Ljósmæðrablaðið - 15.11.2002, Side 27

Ef skoðaðir voru eingöngu meðgöngukvillar
þá sást að þyngdaraukning var hærri hjá þeim
sem fengu meðgöngukvilla en hjá þeim sem
ekki fengu þá og var meðaltalsmunurinn 1.7
kg (18,4 kg vs. 16,7 kg, P= 0,013). Hlutfallsleg
þyngdaraukning var líka hærri, eða sem nemur
þriggja prósenta mun að meðaltali (30% vs.
27%, P= 0,005).
Þess ber þó að geta að erfitt er að meta hvað
veldur þessari auknu þyngdaraukning, og má
þá nefha í þessu samhengi að 90% þeirra sem
voru með meðgöngueitrun voru með bjúg í
lok meðgöngu og 59% þeirra sem fengu
meðgönguháþrýsting voru líka með bjúg.
Konur með meðgöngukvilla voru að meðaltali
marktækt lágvaxnari en konur sem voru án
meðgöngukvilla (1,66 m vs. 1,68 m, P= 0,001).
Konur sem lentu í erfiðleikum í fæðingu voru
einnig að meðaltali lágvaxnari en konur sem
ekki lentu í erfiðleikum (1,67 m vs. 1,68 m,
P= 0,014). Ekki var að finna annan mun á
eiginleikum kvennanna hvorki í
þyngdaraukingu á meðgöngu né í hlutfallslegri
þyngdaraukningu þegar erfiðleikar í fæðingu
voru skoðaðir einir og sér.
Fæðingarþyngd og ponderal index voru
marktækt minni hjá börnum kvenna sem
upplifðu eingöngu fylgikvilla á meðgöngu
miðað við börn kvenna sem ekki upplifðu
fylgikvilla á meðgöngu. Konur sem lentu í
erfiðleikum í fæðingu eignuðust börn með
stærra höfuðummál og fæðingarlengd. Ponderal
index var einnig minni hjá þessum börnum.
Ekki var hægt að finna nein mörk fyrir
þyngdaukningu á meðgöngu með
aðhvarfsgreiningu með tilliti til erfiðleika í
fæðingu.
Sýnt hefur verið fram á að börn með
fæðingarþyngd á bilinu 3500-4500 g hafa
minnstu veikinda- og dánartíðni. Fleiri börn
vógu undir 3500 g hjá konum sem þyngdust
undir 11,5 kg á meðgöngu heldur en hjá þeim
konum sem þyngdust meira. 7% barna í
rannsókninni vógu yfir 4500g við fæðingu.
Það reyndist marktækur munur á tíðni stórra
barna milli kvenna sem þyngdust samkvæmt
IOM ráðleggingunum og þeirra sem þyngdust
meira. Samkvæmt aðhvarfsgreiningu var
reiknað út að líkur á að eignast bam yfir 4500g
nær fjórfaldaðist ef þyngdaraukning á
meðgöngu fór yfir 18 kg miðað við að þyngjast
um 12,5-15,5 kg.
Nýburar mæðra sem fengu meðgöngueitrun
voru að meðaltali 31 lg léttari en böm mæðra
sem ekki fengu meðgöngueitrun og var þetta
marktækur munur. Einnig voru böm mæðra
sem reyktu á meðgöngu að meðaltali 25 Og
léttari en börn mæðra sem ekki reyktu á
meðgöngu sem líka gaf marktækan mun.
Umræða
Konumar í rannsókninni þyngdust að meðaltali
um 16,8 kg á meðgöngu sem er yfir efri
mörkum IOM ráðlegginganna (sem em 16 kg).
Hlutfallsleg þyngdaraukning á meðgöngu var
að meðaltali um 27%. Þessara tölur eru þær
hæstu sem finnast meðal þeirra rannsókna sem
gerðar hafa verið síðustu misseri á konum sem
eru í kjörþyngd fyrir þungun. Engu að síður
er svipuð tíðni fylgikvilla og í sambærilegum
rannsóknum. Ein skýring á því gæti verið sú
að konur á íslandi em hávaxnar og eins og sést
á niðurstöðunum þá virðist sem hæð sé
vemdandi þáttur hvað fylgikvilla varðar. Einnig
má nefna að skilyrði fyrir þáttöku hafi líka
mikið að segja þ.e. aldursramminn, það að
vera heilbrigðar fyrir meðgöngu og vera í
kjörþyngd fyrir þungun. Síðast en ekki síst er
gott mæðraeftirlit hér á landi og flestir hafa
það félagslega gott.
Skýring þess að við fáum lága tíðni
meðgöngusykursýki meðal kvenna í kjörþyngd
fyrir þungun gæti verið sú að það er almennt
lág tíðni sykursýki hér á íslandi miðaði við
aðrar Norðurlandaþjóðir. Hvað það er sem
veldur því er erfitt að segja en það gæti tengst
umhverfisþáttum s.s. fæðuþáttum og svo
kannski hárri fæðingarþyngd þessarar þjóðar,
en sýnt hefur verið fram á að lág fæðingarþyngd
geti aukið líkur á sykursýki (týpu 2) seinna á
lífsleiðinni.
Samantekt
Helstu niðurstöður rannsóknarinnar eru á þá
vegu að þyngdaraukning á bilinu 11,5-16 kg
gefur minnstu tíðni fylgikvilla og að efri mörk
mættu jafnvel vera hærri hér á íslandi þar sem
tíðni fylgikvilla jukust fyrst við yfir 18 kg
þyngdaraukningu.
Fæðingarþyngd er eins og áður sagði mikilvæg
m.t.t. veikinda- og dánartíðni og auk þess sem
fjölmargar rannsóknir hafa sýnt að lág
fæðingaþyngd geti aukið líkur á ýmsum
sjúkdómum, seinna á lifsleiðinni, þá er
mikilvægt að ná neðri mörkum ráðlegginganna
eða 11,5 kg þyngdaraukningu á meðgöngu til
að minnka líkur á lágri fæðingarþyngd barns.
Lokaorð
Höfundur greinarinnar starfaði þegar þetta var
ritað á Statens Serum Institut í Kaupmannahöfn
Liósmæðrablaöið
Nóvember 2002