Ljósmæðrablaðið - 15.12.2003, Blaðsíða 10

A veraldarvaktinní
í Súdan
Hólmfríður Garðarsdóttir
Ijósmóðir
Ljósmæðrablaðið
Desember 2003
Hólmfríður Garðarsdóttir útskrifaðist sem
hjúkrunarfræðingur frá HI 1989 og sem
ljósmóðir frá HÍ árið 2002. Hún hefur starfað
á vegum Rauða kross íslands í Afganistan
1994-1995, í fyrrum Júgóslavíu 1995-1996, í
Tansaníu 1998 og í Norður-Kóreu 1999-2000.
Hún starfar nú sem ljósmóðir fyrir Alþjóða
Rauða Krossinn í Suður-Súdan.
Ljósmóðir í Súdan
Fuglarnir syngja, geiturnar jarma, kusurnar
láta heyra í sér og kettirnir okkar líka sem eru
alls 5 og halda oft fyrir mér vöku einhvern
tíma nætur. Þeirra hlutverk er aðallega halda
rottum og snákum fjarri. Sólin er að koma upp
í Yirol sem hefur verið heimili mitt í Suður
Súdan síðustu mánuði þar sem ég starfa fyrir
Alþjóða Rauða krossinn. Fyrir utan söngglöðu
dýrin eru fá önnur hljóð í umhverfinu nema
ef vera skyldi Súdani af Dinka ættbálki sem
deilir með okkur af sönggleði sinni í morgun-
sárið. Ég tek daginn snemma, venjulega kominn
á stjá upp úr 06 og fer í ískalda hressandi sturtu
undir berum himni. Jafirt hér sem annars staðar
er bolli af góðu sterku kaffi á dagskránni enda
besta byrjunin á nýjum degi að mínu mati.
Hlusta á fréttir frá BBC í útvarpinu og verð
vör við að kollegar mínir tínast á fætur smám
saman. Þetta er nokkuð lýsandi dæmi um
hvernig dagurinn í Súdan byrjar hjá mér en
hvað dagurinn á eftir að bera úr býtum er
ómögulegt að segja. Ég starfa sem ljósmóðir
í héraði sem sennilega telur um 100.000-
125.000 manns þar sem stríð hefur ríkt síðustu
20 árin. Starfið felst í stuðningi, fræðslu og
kennslu til innfæddra samstarfsmanna minna
í mæðravernd, í fæðingarhjálp og sængurlegu
á 5 heilsugæslustöðvum á svæðinu. Einnig
starfrækjum við bólusetningarprógramm fýrir
börn undir 5 ára aldri og til kvenna á
bameignaraldri. Starfið er mjög skemmtilegt
og krefjandi og ég er eina menntaða ljósmóðirin
á svæðinu. Aðstaða okkar á heilsugæslunni er
einföld og mjög skýr, maður veit hvað maður
hefur og mjög vel hvað skortir enda er ég
uppalin í háþróuðu heilbrigðiskerfi heima á
íslandi.
Barnshafandi konur koma að meðaltali 1 til 2
sinnum í mæðravernd á meðgöngunni, við
viljum gjaman sjá þær 3 sinnum en eigum enn
langt í land og svo er stór hluti kvenna sem
hefur ekki gott aðgengi að heilsugæslu og
korna ekki nema vegna veikinda. Flestar konur
í Suður Súdan verða 10-15 sinnum
barnshafandi á lífsleiðinni, getnaðarvarnir eru
óþekktar og fjölkvæni leyfilegt og algengt.
Konur hér vinna hörðum höndum á heimilinu,
hugsa um börnin, bera vatn og eldivið í hús og
afla matar sé þess kostur. A uppskerutímanum
í sumar komu ófáar konur með fósturlát eða
blæðingu á fyrri hluta meðgöngu, sennilega
vegna vinnuálags og engin er vélvæðingin til
að létta störfin.