Akranes - 01.01.1957, Page 21

verið sigld upp. Nokkru síðar skrifaði
konungur borgarráðinu í Brimum — og
tjáir því, að kaupmönnum þar hafi tek-
ist að ljúga út leyfisbréf fyrir Nesvogi
undir nafninu Stykkishólmur, — og bið-
ur hann ráðið að heimta af kaupmönnum
leiðarbróf þeirra. Kaupmennirnir þver-
neituðu að skila leiðarbréfum sínum —
og kváðu kæru Aldinborgaranna sprottna
af illgirni og öfund, þvi að Nesvogur og
Stykkishólmur væru tvær hafnir. 1 þessu
stappi stóð i 3 ár — og verzlaði hvor á
sinni höfn — Aldinborgargreifinn í Nes-
vogi og Brimarinn i Stykkishólmi. Sum-
arið 1597 fengu Brimarakaupmenn vott-
orð 12 Islendinga iir Stykkishólmi og ná-
grenni, um að Stykkishólmur og Nesvog-
ur væru tvær hafnir. Vottorð þessi voru
send konungi — og hélt verzlunin áfram
á báðum stöðunum um sinn. Brátt lagð-
ist Nesvogur niður, og Stykkishólmur
varð aðalverzlunarstaðurinn. Er Aldin-
borgargreifinn sótti næst um hafnirnar
árið 1600, sækir hann um Stykkishólm
og Grundarfjörð, en þá er Nesvogur
dottinn úr sögunni.
Árið 1602, er verzlunareinokun Dana
hefst — og hafnirnar eru leigðar, er
Stykkishólmur leigður, en Nesvogs hvergi
getið. Þar er engin verzlun lengur. öll
skjöl viðvíkjandi upphafi verzlunar í
Stykkishólmi eru i Landsskjalasafni greif-
ans af Aldinborg og Ríkisskjalasafni i
Brimurn. Einnig eru þar verzlunarbækur
og skuldalistar þýzkra kaupmanna í Nes-
vogi — og munu það vera elztu íslenzku
verzlunarbækur sem til eru. Samkvæmt
framansögðu verður Stykkishólmur verzl-
unarstaður 1596, og hefja Brimarar
verzlun þar með einkennilegum hætti,
eins og ég gat um hér að framan. Verzl-
un hefir því verið rekin i Stykkishólmi
í 360 ór. Ólafsvik varð verzlunarstaður
1686 eða 90 árum síðar, og Hellissandur
ekki fyrr en eftir síðustu aldamót. Hins
vegar má segja, að kaupskapur hafi allt
frá landnámsöld verið rekinn í Rifi,
Grundarfirði og Kumbaravogi, þó að
þessir staðir hafi lagzt niður, eða ekki
verið reknir með sama hætti sem átti sér
stað fyrr á öldum. Gera má ráð fyrir að
verzlun í Rifi hefjist á ný, eftir að góð
höfn þar gefur möguleika til þess.
Er verzlunareinokun Dana hófst hér
á landi 1602 var verzlun landsins skipt
á milli borgaranna í 3 borgum Danaveld-
is: Kaupmannahöfn, Málmey og Hels-
ingjareyri. 20 höfnum eða verzlunarstöð-
um hér á landi var skipt á milli kaup-
manna frá þessum 3 borgum — og sem
þeim var gefið leyfi til að sigla til. 7
þessara hafna lentu í hlut Málmeyjar-
kaupmanna, J). á. m. Stykkishóhmn-.
Árið 1612 skeði það einkennilega atvik,
að Brimarar komu á skipi sínu til verzl-
unar í Stykkishólmi, ])rátt fyrir einokun-
ina. Var enginn Dani á skipinu. Það er
líkast þvi, að Brimararnir hafi borið
tryggð til Stykkishólms, með því að þeir
fyrstir manna hófu verzlun sína ])ar.
Þetta sama ár kom ekkert skip frá Málm-
ey. Kaupmaðurinn í Málmey, sem átti
að sjá um verzlunina í Stykkishólmi hét
Jakob Bremer, og hefir að líkindum verið
frá Brimum. Hann var þá orðinn efna-
lítill eða gjaldþrota, svo að hann hefir
að likindum fengið vini sína á Brimum
til að hlaupa imdir bagga með sér „að
sigla höfnina upp“, eins og það var
nefnt — enda þótt það bryti í bág við
lög og vilja Danakonungs.
Um miðja 17. öld kemur merkur kaup-
maður við sögu verzlunarinnar i Stykkis-
hólmi. Það var Jónas Trellund, sem var
i félagi við einn helzta kaupsýslumann
Danaveldis á þeim tímum, Hans Peder-
sen Bladt, sem síðar varð borgarstjóri í
Kaupmannahöfn. Jónas Trellund rak hér
A K R A N E S
21