Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2002, Page 139

Hvarf eignarfornafnanna okkarr, ykkarr og yð(v)arr 137
mynd í ef.hk.et. Meira ber á beygðum myndum í nf. og þf.hk.et. og
þetta þykir mér benda til þess að umræddar myndir hafi verið langlíf-
ustu beygðu myndimar.
Bimi K. Þórólfssyni (sjá 2.2) virtist ykkarn og yð(v)art (nf.hk.et.)
vera langlífustu beygðu myndimar. Af töflu 18 er ekki hægt að ráða að
beygðar myndir í nf.hk.et. hafi haldist lengur en í þf.hk.et. og reyndar
er mjög ósennilegt að svo hafi verið því að þetta tvennt er alltaf sam-
stiga í beygingu, bæði hér og annars staðar í beygingakerfinu. Það er
rétt séð hjá Bimi að beygðar myndir í þf.kk.et. hverfa seint, en þær
hverfa þó ekki allra síðast eins og nefnt hefur verið. Bjöm virðist telja
að þróunin hafi ekki verið alveg sú sama í okkarr, ykkarr og yð(v)arr
ef marka má þessi tvö langlífustu dæmi sem hann nefnir. Þetta er
fremur ósennilegt en erfitt er að sanna eða afsanna það sökum fárra
dæma um okkarr og ykkarr. Fomöfnin þrjú beygðust öll eins í fomu
máli og öll hlutu þau sömu örlög. Því er engin ástæða til að ætla ann-
að en að þau hafi þróast á sama hátt.41 í töflunum sem hér hafa verið
settar upp er ekki að sjá að beyging okkarr og ykkarr stangist á við
beygingu yð(v)arr að nokkxu marki, en dæmi um okkarr og ykkarr em
að vísu fá eins og áður sagði.
Runólfur Jónsson beygði eignarfomöfnin á nokkuð undarlegan
hátt (sjá 2.1, töflu 2). Gísli biskup var andmælandi við dispútatíu Run-
ólfs árið 1651 (Prestastefnudómar og bréfabók Gísla biskups Þorláks-
sonar 1983:xvii). Þeir hafa því þekkst. Tafla 18 er í miklu ósamræmi
við beyginguna sem Runólfur setti upp, sbr. töflu 2. Beygingu Runólfs
svipar mjög til hinnar fomu beygingar eignarfomafnanna og sennilega
befur hann haft hana í huga. Honum fipast þó á ýmsum stöðum sem
von er því að hann gat hvergi flett beygingunni upp í bókum. Þetta á
samt aðeins við beygingu ykkarr og yð(v)arr. Okkarr beygir hann ekki
nema að litlu leyti, hvorugkyn eintölu var ockart. Þetta kemur ágæt-
lega heim við beyginguna í töflu 18 (Bréf Gísla Þorlákssonar); einu
beygðu myndimar sem verður vart að einhverju marki eru í nf. og
þf-hk.et. Það sem Runólfur segir um okkarr er því rétt samtímalýsing.
41 Þó er hugsanlegt að yð(v)arr hafi þróast eitthvað öðruvísi þar sem það var há-
tíðlegt mál.