Ljósmæðrablaðið - 15.12.2003, Blaðsíða 24

Tafla 10. Flokkaður tími á milli barnanna og Apgar stig
Apgar flokkaður Tími: <30 mínútur Tími: 31 -60 mínútur Tími: >1 klukkustund Alls
A-barn
< 6 stig 89,5%(85) 6,3%(6) 4,2%(4) 95
>7 stig 84,4%(221) 13,4%(35) 2,3%(6) 262
Alls 306 41 10 357
B-barn
< 6 stig 83,4%(151) 12,7%(23) 3,9%(7) 181
> 7 stig 86,6%(155) 11,2%(20) 2,2%(4) 179
Alls 306 43 11 360
A-barn (X_ = 4,143, df = 2, p = 0,126); B-barn (X _= 1,069, df = 2, p = 0,586)
sjá töflu 10. Svipuð tíðni er hlutfallslega á
Apgar stigum fyrir bæði A- og B-börn eftir
flokkuðum tíma. Þessar niðurstöður eru í
samræmi við aðrar rannsóknir (Chauhan og
Roberts, 1996; Feng, Swindle og Huddleston,
1995) og ættu að koma að gagni þegar þróaðar
eru klínískar leiðbeiningar um
tvíburafæðingar.Niðurstöðurnar styðja
mikilvægi þess að leyfa lífeðlisfræðilegu ferli
fæðingarinnar að hafa sinn gang og leggja ekki
um of áherslu á að hafa sem stystan tíma milli
fæðinga tvíburabarna.
Upplýsingar um tvíburafæðingar
fyrr og nú
í þeirri rannsókn sem hefur að hluta til verið
lýst hér að framan, hefur verið safnað miklu
magni upplýsinga um tvíburameðgöngur og
fæðingar fyrir árin 1991-2000. í þessum kafla
lítum við til baka og skoðum skráningu
Þórunnar Á. Björnsdóttur ljósmóður á
tvíburafæðingum fyrir nær einni öld síðan,
berum saman og skoðum sömu þætti eins og
mögulegt er miðað við þeirra tíma skráningu
Skráning Þórunnar Á. Björnsdóttur
Árið 1929 gaf Þórunn Á Bjömsdóttir ljósmóðir
út bók sína, Nokkrar sjúkrasögur úr
fæðingabók. I bókinni, sem spannar tímabilið
1897-1929, skráir Þómnn og lýsir 510 tilfellum
viðvíkjandi áhættufæðingum þar á meðal 71
tvíburafæðingu.
Á því 30 ára timabili úr starfsævi Þórunnar
sem bókin tekur yfir fæddust frá 363 til 410
tvíburar fyrir hvert tíu ára tímabil, sem er um
einir tvíburar af hverjum 57 til 67 fæðingum
á íslandi. (Gunnlaugur Snædal o.fl., 1983), eða
um 36 til 41 tvíburafæðing á ári.
í Ljósmæðratalinu kemur fram að Þórunn
stundaði ljósmóðurstörf í Reykjavík þar sem
mesti mannfjöldinn var og er enn. Hún tók á
móti fyrsta barninu árið 1882 og því siðasta
1935 (alls 4759 börnum). Þórunn var einn af
stofnendum Ljósmæðrafélagsins árið 1919 og
kenndi ljósmæðranemum í starfi. Hún beitti
sér mjög fyrir bættum starfsaðstæðum og
aukinni fræðslu til ljósmæðrastéttarinnar (Björg
Einarsdóttir, 1984).
Þórunn skráði ýmsa þætti, þar á meðal aldur
mæðranna og hjúskaparstöðu og hvort móðirin
hefði fætt börn áður eða ekki. Einnig skráði
hún legu bamanna og hvemig fæðingu bar að,
hvernig fylgjan var, líðan móðurinnar á
meðgöngu og eftir fæðingu, og útkomu
bamanna, meðal annars hve mörg böm fæddust
lifandi og andvana.
í þjónusturýni sem þessari er mikilvægt að
geta metið hvernig þjónustan breytist með
tímanum og skoða hana út frá sömu
útkomumælingum. Því var áhugavert að bera
þessi tímabil saman og skoða lýsingar Þórunnar
með sömu aðferðum og breytum og beitt er í
þeirri rannsókn sem hér hefur verið kynnt.
Tvíburafæðingar á íslandi
árin 1897-1929
Þegar skráning Þórunnar er skoðuð kemur í
ljós að tvíburamæðumar á þessum tíma voru
á aldrinum 18-49 ára og meðalaldur mæðranna
var 31,4 ár. Tvíburarnir voru fyrstu börn hjá
30,3% mæðranna og 69,7% áttu börn fyrir, af
þeim áttu tvær mæður tvíbura fyrir. Giffar voru
82,6% mæðranna og 17,4% voru einhleypar,
sjá nánar í töflu 11.