Vera - 01.07.1987, Qupperneq 24

„Við
hreyfum
okkur í
hringi"
Viö lifurm í hreyfingu. I okkur og umhverfis okkur. Götuhljóðin berast inn um
lokaðan glugga. Það glymur í diskum, eyrað hlustar á meðan höndin stjórnar
pennanum, varirnar mynda orð á meðan hugsunin flýgur útúr umræðuefn-
inu — útúr herberginu. Lífið er ,,kaós".
Mitt í þessu situr Márta Tikkanen, rithöfundur. Það er hún sem bendir okk-
ur á ,,kaósið" — sundrungin sem þrátt fyrir allt myndar heild. Einu sinni
dreymdi hana um að skrifa bók sem endurspeglaði þetta kaós sem við lifum í.
,,En kaós er ekki list. Uppúr kaósinu verðum við að veiða sjónarhornin",
segir Márta.
Hún gerði það og Rauðhettan (Rödluvan) óx fram, bók sem eins og fyrri
verk Mártu fjallar um að lifa sem kona. Bók þar sem tími og rúm renna saman
í eitt.
Marta Tikkanen situr við háborðið í Lækjarbrekku. Verið er að fjar-t
lægja diska, glös og hnífapör. Síðustu þátttakendurnir f hádegis-
verðarfundi Kvenréttindafélagsins, þann 8. maí eru að tínast út úr
salnum, niður stigann. Yfir súpunni hefur Márta sagt frá þeirri erfiðu
baráttu sem kvenrithöfundar þarf að há til að fá viðurkenningu.
Jafnframt sagði hún frá tilraun sem hún tók þátt í að hrinda í fram-
kvæmd og var til þess gerð að vekja athygli á kvenskáldum í Finn-
landi, bæði þeim sem hafa finnsku að móðurmáli og þeim sem hafa
sænsku að móðurmáli. En þótt tíminn væri naumur tókst henni
einnig að varpa nokkru Ijósi á það verkefni sem henni er ef til vill
hugstæðast um þessar mundir, en hún hefur ennþá hönd á ,,Rauð-
hettu”, bókinni sem kom út 1986. Á 31 3 síðum ferðast hún óheft
og án takmarkana fram og aftur í tíma og rúmi. Á blaðsíðu 129 er
Rauðhetta 9 ára og með áhyggjur af hvítum ullarbuxum, á blaðsíðu
140er hún fullorðin kona meðáhyggjur húsmóðurinnar, á blaðsíðu
138 er hún unglingur í fyrsta skipti á föstu. Hvernig er hægt á þenn-
an hátt að skapa heilsteypt verk, eins og Márta gerir þó? Svarið er
einfalt:
,,Ég skrifa einfaldlega út frá reynslu minni sem kona. Það er
þannigsemégupplifi tilveruna. Mér finnstégberaalla mína reynslu
með mér og það er hún sem ber mig uppi'' útskýrir Márta.
,,Ekkert af því sem ég hef upplifað verður skilið eftir á bak við mig.
Draumar, tilfinningar, upplifanir — allt býr þetta í mér og mér finnst
stundum engin mörk vera á milli tíma og rúms. Þetta kemur einkum
yfir mig þegar ég dvel í skerjagarðinum, í sumarbústaðnum okkar,
sem toreldrar mínir áttu. Þar sé ég móður mína fyrir mér þar sem
hún gengur að húsinu með stóra hvíta hattinn, ég sé okkur systkinin
og upplifi leiki mína á klöppunum aftur. Þetta er engin ný skynjun
hjá mér. Þegar sem lítil stelpa skynjaði ég (jfið á svipaðan hátt, og
ég veit að þegar ég var þriggja ára reyndi ég að lýsa tímanum eins
og slöngu sem hringaði sig áfram en gleypti að lokum afturhlutann
á sjálfri sér. Tíminn varð að hring:án upphafs og enda. Á sama hátt
vex konan í mér, eins og gormur. Mig langar t.d. að sitja á gólfinu
og hafa börnin mín í kringum mig, vera í miðju lífins, nærast af
margbreytileika þess, auðlegð þess".
Þegar Rauðhetta kom út hófst einmitt umræða um tírnaskynjun
24