Vera - 01.09.1990, Blaðsíða 33

mæta til starfa. Varpað var fram þeirri spurn-
ingu hvort Kvennalistinn yrði ekki aö fullnægja
bæði þörfum þeirra kvenna sem vilja fá
skemmtilegan félagsskap og þeirra sem vilja
vera í pólitík. Spurt var hvort eymdarpóiitíkin
væri alveg að ná tökum á Kvennalistakonum og
hvort það væri e.t.v. hluti af henni að kvarta
undan því að erfitt sé að vera í kvennahreyf-
ingu? Er ímynd Kvennalistans orðin of nei-
kvæð? Ef svo er er það kannski afleiðing af starfi
hans þar sem Kvennalistakonur hafa vakið rnáls
á ýmsum neikvæðum þáttum, s.s. ofbeldi gagn-
vart konum, sem voru til staðar áður en þagað
yfir? Konur voru sammála unt að umræðan væri
of neikvæð og yrði að sýna fram á það að konur
vilja gera eitthvað og geta það. Konur eru ger-
endur í lífi sínu, ekki einungis þolendur.
Brýnt að vinna áfram
Hansína Einarsdóttir hristi enn frekar upp í
fundarkonum nteð erindi sínu urn konur og
völd á Norðurlöndum. Hún tók fyrir goðsögn-
ina um hinar sterku og sjálfstæðu íslensku kon-
ur sem gengur ljósunt logum á hinum Norður-
löndunum (Kvennafrídagurinn ’75, forseta-
kosningarnar ’80, kvennaframboðin ’82 og
’83, nafnahefðin, galdrafárið og hve margar
konur fara út í nám). Hansína sýndi fram á, með
samanburði á stöðu kvenna í ýmsum störfum á
Norðurlöndunum fimm, að þegar betur er að
gáð hafa íslenskar konur það síður en svo hetra
en aðrar norrænar konur. Atvinnuþátttaka
kvenna hefur aukist verulega hér á landi,
íslenskar konur eru hetur menntaðar en áður
en meðallaun þeirra eru aðeins 50—60% af
meðallaunum karla. Félagsleg aðstoð er ntun
verri hér en á hinum Norðurlöndunum: Hér
eru færri dagheimili, aðeins 7 veikindadagar á
ári vegna barna á móti 80 dögum í Svíþjóð, fæð-
ingarorlofið er mun styttra, skólafríin skapa
aukin dagvistunarvandamál og svo er vinnu-
tími lengstur liér.
Þessar upplýsingar sýna, að mati Hansínu,
hversu brýnt er að vinna áfram að bættri stöðu
kvenna. Hansína benti á að hér á landi skortir
upplýsingar urn stöðu kvenna (bæði jákvæðar
og neikvæðar). Auk þess vantar upplýsingar um
allt sem Kvennalistinn hefur gert. Hún lagði
ntikla áherslu á að innbyrðis santbandsleysi
milli kvenna sem starfa, eða hafa starfað, með
Kvennalistanum yrði að laga og upplýsingun-
um yrði að koma út til fjöldans. Hugmynda-
fræðin er of þröng, sagði Hansína og þarf að
setja í víðara samhengi. Hún talaði urn ungu
konurnar sem eru sinnulausar og telja að bar-
áttunni sé lokið. Hún telur ímynd Kvennalist-
ans ekki nógu góða og segir Kvennalistakonur
vera langt frá hinni almennu konu og því ekki
geta sett sig í hennar spor. Hansína talaði einnig
um starfsaðferðir Kvennalistans og hvort þær
virkuðu í raun. Hún spurði hvernig grasróta-
hugmyndin, valddreifingin, útskiptingar,
ákvarðanir, skipulag, skipulagsleysi hefði
reynst. Hún ítrekaði að Kvennalistinn stendurá
krossgötum þar sem hvorki eru merkingar né
vegvísar. Til að hjálpa Kvennalistanum úr spor-
unum setti Hansína upp þrjá vegvísa: STOI’P —
EINSTEFNA — VINNUSVÆÐl. Annaðhvort
lætur Kvennalistinn staðar numið hér, fer ein-
stefnubraut inn á friðað svæði harðlínufemín-
isma eða inn á vinnusvæði og endurmetur hug-
myndir og aðferðir. Hansfna lauk orðum sínum
svo: „...betur máef duga skal. Við fórum í sam-
eiginlegt framboð 1982 því við töldum nauð-
syn á sérframboði kvenna til að vekja athygli á
stöðu okkar. Nú er forskólanum lokið, eiginlegt
skólanám hafið og við verðum að taka prófin
líka."
Hansínu var þakkað hressandi og vekjandi
erindi, nú yrði svo sannarlega að fara að taka til
hendinni. Gagnrýni yrði að vera jákvæð og
uppbyggileg og ekki mætti gleyma þvf sem vel
hefur verið gert.
Eftir hádegi hófu María Jóhanna Lárusdóttir,
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir og Kristín Jóns-
dóttir hugstormun um efni dagsins. Þær sögðu
að það sem Kvennalistinn þyrfti væri allsherjar
tiltekt, en ekki mætti slíta í sundur fortíð, nútíð
og framtfð. Þær stöllur drógu vorþingskonur út
í góða veðrið og vörpuðu fram nokkrum
grundvallarspurningum: Hverju hefur Kvenna-
listinn áorkað? Hver er ímynd Kvennalistans?
Hvað finnst okkur um Kvennalistann? Við hvað
eru konur að berjast? í hvað hefur orka Kvenna-
listans farið? Hver eiga forgangsverkefnin að
vera? Hvaða aðferðum eigum við að beita? Það
er of langt ntál að telja upp allt sem kom frarn,
en Kvennalistakonur sýndu að þær geta beitt
sjálfsgagnrýni og sjálfshóli og eru alls ekki sam-
mála um allt. Að loknu hugflæðinu skiptust
konur í fimm hópa og hver hópur valdi fimm
forgangsverkefni, hvað skyldi gera, hvernig og
hver ætti að gera það.
Á sunnudagsmorgninum voru öll forgangs-
málin (13 fengu atkvæði) og tillögur að útgáfum
(6 tillögur) skrifuð upp. Síðan voru valin fjögur
forgangsmál og tvær útgáfur og merkt við það
sem Kvennalistakonur ætla að vinna að fram að
landsfundi. Hópar voru myndaðir um launa-
mál, atvinnustefnu, umhverfismál og EB með
sérstöku tilliti til þess hvaða áhrif þróunin í
Evrópu hefur á hagi kvenna. Hugað verður að
útgáfu upplýsingabæklings um stöðu íslenskra
kvenna og að öðrum um atvinnumál kvenna,
réttindi og skyldur. Þetta eru því forgangsverk-
efni í endurskoðun stefnuskrár Kvennalistans
og á að vera lokið fyrir landsfundinn í nóvem-
ber.
Enn þörf fyrir Kvennalistann
Danfríður Skarphéðinsdóttir ræddi að lokum
um framtíðina. Hún sagðist vera sannfærð um
það eftir þingið að enn væri þörf fyrir Kvenna-
listann enda binda margir vonir við hann, bæði
utanlands og innan. Hún sagði að Kvennalist-
inn yrði að setja sér skýrari stefnu, skýra hug-
tök innan lista og utan og drífa sig inn á vinnu-
svæðið hennar Hansínu. Hins vegar mætti ekki
vera of lengi þar og alls ekki fara með stórvirkar
vélar sem rífa allt upp, heldur leggja fljótlega á
brattann, vel skóaðar, þar sem yfirsýnin væri
meiri. Danfríður kvað í lagi að fara aðeins útaf
stígnum en aldrei mætti fara afturábak. „Við
verðum að liorfast í augu við það að við erum
ntargar og ólíkar, verðum að láta í ljós skoðanir
okkar og taka gagnrýni. ...Við höfurn fjöregg í
höndunum og ábyrgð okkar er mikil.” Hún
lauk orðum sínum á gömlu spakmæli: Allt er
hægt á morgun, engin ósk of heimskuleg, ekk-
ert takmark of hátt.
Þó svo að hljóðið virtist fremur dauft í
Kvennalistakonum við upphaf þings var það
betra við lok þess. Vorþingskonur töluðu oft
um að tiltektar væri þörf innandyra í Kvenna-
SAGT Á VORÞINGI:
Það setn konur þurfa er að líta á sig sem ein-
stakling sem hefur ákveðin réttindi og gera
kröfur í samrœmi við það. (Kristín Ástgeirs-
dóttir)
Við erum kvenvinsamlegar en ekki karlfjand-
samlegar. (Ingibjörg Sólrún Gísladóttir)
Er Kvennalistinn að verða kvennafœla? (Sig-
urborg Daðadóttir)
Við höfum kraftinn og réttinn okkar megin.
Við eigum að vera ísókn en ekki vörn. (Kristín
Ástgeirsdóttir)
Aðrar konur vilja baða sig í okkar Ijósi, en
vilja jafnframt slökkva ijósið. Til að kotna í
vegfyrirþað megutn við ekki láta setja okkur
undir blœju. (Guðrún Agnarsdóttir)
Það er sálarstríð að vera í minnihluta innan
Kvennalistans. (Ingibjörg Sólrún Gísladóttir)
Kvennalistinn er eins og sigti, þœr setn eru
ósammála fara, þess vegna er það einslitur
hóþursem situr eftir. (Ingibjörg Sólrún Gísla-
dóttir)
Við tölum of sjaldan utn forréttindi karla,
tnœnutn bara á eigin etfið/eika. (Kristfn Ást-
geirsdóttir)
Kvennalistinn er ekki sautnaklúbbur. Það er
ekki hœgt að taka konu utan af götunni og
leiða hana inn í umrœðuna strax. Auðvitað
eru klíkut; þœr sem hafa reynsluna hljóta að
þurfa að rœða satnan um tnál sem ekki kotna
öl/utn við. (Guðrún Er/a Geirsdóttir)
Krafan utn sameiginlega skoðun innan
Kvennalistans var edlileg í uþþhafi þar setn
mikið /á við að standa satnan. Nú er þetta
orðið eitis og einhver dyggð setn við höfum
fest okkur í. (Ingibjörg Sólrún Gísladóttir)
Við höfutn gengið slóð sem enginn hefurgeng-
ið áður. Vegurinn ere.t.v. grýttari en viðgerð-
utn okkur grein fyrit: (María Jóhatma Lárus-
dóttir)
listanum og með hugflæðinu var stefnt að því
að lýsa upp innanhússdraugana. Nýjabrumið er
e.t.v farið af Kvennalistanum í hugurn margra.
Önnur stjórnmálaöfl hafa tileinkað sér margt
úr málflutningi Kvennalistans og því er nauð-
synlegt fyrir Kvennalistakonur að korna sér-
stöðu listans betur til skila. Þær þurfa að skerpa
línurnar og efla tengslin bæði út á við og inn á
við. Kvennalistinn er á krossgötum, eins og
Hansína benti á, hann hefur alls ekki lokið hlut-
verki sínu og þarf að halda vöku sinni. Það er
ekki til neinn einn hreinn tónn í kvennapólitík,
konur eru jafn mismunandi og þær eru margar
en til að rödd þeirra heyrist þurfa þær að beita
henni.
RV
33