Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.12.1971, Blaðsíða 38

80
TlMARIT VFl 1971
Tafla 7 sýnir niðurstöðutölur þess-
arar endurskoðunar 2. og 3. gráðu
netsins. Fyrst voru niðurstöðutölur
mælinganna 1954-’55 teknar og hnit
punktanna reiknuð að nýju með
jöfnunarforskrift Gunnars Þorbergs-
sonar. Færslur þær, sem punktamir
feng-u, eru sýndar í dálkum a og c.
Færslumar eru óverulegar, þessi út-
jöfnunaraðferð gefur sömu niður-
stöðu og fyrri útreikningar. Dálkar
b og d í töflu 7 (tölur í svignm)
sýna færsluna, sem punktarair fengu
viö endurmælingu 1970. Síðustu fjór-
ir punktamir sýna meðalskekkju
hnita einstakra punkta, tölurnar í
sviga eru frá 1970.
Varðandi þarfir og óskir Vegagerð-
ar ríkisins um þríhyrninga- og
marghymingamælingar næstu ára
svo og nákvæmniskröfur er bezt að
vitna í skýrslur þeirra, en þar segir
orðrétt:
„Kröfur um nákvæmni em almennt
þær, að punktar séu staðsettir með
þeirri nákvæmni, að þeir geti borið
loftmyndakort í mælikvarða allt að
1:500 og að nákvæmni þeirra poly-
gonpunkta, sem lagðir em meðfram
veglínum, samsvari kröfum um ná-
kvæmni í staðsetningu mannvirkja.
Þarfir og óskir eru að sjálfsögðu
þær helztar, að landsnetið sé það ná-
kvæmt og gott, að hægt sé að nota
það sem grundvallamet fyrir þær
mælingar, sem nauðsynlegar em til
staðsetningar á þeim vegamannvirkj-
um, sem ráðizt verður í næstu árin.
Er þar væntanlega einkum um að
ræða hraðbrautirnar frá Reykjavík
suður og vestur um land auk aðal-
þjóðveganna í kringum hina stærri
kaupstaði og önnur þéttbýl svæði á
landinu.
Einnig virðist brýn nauðsyn að
tengja kort bæja og þorpa í lands-
kerfið, því miklar tafir og mikill
kostnaður hlýzt af því að skipta sí-
fellt um kerfi."
2.4 Sjómælingar Islands annast
kortagerð sjávarins umhverfis landið
svo og hafnir og siglingaleiðir. Eins
og fram kemur I skýrslu frá þeirri
stofnun er það mjög umfangsmikil
og þýðingarmikil starfsemi, sem þeir
hafa með höndum.
Sú kortagerð, sem framkvæmd er
á þeirra vegum er byggð á Mercator-
vörpun ög er það eðlilegt þar sem
kort þessi eru einnig notuð sem sigl-
ingakort. Kortvörpun þessi byggist
á skurð-hólk, sem sker á 65°
breiddarbaug. Nú er sá ókosturinn
við þessa vörpun, að hnitkerfi henn-
ar er allt annað en keiluvörpunar-
innar, sem landskerfið byggist á.
Þess vegna verður að umreikna
keiluhnitin. Það virðist því í fljótu
bragði vera æskilegur grundvöllur
fyrir því að taka upp UTM-vörpun-
ina einnig fyrir Sjómælingar Islands,
en það mundi auðvelda alla útreikn-
inga og þá sérstaklega yfir stór haf-
svæði.
2.5 Landmælingar Islands nota að
sjálfsögðu sitt eigið kerfi til sinna
þarfa. Mælingar þeirra fram til
þessa hafa fyrst og fremst snúizt um
ákvörðun fastmerkja fyrir staðfræði-
leg kort og modelpunkta fyrir
loftmyndir. Langmestur hluti þeirra
korta sem síðan er teiknaður, er í
það litlum mælikvarða, að nákvæmni
þessara punkta skiptir þar engu
máli.
Þetta leiðir aftur til þess, að lítið
er vandað til við val og mælingar
þessara punkta og svokallaðar
grannreglur mælingafræðinnar iðu-
lega þverbrotnar. Þessir punktar eru
síðan flokkaðir sem 3. og 4. gráðu
punktar en það eru einmitt þær
gráður netsins sem framkvæmdaað-
ilarnir ganga eða ættu réttara sagt
að ganga útfrá. Hér er rétt að benda
á mælingapunkta landskerfisins í
Hvalfirði og kringum Borgarnes og
á Mýrum.
Merkingar landskerfispunktanna
eru yfirleitt á þann veg, að vörður
em hlaðnar úr grjóti yfir sjálfum
punktinum. Þetta er í sjálfu sér ágæt
aðferð til að varðveita punktinn
sjálfan en sá er gallinn á gjöf Njarð-
ar að bæði eru þessar vörður iðu-
lega illa gerðar þ.e. hlaðnar hjá-
miðja og í öðru lagi þá virðast fjalla-
farar telja það algjörlega skyldu við
sig og umhverfið að útbía alla hóla
og hæðir, að ekki sé talað um
stærri fjöll, með vörðuhleðslum.
Þannig hafa mörg dagsverk mælinga-
manna verið eyðilögð. Hins vegar
ætti alls ekki að miða á vörður
nema til grófrar viðmiðunar.
Tafla 7.
Færsla mælipunkta og meðalskekkjur við endurreikninga mælinga
frá 1954—’50 og endurmælinga 1970 (svigatölur).
2. gráðu punktar.
Meðallengd hliða 40 km.
Stöð Færsla frá upphaflegum hnitum y x MeOalskekkjur hnita y x
Esja, nr. 94 0.12 (0.05) 0.06 (0.53) 0.19 (0.10) 0.18 (0.08)
Akrafjall, nr. 96 0.06 (-0.33) -0.03 (-0.02) 0.26 (0.10) 0.31 (0.11)
Skarðsheiði, nr. 97 0.02 (-0.49) -0.11 (-0.82) 0.20 (0.09) 0.33 (0.11)
Grímsstaðamúli, nr. 101 -0.07 (0.34) 0.09 (-0.14) 0.38 (0.18) 0.21 (0.10)
Dálkur a b c d e f g h
3. gráðu punktar.
Meðallengd hliða 17 km.
Stöð Færsla frá upphaflegum hnitum y x Meðalskekkjur hnita y í
Miðfellsmúli, nr. 3254 0.08 (-0.36) -0.21 (-0.96) 0.33 (0.06) 0.20 (0.03)
Eyrarfjall, nr. 3261 0.42 (-0.11) -0.29 (-0.80) 0.32 (0.04) 0.40 (0.06)
Reynivallaháls, nr. 3262 0.40 (-0.11) 0.02 (-0.77) 0.28 (0.04) 0.29 (0.05)
Þúfufjall, nr. 3265 0.24 (-0.38) 0.29 (-0.54) 0.25 (0.04) 0.35 (0.06)
Dálkur a b c d e f g h