Birtingur - 01.12.1958, Síða 42

Hörður Ágústsson:
Af minnisblöðum málara
Er þá ekki bezt að skrifa orð: um þögnina og þyt vindsins eða þá hið
átakanlega fyrirbrigði íslenzk hús, íslenzkt sambýli, siðgæði í umgengnis-
háttum, eða muninn á því að vera átján ára og þrjátíu og sex ára, mun-
inn á rúmskyni og tregaskyni, eða næmi á náttúruna. Ég gekk upp að
skólaseli Menntaskólans áðan eftir 18 vetra fjarvist. Skrýtið, segir maður
eða neitar sem lífsreyndur maður að anza þeim kynlegu röddum sem
koma hjartanu, þessari dásamlegu þrýstidælu blóðsins og tákni hins
bezta sem í okkur býr, til að slá hraðar. Á ég að rifja upp eins og gamall
hershöfðingi orrustur sínar þetta asnalega æviskeið, æskuárin sem æsku-
fólk á alls ekki skilið að njóta? Nei, ekki hér og ekki ég: það hæfir ekki.
Ómur af stúlknaröddum, lokaðar dyr varanna: fyrirheit. Eins og mér
fannst þetta stórt og mikið, og svo var örugglega einhver ilmur sem
auðvitað er horfinn; í staðinn vanrækt hús, eins og úfinn draumur af
vindum hversdagsleikans, sem aldrei hefðu átt nálægt því að koma.
Enn er ég kominn með orðin og myndirnar: bæinn í dag og börnin, húsin
í skrautsjali úr skýjum, nýmáluð regni og ný af því nú er ég sjáandi, en
ekki blindur eins og í gær með ógagnsæjan vegg, sem ekkert fær sprengt,
fyrir sjónum mér: hversdaginn. Og vonleysið næstum horfið þegar ég
stend andspænis nýfæddu landi, nýfæddur maður sem man þó óljóst sitt
fyrra líf: vonleysi þess sem getur ekki svarað áskorun ijóssins, að hann
hvílist í litum landsins, að augu hans tíni fegurð þess eins og börnin
tína ber. Það getur verið yndislegt að lifa: undir torfvegg niðri við
sjó, með munstrað þak skýjanna yfir höfði sér — hverflynd randafluga,
tístandi mófugl, rólyndur már í humátt, eirlitar flúðir, haf og þráðbein
lína við sjóndeild. Yndislegt.
Þessí íslenzku sjávarþorp. Að nálgast þau í hillingum: sjáþau tognasund-
ur og koma saman aftur þarna niðri, þar sem sléttan endar og sjórinn
tekur við, endalaust gólf. Eyrarbakki, Stokkseyri. Fólkið í Gaulverjabæ og
Flóa hlýtur að hugsa öðruvísi en aðrir íslendingar. Það er eins og maður
sé kominn til Hollands. Nú skil ég ást Ásgríms á Hobbema og Ruijsdael:
hann er alinn upp við sama landslag, einkum þegar litið er til hafsins.
Já, þessi sjávarþorp með húsgafl við götu, grindverk, gamla konu sem
staulast áfram, forvitin börn á vegbrúninni. Kjarninn í slíku þorpi er
40 Birtingur