Ljósmæðrablaðið - 15.11.2002, Blaðsíða 16

Ljósmœðurfjölmenntu á fyrirleslur Huguette
Ljósmœðurnar setja
visnað blóm i vasa í
eitt horn
herbergisins ogfara
með bœn. Smátt og
smáttfer blómið svo
að opnast og á sama
tima er leghálsinn að
víkka. Þegar blómið
hefur opnast að fullu
er kominn tími til að
rembast.
Eg spurði auðvitað
hvað gerðist ef
blómið opnaðist alls
ekki.
Huguette leitaði til ljósmæðranna sem nota
„gömlu" aðferðirnar og sögðust þær myndu
kenna henni í skóla lífsins því þar, og hvergi
annars staðar, ákvarðast hveijar eru hæfar til
að stunda þessi störf og hverjar ekki. Henni
var sagt að mest virðing væri borin fyrir eldri
ljósmæðrum og ljósmæður ættu alls ekki að
vera yngri en 40 ára, 75 ára eða eldri væru
bestar. Litið væri svo á að hlutverk ljósmóður
hæfist við getnað barnsins og þvi lyki við
dauða þess, þ.e.a.s. hlutverk hennar væri lífið
sjálft. Ljósmóðir væri í raun móðir alls þorpsins.
Venja væri t.d. að fram færi trúarathöfn þegar
„barnið" væri 40 ára og þar sem einhverju
smádýri væri fómað.
Huguette komst að því að mjög margar
ljósmæðranna vom ólæsar en það kom þó ekki
í veg fyrir að þær gagnrýndu hana, t.d. vegna
þess að hún ætti engin böm. „Hvemig geturðu
verið góð ljósmóðir og hjálpað konum að fæða
þegar þú hefur ekki fætt barn sjálf ?" Spurðu
þær. Og ólæsið kom heldur ekki í veg fyrir að
þær kenndu henni: „Ef hús barnsins (legið)
er snúið hvað gerirðu þá? Snýrðu því?" „Nei,
þá kalla ég á lækninn,” svaraði hún. „Nú, þá
ertu ekki ljósmóðir." Síðan útskýrði ljósmóðirin
hvað þær gera við slíkar kringumstæður, sem
reyndist vera nákvæmlega það sama og stendur
í kennslubókunum í vestrænum skólum.
Ljósmæðurnar spurðu líka hvernig hún
undirbyggi legið undir það að fæða barnið í
heiminn og hvemig hún skoðaði konuna. Ekki
voru þær ánægðar með svörin - þótti sem þar
væri um inngrip að ræða.
Hvað gerði hún svo þegar barnið væri fætt?
Enn vom þær ekki ánægðar með svörin. Fannst
það t.d. helgispjöll að klippa strax á
naflastrenginn. Naflastrengurinn er líflína og
þær fýlgjast með honum þar til enginn sláttur
er lengur. Þá fyrst setja þær klemmu og klippa.
A fylgjuna er litið sem lifsins tré. Hún er lífið
sem gaf líf og hún er jörðuð, gjarnan undir
ávaxtatré. Þegar tréð blómstrar gefur það okkur
blóm.
Blóm segir til um útvíkkunina
Huguette sagði síðan frá því hvernig
ljósmæðumar sæju þegar að fæðingunni væri
komið - sjálf hefði hún ekki fengið að vera
viðstödd en sér væri sagt að þessi aðferð
virkaði.
„Útvíkkuninni er þá líkt við blóm.
Ljósmæðumar setja visnað blóm í vasa í eitt
hom herbergisins og fara með bæn. Smátt og
smátt fer blómið svo að opnast og á sama tíma
er leghálsinn að víkka. Þegar blómið hefur
opnast að fullu er kominn tími til að rembast.
Eg spurði auðvitað hvað gerðist ef blómið
opnaðist alls ekki. Svarið var að það táknaði
að eitthvað væri að og þá þyrfti læknir að koma
að fæðingunni. Segja má að ljósmæðumar séu
þama að nota táknræna samverkan, sem virkar
fyrir þær, og ef hún virkar ekki þá vita þær
nákvæmlega hvað þarf að gera."
Þessu er dálítið erfitt að trúa. Hvernig getur
blóm tengst útvíkkun á leghálsi?
Huguette sagðist sjálf hafa verið vantrúuð en
sér hafi þá verið bent á að hér væri einnig um
trúarlega athöfn að ræða og með vantrú sinni
væri hún að vanvirða trú fólksins. Blómið væri
í raun sjónrænt tákn fyrir tíma; horft væri á
blómið opnast og á sama tíma er konan að
opnast. í ritgerð sinni hefði hún leitast við að
gera þessu skil og bent á að þarna þyrfti að
hafa þjóðmenningu í huga, trú og
umburðarlyndi.
„Þegar horft er á þetta í sjúkrahússamhengi
segja án efa flestir að svona lagað geti ekki
virkað. En það má samt spyrja sig hvort
niðurstaðan sé í raun ekki sú sama, þ.e. að
eitthvað er að, hvort sem beitt er aðferðinni
með blómið eða leggangaskoðun gerð á
nokkurra tíma fresti, sem sýnir að engin
útvíkkun hefur átt sér stað á milli skoðana.
Hvoru tveggja leiðir til þess að gripið er til
aðgerða. Sjálfri finnst mér mjög mikilvægt í
starfi mínu að skilja vel táknræna þætti eins
og þennan og ég er ekki tilbúin til að segja
hvort ég telji vestrænar leiðir þær bestu eða
ekki. Ég tel að besta leiðin til að afla sér
þekkingar sé að vera stöðugt að starfa við
fagið, enda lít ég svo á að starfið og þekkingin
haldist hönd í hönd."