Vera - 01.07.1987, Side 30

sínar uppsagnir til baka á grundvelli sömu launahækkana og hjá
borginni.
Galdrafár gegn fóstrum
Á baráttudegi verkalýösins hófst galdrafáriö gegn fóstrum.
Borgarstjóri sem fáum dögum áöur haföi sent lögreglulið á bruna-
veröi, kunni fleiri leiöir til aö sýna vald sitt. Skriöu hótana og
persónulegra svíviröinga var hleypt af stað í fjölmiðlum, ósann-
indi borin á borö til aö gera kröfur fóstra tortryggilegar og öllum
óskum um viðræður viö fóstrur var algjörlega hafnað. Formaður
starfsmannafélagsins tók undir orö borgarstjóra og stjórn félags-
ins sendi ekki frá sér eitt einasta orð. Heildarsamtök okkar,
B.S.R.B., þögöu þunnu hljóöi og aðeins þrjár stuöningsyfirlýsingar
bárust þessum 190 fóstrum sem fram á sunnudagskvöld neituðu
að beygja sig fyrir valdboöinu. Þaö voru Samtök kvenna á vinnu-
markaöi og brunaverðir í starfsmannafélaginu sem strax lýstu
stuðningi sínum — sem var ómetanlegur þessa daga. Foreldra-
samtökin bættust svo í hópinn á sunnudagskvöldið.
í þessari stööu töldu fulltrúar fóstra nauösynlegt að gera eina
tilraun enn og höfðu samband viö starfsmannafélagið. í framhaldi
af því sátu borgarstjóri og formaður félagsins allan sunnudaginn
og ræddu málefni fóstra. Fundargerð dagsins lá síöan fyrir fjöl-
mennum fundi fóstra sem stóö fram yfir miðnætti þetta örlagaríka
kvöld. í fundargerðinni voru hótanir borgarstjóra endurteknar en
síöan kom yfirlýsing um að fyrri samþykktir yröu staðfestar. Loks
kom bókun þess efnis aö mál fóstra, bæöi kjaraleg og stjórnunar-
leg, verði áfram skoðuð af starfsmannanefnd og stjórnarnefnd
dagvistar. — Vitaskuld sögöu þessi orö ekkert — en formaður
starfsmannafélagsins lagöi höfuð sitt að veöi fyrir því aö þessi
bókun þýddi aöstarfsheitiðdeildarfóstra kæmi inn um næstu ára-
mót.
Þar meö höföu meginkröfur okkar náö fram — sumt staðfest,
annað í formi loforða og baktjaldasamninga. Þá ákváöu fóstrur að
draga uppsagnir sínar til baka.
Styrkur fóstra
Er meira um máliö aö segja? Kröfur okkar voru ekki ósann-
gjarnar og lutu bæöi aö launakjörum og ekki siður bættum vinnu-
aðstæöum. Erfiðast gekk með nýtt starfsheiti — deildarfóstra —
sem ekki aðeins þýöir launahækkuna heldur er staöfesting á
stjórnar- og ábyrgðarstarfi fóstra. Ég leiði getum að því aö and-
staðan viö þessu starfsheiti hafi fyrst og fremst verið þessi venju-
lega fyrirlitning á kvennastörfum — að einhver kelling á barna-
heimili telji sig yfirmann — þeim dugar víst lægstu launin og
lægsta starfsheitiö! Aö lokum! Þaö má segja aö viö höfum náö
langt í kröfum okkar. Fóstrur eru líka tvímælalaust sigurvegarar
hvaö varöar áróöursstyrjöldina sem karlar réttu aö okkur og viö
neituðum aö heyja á þeirra forsendum. Samt sem áöur töpuöu
fóstrur þeirri orustu sem var mikilvægari en launaflokkar og sér-
kröfur, orustunni um betri vinnubrögð, heiöarlegri samninga og
sæmandi samtalsform!!!
Sjálfsviröingin er ekki sett fram í kröfugerð — karlarnir alls stað-
ar viö borðið trúöu aldrei aö óskir fóstra um eigin viðræöur og
eigin forsendur væru mikilvægastar aö mati fóstra. Þaðan af síö-
ur hafa þeir skilið tap okkar — lítilsvirðinguna, sem er greipt í
þann hóp, sem mátti lúta valdboði og þola þaö að þeir gátu geng-
iö aö kröfunum (og höfðu efni á því) — bara ef valdakerfinu væri
ekki raskað og bara ef karlarnir fengju að úthluta eins og venju-
lega undir borðið. Og þeir voga sér meira aö segja aö býsnast yfir
því aö við skulum leyfa okkur að lýsa yfir tapi, meö kröfurnar í
höfn og höfuð aö veði. 190 fóstrur hafa þannig sýnt fram á að
peningarskiptaekki öllu máli í kjarabaráttu heldur sjálfsviröingin.
Það sem ógnar karlaveldinu mest er tilfærsla á valdi og önnur
vinnubrögð. Þaö er styrkur fóstra aö hafa þorað aö viðurkenna —
og draga fram í dagsljósið — lágkúruna í öllu sínu valdi. Viö þurf-
um aö vera fleiri — svo miklu fleiri — ef sigur á aö nást.
Margrét Pála Ólafsdóttir
Þjóð Bjarnarins Mikla:
Skáldsaga um börn
jarðar.
Eftir Jean M. Auel.
Þýð. Fríða Á. Sigurðar-
dóttir.
Vaka Helgafell
1986.
Fyrir 35.000 árum varö
mikill jaröskjálfti. Móöir Aylu
litlu fórst i jaröskjálftanum og
allt í einu er hún, fimm ára
gömul alein í heiminum. Hún
er of lítil til þess að geta
bjargað sér sjálf. Hún ráfar
um í nokkra daga þangað til
hún hnígur niöur aðframkom-
in af þreytu og hungri. Fólk af
Ætt Bjarnarins Mikla finnur
hana þegar þaö er að leita
sér aö nýjum helli því gamli
hellirinn þeirra hafði eyðilagst
í jaröskjálftunum. Ætt Bjarn-
arins Mikla er hin forna kyn-
kvísl Neanderdalsmannsins
en Ayla litla er af kynstofni
nútímamannsins eöa
Kromagnonmannsins. Hingaö
til hafa þessir kynþættir forö-
ast hvorn annan en Iza töfra-
læknir hópsins, má ekkert
aumt sjá, fær leyfi hjá Brun
höföingja ættflokksins til aö
bjarga lífi Aylu. Brun ákveöur
aö leyfa henni það því nú er
mikið í mun aö gera rétt ef
andarnir eiga aö vera hópn-
um hliðhollir og leiða þá að
nýjum helli.
Sagan segir frá hvernig
Aylu reiðir af meöal fólks sem
er svo gjörólíkt henni. Hún
lýsir samfélagi Þjóðar Bjarn-
arins Mikla, sem er fornt
samfélag þar sem ósveigjan-
legar reglur og hefðir gilda.
Lesandinn horfir inn í þennan
heim meö augum nútíma-
mannsins og er minntur á þá
staðreynd aö Neanderdals-
maðurinn dó út en framtíð
mannkynsins tilheyröi
Krómagnonmanninum.
Ayla er fulltrúi nútíma-
mannsins og þrátt fyrir aö
hún sé bara fimm ára þegar
hún kemur til hópsins og ætti
skv. öllu að geta aðlagast
nokkuð vel aö siöum og hátt-
um samfélagsins þá gerir
hún þaö ekki. Hún er öðruvísi
en þeir, Ijóshærö, bláeygð og
hávaxin. Hávaxnari en karl-
menn Ættarinnar. Fólk af
þjóð Bjarnarins Mikla er lág-
vaxiö og nokkuð loðið, hjól-
beinótt, meö stórt höfuö, lágt
enni, djúpstæö dökk augu og
enga höku. Fæðingar eru
farnar að vera mjög erfiðar
vegna þess hve börnin hafa
stór höfuö.
Mog-urinn (æösti prestur-
inn) og Iza töfralæknirinn,
sem ala Aylu upp komast aö
því aö hún er gædd eiginleik-
um og gáfum sem gera hana
enn frábrugðnari fólkinu af
þjóö Bjarnarins Mikla. Fólk af
Ættinni er fætt meö Minning-
ar. Allir af ættflokknum virö-
ast hafa þekkingu á landinu
og umhverfinu, en á bls. 43
segir:
„Minningarnar hjá fólki
Ættarinnar voru kyn-
bundnar. Konur höfðu
enga þörf fyrir fróöleik í
sambandi viö veiöar, ekki
frekar en karlmennirnir
höfðu þörf fyrir þekkingu á
jurtalífi. Munurinn á heila-
búum karla og kvenna var
verk náttúrunnar, sem
menning þeirra byggöi
síöan á. Þetta var enn ein
tilraun móöur náttúru til að
takmarka höfuöstærðina
svo að kynþátturinn mætti
lifa. Ef barn fæddist með
þekkingu sem réttilega til-
heyröi hinu kyninu þá
missti þaö þessa þekkingu
vegna skorts á örvun um
þaö bil sem þaö var aö
veröa fullþroska."
Þar sem Ayla er ekki af
Ættinni er hún ekki fædd
meö Minningar og verður að
læra allt frá grunni. Þrátt fyrir
þaö fær lesandinn þau skila-
boð að hún sé komin lengra
á þróunarbrautinni og sé
vitsmunalega sterkari en fólk-
ið í kringum hana. Til dæmis
er hún fljót aö læra aö telja á
meða’n fólk ættarinnar á erfitt
með aö skilja tölur og fæstir
geta talið lengra en upp að
þremur. Á bls. 130 í bókinni
er sagt aö vandamálið sé aö
30