Vera - 01.12.1987, Page 35

Áhersla á umhverfismál
Umhverfismál hafa verið og eru meðal þeirra mála
sem Kvennalistinn hefur lagt mikla áherslu á. Þrjú
þeirra mála sem þingkonur Kvennalistans hafa lagt
fram á nýbyrjuðu þingi snerta beint umhverfismál. Þar
er um að ræða þingsályktunartillögur um endurvinnslu
og fullnýtingu úrgangsefna, um einnota umbúðir og sú
þriðja er um umhverfisfræðslu.
Tillagan um endurvinnslu og fullnýtingu úrgangsefna
hljóðar svo: „Alþingi ályktar að fela ríkisstjórninni að
stuðla að endurvinnsluiðnaði sem nýti meiri hluta þess
sem til fellur af endurvinnanlegum og fullnýtanlegum
úrgangsefnum. Samhliða því verði leitað leiða til að
styrkja endurvinnsluiðnað sem fyrir er í landinu.1' Það
eru eingöngu þingkonur Kvennalistans sem flytja þessa
tillögu.
Tillagan um einnota umbúðir sem flutt er af Kristínu
Einarsdóttur, Hjörleifi Guttormssyni, Árna Gunnarssyni,
Valgerði Sverrisdóttur og Salome Þorkelsdóttur er svo-
hljóðandi: „Alþingi ályktar að fela ríkisstjórninni að und-
irbúa frumvarp til laga um framleiðslu, innflutning og
notkun einnota umbúða hér á landi." Eins og sjá má eru
þingmenn úr öllum flokkum nema Borgaraflokknum
meðfluttningsmenn tillögunnar og eykur það von til
þess að hún verði samþykkt í þinginu.
Að síðustu er það þingsályktunartillaga um umhverf-
isfræðslu sem hljóðar svo: „Alþingi ályktar að fela
menntamálaráðherra að efla og samræma fræðslu um
umhverfismál í grunnskólum og framhaldsskólum
landsins og á meðal almennings"
Kvennalistakonur standa einar að þessari tillögu. í
umræðum um hana sagði Kristín Halldórsdóttir m.a.:
„Umhverfisfræðsla er að okkar dómi brýnasta viðfangs-
efnið í umhverfismálum nú og sá grunnur sem allt bygg-
ist á. Þess vegna er þessi tillaga okkar borin fram. Þrátt
fyrir ákvæði um umhverfisfræðslu í grunnskólalögum
og í lögum um náttúruvernd er mála sannast að slík
fræðsla er ákaflega tilviljanakennd og af skornum
skammti og má ýmsu um kenna. Fyrst og fremst er þó
sökin stjórnvalda. Það er nefnilega ekki nóg að setja
ákvæði í lög; það verður einnig að skapa skilyrði til að
framkvæma þau.“
Síðar í ræðu sinni sagði Kristín: „Markmið umhverfis-
fræðslu eiga að vera að auka fólki skilning á náttúrunni,
eðli hennar, takmörkunum og gæðum og samhengi
þeirrar lífkeðju þar sem maðurinn er aðeins einn hlekk-
urinn. Maðurinn getur aldrei sigrað náttúruna og brotið
undir vald sitt. Hann er hluti af náttúrunni og verður að
viðurkenna það og vinna með henni í takt við þau lög-
mál og þau takmörk sem hún býður honum. Aukinn
skilningur og um leið viðring fyrir náttúrunni og áhugi á
verndun hennar er ekki aðeins nauðsynlegur vegna
hefðbundinnar nýtingar auðlinda til lands og sjávar,
heldur einnig til þess fallinn aö auka ánægju fólks af úti-
vist og bæta umgengi þess.“ Tillögunni var vísað til fé-
lagsmálanefndar sameinaða þings.
Rétt er að nefna einnig hér fyrirspurn sem segja má
að tengist umhverfismálum, en það er fyrirspurn til
menntamálaráðherra og ráöningu Náttúruverndarráðs
í stöðu þjóðgarðsvarðar. Þarna er um að ræða ráðningu
í stöðu þjóðgarðsvarðar í Skaftafelli, en sú ráðning hefur
vakið furðu og hneykslun margra. Þegar þetta er skrifað
hefur ráðherra ekki enn svarað þar sem hann hefur ver-
ið erlendis um tíma.
Frysting kjarnorkuvopna
Eitt af fyrstu málunum sem komu á dagskrá Alþingis
var þingsályktunartillaga Kvennalistans um frystingu
kjarnorkuvopna. Tillagan er nefnilega samhljóða tillögu
sem flutt hefur verið á vettvangi Sameinuðu þjóðanna á
undanförnum árum. Þessi sama tillaga var flutt fjórum
sinnum á síðasta kjörtímabili af þingkonum Kvennalist-
ans.
Tillagan er svohljóðandi: „Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnina að beita sér fyrir því að alþjóðavettvangi
að Sovétríkin og Bandaríkin lýsi yfir tafarlausri frystingu
kjarnorkuvopna, annaðhvort með samtíma, einhliða yf-
irlýsingum eða meö sameiginlegri yfirlýsingu. Slik yfir-
lýsing yrði fyrsta skref í átt að yfirgripsmikilli afvopnun-
aráætlun sem felur í sér:
1. Allsherjarbann við tilraunum með, framleiðslu á og
uppsetningu kjarnorkuvopna og skotbúnaðar þeirra.
Enn fremur algjöra stöðvun á framleiðslu kjarnakleyfra
efna til vopnanotkunar.
2. Fyrstingu sem er háð öllum þeim aðferðum til sönn-
unar og eftirlits sem þegar hafa verið samþykktar af
málsaðilum í SALT I og SALT II samningunum, auk
þeirra aðferða sem þeir hafa samþykkt í grundvallarat-
riðum í þríhliða undirbúningsviðræðum í Genf um al-
gjört bann við kjarnorkuvopnatilraunum.
3. Frystingu sem gildir í fimm ár til að byrja með en
gæti orðið lengri ef önnur kjarnorkuveldi slást i hópinn
eins og vonir standa til.“
Guðrún Agnarsdóttir fylgdi tillögunni úr hlaði og sagði
þá m.a.: „Augu æ fleiri stjórnmálamanna eru að opnast
fyrir þeirri staðreynd að kjarnorkuvopn eru ekki nothæf
til að ná skynsamlegum pólitískum markmiðum né
heldur er hægt að nota þau til að öðlast hernaðarlega
yfirburði vegna þess að það er ekki hægt að nýta þau
til hernaðarsigurs. Eyðileggingarmáttur þeirra vopna-
birgðasem Bandaríkin og Sovétríkin eiga nú er langtum
meiri en mögulegur fjöldi skotmarka beggja aðila. Því er
það blekking að fleiri kjarnorkuvopn af hvaða gerð sem
er gefi nokkra hernaðarlega eða pólitíska yfirburði. í
þessu efni eru hagsmunir og velferð íslands og alls
heimins sameiginleg, þ.e. að kjarnorkuvopnum verði
aldrei beitt. Jafnframt er það skylda íslands eins og allra
annarra þjóða að leggja sitt af mörkum til að draga úr
vígbúnaði og tryggja lausn þessa ógnarlega vanda.“
Síðar í ræðu sinni sagði Guðrún: ,,Á síðasta hausti
sáu allar Norðurlandaþjóðirnar aðrar en íslendingar sér
fært að styðja áðurnefnda tillögu á vettvangi Samein-
uðu þjóðanna. Hæstv. utanrrh. hefur með ummælum
sínum utan þings gefið góð fyrirheit um að nú verði
breyting gerö i þessum efnum og fagna því margir. Ég
vil því biðja hæstv. ráðherra um að staðfesta þessi um-
mæli hér og lýsafyrirætlunum sínum í þessum efnum.“
Utanríkisráðherra, Steingrímur Hermannsson tók
næstur til máls og sagði þá m.a. „Ég hef lýst því opin-
berlega og mér er Ijúft að staðfesta það að við munum
greiða atkvæði með þessari tillögu ef hún kemur fram
aftur. Ég tel að þannig séum við að framkvæma það sem
lagt er til í tillögunni, sýna okkar vilja i verki. Við gerum
það best með því að greiða þannig atkvæði.“
Þar höfum við það, stefnubreyting í utanríkisráðu-
neytinu hvað varðar afstöðuna til Mexíkó og Svíþjóðartil-
lögunnar, eins og hún er gjarnan nefnd. Það er vel og
fögnum við Kvennalistakonur þvi að sjálfsögðu. Tillög-
unni var vísað til utanríkismálanefndar.
35