Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.12.1971, Blaðsíða 48

90
TlMARIT VFl 1971
kvæmdamælingamar hafa ekki þró-
azt hér í takt við aðrar greinar mæl-
inganna.
Ef vitnað er í töfluna hér að fram-
an, virðist mér að við stöndum bezt
að vígi I fyrsta liðnum, grunnmæl-
ingar og kortagerð vegna mann-
virkja. Við sjálfar framkvæmdamæl-
ingarnar er ástandið verra og fullur
skilningur á mikilvægi þeirra mæi-
inga ekki eins almennur meðal
stjórnenda framkvæmda.
Liður þrjú, mælingar á hreyfingum
mannvirkja, er næsta lítt þekktur
hér og hefur tæpast verið fram-
kvæmdur að nokkru gagni.
IV. Vegaframkvæmdir
Sem dæmi um framkvæmdir þar
sem þáttur mælinga er stór, vil ég
lýsa I stórum dráttum mælingum
vegna hraðbrautagerðar og tek þá
að hluta viðmiðun af hraðbrauta-
framkvæmdum þeim, sem nú er unn-
ið að.
1. Þegar ákveðið hefur verið að
hefja lagningu hraðbrautar
milli tveggja þéttbýliskjarna, er
margt sem ákvarðar staðsetn-
ingu vegarins I láréttu og lóð-
réttu plani:
1. Afstaða vegarins til nær-
liggjandi byggðarlaga frá
umferðarsjónarmiði.
2. Væntanlegur umferðarþungi.
3. Geometrisk mörk veglinu.
4. Landslag vegarstæðisins.
5. Jarðvegsundirstaða.
6. Hugsanlegar breytingar á
grunnvatnsstöðu við jarð-
rask.
7. Flóðahætta.
8. Snjóþyngsli.
9. Hentug brúarstæði.
10. Verðmæti lands.
11. Náttúruvemdarsjónarmið.
Til þess að geta tekið afstöðu
til framangreindra atriða þarf
byggingarverkfræðingurinn yfir-
litskort 1:20000-1:50000 með
5-25 m hæðariinum. Á grundvelli
slíkra yfirlitskorta er þó óger-
legt að taka endanlega afstöðu
til allra framangreindra atriða.
Helztu hjálpargögn önnur á
þessu stigi gætu verið 1) mosaik-
kort loftmynda, þar sem jarð-
vegsmyndanir hverskonar koma
mjög greinilega fram, 2) jarð-
vegskannanir og boranir og ekki
sízt 3) vettvangsskoðun með
fyrirliggjandi hjálpargögnum.
Að loknum þessum frumat-
hugunum er veglinan ákvörðuð
í stórum dráttum.
2. Fyrir frekari rannsóknir og út-
færslu koma nú eftirfarandi mæl-
ingaverkefni:
2.1. Sannprófun þríhymingapunkta
og þríhyrninganets þess, sem
nota á sem burðarás allra frek-
ari þríhyminga- 'og marghyrn-
ingsmælinga.
Eins og fram kemur í öðrum
skýrslum, sem lagðar eru fram
fyrir þessa ráðstefnu, hefur það
komið í ljós við hraðbrautar-
framkvæmdirnar, að íslenzka
iandskerfið frá 1955-1956 er ekki
af þeirri nákvæmni að nota megi
það sem burðargrind mælinga-
kerfisins fyrir tækniframkvæmd-
ir sem þessar.
2.2. Þétting þríhyminganetsins og
marghyrningsmæling: Þétta þarf
þríhyminganetið með þrihyrn-
ingamælingum, svo að það geti
borið burðarmarghyming (hlið-
arlengd um það bil 1 km), sem
lagður er meðfram væntanlegu
vegstæði.
Hvaða nákvæmni þurfa svo
landskerfispunktar 3ju og 4ðu
gráðu að hafa til þess að binda
megi inní það fastakerfi meiri-
háttar vegaframkvæmdir. Ef
gerð er sú krafa til burðar-
marghymings (sem nota þarf
fyrir loftmyndakort í mæli-
kvarða 1:1000-1:2000 og fyrir
útsetningar vegarins), að ná-
kvæmni hans sé innan við 5
cm/km, verður að krefjast þess
að nákvæmnin yfir 50 km vega-
lengd (fjarlægðin milli Reykja-
víkur og Selfoss) sé um 35 cm
eða 1:150.000. Fjarri er að ís-
lenzka landskerfið sé svo ná-
kvæmt.
2.3. Sannprófun hæðanets, ef til er.
2.4. Þétting hæðarnets.
2.5. Merking modelpunkta og mynd-
flug.
Fyrir kort í 1:2000 er flogið í
ca. 1700 m hæð yfir landinu og
með RC-5 myndavél þeirri, er
Landmælingar Islands nota,
brennivídd 11,5 cm, náum við þá
myndum af ca. 2000 m breiðri
ræmu.
2.6. Kortagerð eftir loftmyndum.
Kort eru gerð í mælikvarða
1:1000 eða 1:2000 eftir loftmynd-
um. Væntanleg óvissa í planlegu
í mælikv. 1:2000 yrði um 0,5 m
en í hæð 0,4 m.
Á grundvelli þessara korta getur
nú byggingaverkfræðingurinn ákveð-
io veglínuna nánar.
Frekari rannsóknir til ákvörðun-
ar í endanlegri veglinu eru:
1. Jarðvegsboranir og kannanir í
vegstæðinu.
2. Þversniðsmælingar til áætlana á
magntölum.
Þversnið þessi getum við annað-
hvort teiknað eins og hér hefur verið
gert eftir hæðarlínukortum í mælikv.
2000 og ákvarðað magntölurnar
myndrænt eða við getum unnið snið-
in tölulega í kortateiknunarvélinni
Autograf A-7, og reiknað úr þeim
í tölvu. Stærsti kosturinn við síð-
ari aðferðina er sá, að byggingar-
verkfræðingurinn getur teiknað inn
fleiri en eina veglínu og fari val veg-
linunnar eftir hagkvæmustu massa-
jöfnun, er auðvelt að reikna út magn-
tölur fyrir margar veglínur og bera
þær saman án þess að sprengja tíma-
eða kostnaðarramma, sem okkur eru
settir.
Hér er lokið undirbúningsmæling-
um við hönnun vegarins, þær mæl-
ingar sem á eftir fylgja eru mæl-
ingar við lagningu vegarins.
1. Þétta þarf marghyrningsnetið,
sem notað var við kortagerðina,
niður i 150 - 250 m hliðarlengd
svo að nota megi það til útsetn-
ingar í plani og hæð.
Hæðarkerfi:
Ef við gerum kröfu til að d (mis-
munur í fram og aftur mælingu
milli 2ja fastmerkja, S = 200 m)
sé < 3 mm, verður heildarskekkj-
an ± 4 mm/ km. Þessi níikvæmni
samsvarar venjulegri nákvæmni í
fallmælingu við mannvirkjagerö.
2. Meginlínur og -punktar vegarins
eru sett út frá útsetningarpunkt-
unum.
Frekari mælingar eru:
3. títsetningar fyrir daglegum fram-
kvæmdum i jarðvinnu, settir eru
mælingapunktar á 25 m bili eða
þéttar.
4. Mælingar til þess að fylgjast með
gangi verksins. 1 núverandi vega-
framkvæmdum, þar sem verkin
hafa verið boðin út, fer mánað-
arlegt uppgjör fram skv. þver-
sniðum, sem teiknuð eru og síðan
reiknuð út myndrænt.