan 2005 og þegar
undirbúningur hófst, þá var uppleggið
það, að það yrðu til a.m.k. 400 MW af
orku í verkefnið og til þess að gera
langa sögu stutta, þá eru þær for-
sendur ekki til staðar lengur. Það hef-
ur verið gerð viljayfirlýsing af hálfu
Landsvirkjunar um að selja orkuna
fyrir norðan til annarra verkefna og
þar fyrir utan hefur ekki um nokkra
hríð verið fyrir hendi viljayfirlýsing
um orkusölu til okkar, hvorki af hálfu
ríkisstjórnarinnar né Landsvirkjunar.
Það liggur því fyrir að þær forsendur
sem við lögðum af stað með í upphafi
eru brostnar og því er ekki um neinn
annan kost að ræða hjá okkur en
draga okkur með formlegum hætti út
úr þessu verkefni.“
- Hvernig fór þetta allt af stað, með
áform ykkar hjá Alcoa um að reisa og
reka álver á Bakka?
„Það var gerð sameiginleg að-
gerðaáætlun (Joint Action Plan) í júní
2005 á milli okkar, ríkisstjórnarinnar,
sveitarstjórnar Norðurþings, Lands-
virkjunar, Þeistareykja ehf., sem þá
var og er nú í eigu Landsvirkjunar,
um að vinna að því að reist yrði 250
þúsund tonna álver og að okkur yrðu
seld 400 megavött, en það er það
magn raforku sem þarf til þess að
knýja 250 þúsund tonna álver. Það
var svo unnið samkvæmt þeirri áætl-
un, sem skilaði sér í viljayfirlýsingu í
maí 2006, á milli okkar og Lands-
virkjunar/Þeistareykja annars vegar
og milli okkar, ríkisstjórnarinnar og
sveitarstjórnarinnar á Húsavík hins
vegar, um áfangaskipt álver, sem
myndi nota allt að 400 MW, samsvar-
andi um 250.000 tonna álframleiðslu,
og um að vinna ýmsa verkþætti, sem
við gerðum. Sú viljayfirlýsing var svo
framlengd í júní 2008. Einnig var
gerð viljayfirlýsing milli okkar og
Landsnets á árinu 2006.
Við höfum alltaf lagt áherslu á það,
að við myndum síðar meir ef næg
orka yrði fáanleg vilja fá meira en 400
MW, en það hefur ekki verið stóra
málið í þessari vinnu. Eftir þetta
byrjuðum við hjá Alcoa að taka þátt í
kostnaðarskiptingu við undirbúning-
inn. Greiddum m.a. hluta af kostnaði
við rannsóknarboranir Landsvirkj-
unar og Þeistareykja.“
Alcoa metið besti kosturinn
- En þótt þið hafið unnið áfram að
undirbúningi, breyttist ekki eitthvað
við hrunið í október 2008?
„Jú, vitanlega breyttist margt við
hrunið og Alcoa dró sig út úr kostn-
aðarþátttökunni eftir hrun. Það var
gert, einfaldlega vegna þess, að það
voru engar forsendur þá, hvorki fyrir
Alcoa, ríkið né Landsvirkjun til að
vinna áfram að verkefninu.
En fljótlega rofaði þó til og við
héldum áfram að vinna að verkefninu,
þótt á öðrum forsendum væri. Vilja-
yfirlýsing ríkisstjórnarinnar rann út í
október 2009. Við reyndum að fá hana
framlengda, en ríkisstjórn Samfylk-
ingar og VG, sem hafði tekið við um
vorið, vildi ekki framlengja og ræddi
um að hún vildi sjá aðra kosti. Rík-
isstjórnin setti á fót verkefnisstjórn
sem heitir Naust, sem vann í því að
finna aðra fjárfesta til þess að kaupa
orkuna og talaði við fjölda aðila.
Naust skilaði af sér skýrslu um störf
sín í maí 2010. Við fengum bréf frá
verkefnisstjórninni um að í skýrslu
þeirra værum við metin besti kost-
urinn til samstarfs um orkukaup fyrir
norðan og að Naust myndi í fram-
haldi af þessari skýrslu ræða við okk-
ur. Við höfum aldrei heyrt frá þeim
síðan, eða í tæplega hálft annað ár.
Á svipuðum tíma og þetta var að
gerast varð einnig mikil breyting hjá
Landsvirkjun, sem kynnti nýja orku-
nýtingarstefnu sína í nóvember í
fyrra. Við undirrituðum viljayfirlýs-
ingu með Landsvirkjun 2006. Hún
var framlengd í tvígang, fyrst árið
2007 og aftur árið 2008, en rann svo
út á árinu 2009 og þá var ekki vilji hjá
Landsvirkjun til að framlengja hana.
Af þeirri stefnu og því sem fram
hefur komið í máli forstjóra Lands-
virkjunar er ljóst að það væri mjög
erfitt, jafnvel ómögulegt að reisa
jafnstórt álver og við vildum gera.
Þeir hjá Landsvirkjun hafa gefið út
viljayfirlýsingu um orkusölu til ann-
arra orkukaupenda en okkar og nú er
Landsvirkjun í raun og veru að bjóða
okkur aðeins helminginn af þeirri raf-
orku, sem miðað hafði verið við að
selja okkur, þ.e. 200 MW í stað 400
MW. Það þykir okkur of lítið og verð-
ið sem er í boði er ekki samkeppn-
ishæft, miðað við önnur verkefni sem
við erum í. Því er það eina heiðarlega
í stöðunni að hætta við og hverfa frá
þessu verkefni á Bakka.“
Um 80% hlynnt verkefninu
- Eru þetta ekki mikil vonbrigði?
„Vitanlega eru þetta vonbrigði.
Þetta er áfall bæði fyrir heimamenn
fyrir norðan og fyrir okkur. Við höfum
átt mjög gott samstarf við heimamenn
allan undirbúningstímann. Við höfum
haft mikla trú á verkefninu og Alcoa er
búið að setja á annan milljarð króna í
undirbúninginn. Ég get ímyndað mér
að heimamenn séu ekki sáttir við
þessa niðurstöðu, því við höfum fundið
fyrir miklum stuðningi við verkefnið í
Norðurþingi, bæði í orði og eins höfum
við látið gera skoðanakannanir sem
sýna að um 80% Húsvíkinga eru
hlynnt þessu verkefni.“
- Þegar því var hafnað af rík-
isstjórninni að framlengja vilja-
yfirlýsingu haustið 2009, var eina
skýringin sem gefin var sú að ný
orkunýtingarstefna væri komin til
sögunnar?
„Skýringin sem okkur var gefin,
var sú að stjórnvöld vildu sjá hvaða
aðrir kostir væru í stöðunni og í kjöl-
far þess fór þessi starfsnefnd iðn-
aðarráðuneytisins, Naust, að kynna
sér hvað annað stæði til boða, eins og
ég sagði áðan. Þannig að það má
segja að breytt stefna stjórnvalda í
orkunýtingu og atvinnuuppbyggingu
hafi ráðið því að viljayfirlýsingin var
ekki framlengd.“
- Miðað við upphaflegar áætlanir
ykkar, 250 þúsund tonna álver og 400
MW, hvað reiknuðuð þið með að yrði
til atvinna fyrir marga, annars vegar
á byggingartímanum og hins vegar til
frambúðar?
„Við gerðum ráð fyrir því að á
byggingartímanum hefðu um 3 þús-
und manns atvinnu og þegar álverið
væri komið í rekstur var ráðgert að á
Alcoa hættir við áform
sín um álver á Bakka
 Tómas Sigurðsson, forstjóri Alcoa á Íslandi, segir þetta mikil vonbrigði  Ákvörðunin hafi
verið óhjákvæmileg, þar sem legið hafi fyrir, að ekki yrði útveguð næg raforka til verkefnisins
Mikil vonbrigði Tómas Sigurðsson, forstjóri Alcoa á Íslandi segir það vera
mikil vonbrigði að Alcoa hafi neyðst til að hætta við að reisa álver á Bakka.
Bakki við Húsavík Séð yfir lóðina á
Bakka, norðan Húsavíkur. Kinnarfjöllin
handan Skjálfandaflóa í baksýn.