Ljósmæðrablaðið - 15.12.2003, Qupperneq 11

Með ljósmóðurlistina
í höndum og hjarta
Margar barnshafandi konur fá aðstoð í fæðingu
frá svokölluðum yfirsetukonum. Yfirsetu-
konurnar hafa hafa lært af mæðrum sínum eða
öðrum konum í þorpinu að aðstoða við
fæðingar. Flestar þeirra hafa aðstoðað við fjölda
fæðinga og eru virtar fyrir störf sín í
samfélaginu. Yfirsetukonurnar sem eru alls
60-70 á svæðinu, eru okkar helsti tengiliður
við konur á barnseignaaldri. í þorpunum taka
þær þátt í heilbrigðisfræðslu til kvenna og gefa
upplýsingar um bólusetningarprógrammið. í
Yirol er eina “fæðingadeildin” á svæðinu.
Algengast er að konur fæði heima með eða án
aðstoðar yfirsetukonu. Vandamálum er oft
vísað á fæðingadeildina. Deildin er staðsett í
gömlu steinhúsi án rafmags og án rennandi
vatns. Þar er alltaf yfirsetukona á vakt og er
samstarf okkar með miklum ágætum þrátt fyrir
málleysi” en ég tala bara nokkur orð í Dinka
tungumálinu og þær ekki ensku en með
látbragði, bendingum og túlkun frá félögum
okkar sem tala ensku skiljum við hvora aðra.
Ytirsetukonurnar hafa mikla reynslu og í
flestum tilfellum er hægt að treysta á að þær
atti sig á óeðlilegum einkennum meðgöngu,
fæðingar og sængurlegu. Má segja að þær hafi
ljósmóðurlistina í höndunum og hjartanu og
hafa þannig öðlast ótrúlega næmni. Vandamálin
sem við eigum við eru margvísleg þar með
taldar langdregnar fæðingar, blæðingar á
meðgöngu, fósturlát, andvana fæðingar, fastar
fylgjur, blæðingar eftir fæðingu, fjölburafæð-
ingar, fyrirburafæðingar og svo að sjálfssögðu
sjúkdómar eins og malaría. Sumar kvennanna
hafa verið í fæðingu dögum saman og eru
örþreyttar og illa á sig komnar þegar þær koma
til okkar, við hlúum að þeim eftir bestu getu
og aðstæðum. Starfið hér er gífurlega ólíkt því
sem ég þekki að heiman enda aðstæður eins
og svart og hvítt. Ég hef lært mjög mikið og
upplifað ótrúlega hluti sem mér finnst stundum
svo lygilegir að ég kann varla að segja frá
þeim. Konumar hér eru æðrulausar, sterkar og
taka því sem náttúran og guð gefur. Þær eru
þakklátar aðstoðinni og taka “hvítu konunni”
vel. Þær em forvitnar og flestar koma við hárið
á mér og húðina, spá í útlitið og oft er mikið
flissað.
Dagarnir hérna eru misjafnir eins og annars
staðar en flestir sem betur fer góðir. Ég er
umvafinn töfrum Afríku og hugsa til þess á
heimleið af heilsugæslunni þegar sólin er að
setjast. Krakkarnir sem á leið minni verða
safna í sig kjarki og hrópa: Halló, halló, hvíta
kona og þau allra hugrökkustu koma og heilsa
með handabandi, flest nakin og skítug upp
fyrir haus en svo grobbin með sig og sæt. Ég
nota mín örfáu orð sem ég tala í Dinka
tungumáli og er líka grobbin með mig, fer á
markaðinn, fæ mér te, skoða mannlífið og er
svo sátt við þessi forréttindi að fá að starfa
sem ljósmóðir í Afríku.
LANDSPÍTALI
H Á S K Ó LA SJÚKRAHÚS
öjzavcIÍ/i öÆvun
^^AAYUJZ^/IAAAYY YUJ2/1 OCJ, Jyjce/L Jwcpficcio/L
Ljósmæðrablaðið
Desember 2003