Vera - 01.07.1986, Qupperneq 36

KONUR HVAÐ NÚ?
sums staðar á Norðurlöndum,
að aðilar vinnumarkaðarins
hafa gert með sér jafnréttis-
samning um að leiðrétta
launamisréttið í áföngum.
Loks er það Framkvæmda-
nefnd um launamál kvenna,
sem í eiga sæti fulltrúar póli-
tískra flokka, ýmissa kvenfé-
laga og kvennasamtaka og
verkakvennafélaga. Hún hef-
ur gengist fyrir könnunum og
ráðstefnum um ýmis kjaramál
og réttindamál sem geta orð-
ið konum í samninganefndum
stuðningur og öðrum hvatn-
ing.
Svo verðum við líka að
vera á verði vegna nýju tækn-
innar sem er að ryðja sér til
rúms. Hún kemur til með að
draga úr eftirspurninni eftir
vinnuafli og það mun ekki
síst bitna á konum, einkum
konum á ,,framabraut“.
Það þarf líka að taka á
dagvistunarmálum og skóla-
málum. Það er ekki bara
nauðsynlegt að koma á sam-
felldum skóladegi heldur
verður að koma á samfelldu
skólahaldi. Börnin mín hafa
átt frí í 17 daga frá því í janú-
ar, fyrir utan lögboðna frí-
daga. Það er næstum 1 dag-
ur í viku, 5. hver dagur. Um
suma dagana vissi enginn
fyrirfram. Skólinn er búinn
23. maí og hefst ekki aftur
fyrr en 1. sept. Þetta erfiðar
konum þátttöku í atvinnulífinu
og við verðum að gera eitt-
hvað í þessum málum.
Mér finnst við ekki vera
nógu duglegar að láta heyra í
okkur. Við verðum að taka
höndum saman og setja fram
kröfur. Það þýðir ekki að bíða
eftir því aö aðrir geri það fyrir
okkur.
,,Höfuðáherslan
lögð á
félagslegu málin"
Elín Pálsdóttir Flygenring
lögfræðingur og fram-
kvæmdastjóri Jafnréttisráðs.
— Elín, hvað nú?
— Þú átt við hvernig þróun-
36
Elín Pálsdóttir Flygenring. Ljósmynd: Anna Gyða Gunnlaugsdóttir.
in verður? Mér sýnist að höf-
uðáherslan muni verða lögð á
félagslegu málin, lengingu
fæðingarorlofs, dagvistunar-
mál, máltíðir í skólum og
samfelldan skóladag o.fl. í
þessum dúr. Félagsleg þjón-
usta hefur alls ekki haldist i
hendur við fjölgun kvenna á
vinnumarkaði og ég sé ekki
fram á annað en að konum
muni halda áfram að fjölga á
vinnumarkaðnum svo að það
verður að gera eitthvað til að
bæta félagslegar aðstæður.
Að vísu eru ungu stúlkurnar
áhugalausar um réttindabar-
áttu kvenna núna. Það sýna
allar kannanir bæði erlendis
og hérna heima. Þeim finnst
þær hafa fullt jafnrétti. En
það er hætt við að þær reki
sig á þegar þær fara að finna
fyrir erfiðleikunum og gera
kröfur til þjóðfélagsins.
Þá held ég að lögð verði
áhersla á að breyta mati á
hefðbundnum kvennastörfum
og knúið á um að ábyrgð og
umönnun verði tekin inn í
matið og að laun kvenna
batni við það. Það getur verið
að þetta sé draumsýn, en ég
vona ekki.
í menntunarmálum verður
lögð áhersla á aö hvetja
stelpur til að fara í hefð-
bundnar karlagreinar, en
erfitt er að spá um hvernig
það tekst, en það verður að
byrja á því á meðan þær eru
litlar.
Um þróunina I stjórnmálum
treysti ég mér ekki til að spá
a.m.k. ekki fyrr en eftir næstu
kosningar (31. maí). í síðustu
kosningum jókst tala kjörinna
kvenfulltrúa um helming. Það
er aö vísu ekki svo há tala af
því að þær voru svo fáar fyrir.
En umræðan um kvenna-
framboð og kvennalista átti
þátt í fjölguninni. Það er von-
andi að hún haldi áfram og
að það verði sjálfsagður og
eðlilegur hlutur fyrir stjórn-
málaflokka að hafa konur
með á listunum til jafns við
karla en ekki kvöð og þving-
un.
„Kvennabaráttan
þarf að taka
nýja stefnu"
Hjördís H. Hjartardóttir,
félagsráðgjafi.
Jæja, Hjördís, hvað nú?
— Ja, við stöndum frammi
fyrir þeim raunveruleika
núna, að 70—80% kvenna
eru úti á vinnumarkaðnum og
að stór hluti þeirra getur ekki
lifaö af launum sínum.
Kvennabaráttan þarf að snú-
ast upp í stéttabaráttu því að
málið snýst um hvernig eigi
að skipta kökunni. Á meðan
konur geta ekki séð fyrir sér
með vinnu sinni verða aðrir
hlutir að sitja á hakanum.
Þaö er ekki tímabært að berj-
ast fyrir fæðingarorlofi fyrir
kventannlækna á meðan stór
hluti kvenna á ekki til hnífs
og skeiðar. Ég vildi sjá fyrir
mér sterka og frakka kvenna-
baráttu sem léti virkilega að
sér kveða. Ástandið er ekki
að lagast. Það er að versna
eins t.d. laun kvenna og
klámaldan sem er að skella
yfir okkur og gerir konur að
hreinni söluvöru sýna og
sanna. Kvennabaráttan þarf
að taka nýja stefnu. Að
undanförnu hefur verið leitað
að því sem sameinar, fremur
en sundrar, en það er ansi
margt sem aðskilur og mun-
urinn er að aukast með vax-
andi tekjumun í landinu.
Spurningin er hvort kjara-
skerðingin hefði gengið
svona yfir okkur ef við hefð-
um verið á verði, ef viö hefð-
um ekki verið svona upptekn-
ar af öllu þessu borgar- og
þingstússi. Baráttan snýst um
kjörin, ekki bara hjá konum,
en stærsti hluti karla getur
séð fyrir sér, en stærsti hluti
kvenna getur það ekki og
kvennabaráttan hlýtur að
taka á því.
Eins og málum er komið
hlýtur maður að velta fyrir sér
hvort það breytist nokkuð
nema með byltingu, ekki
blóðugum átökum heldur um-
snúningi þjóðfélagsins, stór-
breytingu. Það er svo margt
sem aflaga fer út frá gamal-
dags réttlætissjónarmiðum að
það þýðir ekkert mjatl. Við
erum á kolvitlausri leið og
verðum að snúa öllu við. Það
þrífst ekkert í þessu samfé-
lagi nema gróðaöflin og ein-
hverjir í kring um þau. Al-
menningur þrífst ekki — hann
er á vonarvöl bæði fjárhags-
lega og tilfinningalega.
k