Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1886, Blaðsíða 42

heldur ekki er eiginlegur vísindamaímr í þrengstu merkingu;
hann er sambandslihur vísindanna og i&naharins, hann leihir
vísindin sjálf út í daglega lífií).
Um starfsemi Edisons og hans óþrjdtandi hugvit geta
menn gjört sjer nokkra hugmynd af því, ah fyrir 7 árum
haf&i hann gjört 160 uppgötvanir, og haf&i einkarjettindi
yfir þeim. Hann vinnur líka stundum svo fádæmum sætir,
60 tíma í einu án þess ab hvíla sig e&a matast, þegar
honum finnst hann vera kominn a& því ab finna eitthvab
nýtt út. Hann er orbinn au&ugur ma&ur. 1877 voru
tekjur hans 50,000 pund sterling (900,000 kr.) á ári.
Labórdatríi& me& verkfærum kosta&i 400,000 p. st. f og
30,000 p. st., þurfti hann á ári til a&gjör&a á verkfærum
og til þess afe borga a&sto&armönnum sínum.
Eins og gefur a& skilja, er hjer ekki rúm til a&
segja neitt til muna frá uppgötvunum hans. Til þess
þyrfti grí&arstdra bók. Vjer skulum því láta oss nægja
afe drepa á fjdrar, þær allrafrægustu af uppgötvunura hans:
endurbdt hansá telefóninum (kolatele fóninn),
fdnografinn, rafmagnspennann, oggldfealamp-
ann. þd er dmögulegt a& lýsa þessu nákvæmlega hjer,
einkuin af því a& til þess þyrfti myndir til skýringar.
Telefóninn er verkfæri til a& bera hljd&i& frá
einum sta& til annars. Hann flytur hljó&bylgjurnar me&
rafmagni. Amerikuma&urinn Graham Bell fann fyrstur
teiefdninn 1876, en gat ekki fengi& rafmagnsstrauminn til
a& fylgja gangi hljd&bylgjanna nógu nákvæmlega. þa& gat
Edison me& kolatelefóninum. í honum setja hljd&-
bylgjurnar fyrst þanþolna plötu í hreifingu, platan þrýstir
á járnsívalning, sem svo ýtir saman tveiinur platínuplötum
me& þunnu kolalagi á milli. því betur sem kolalagib
þrýstist saman, því betur lei&ir þa& rafmagnsstrauminn og
hann getur þannig fylgt hinum minnstu hreifingum hljó&-
bylgjanna. Rafmagnsstraumurinn er nú leiddur me& málm-
þræ&i þangab sem hljó&i& á a& heyrast, og setur þar þan-
þolna plötu í sömu hreifingar, sem sú platan komst í, sem
fyst hreif&ist af hljó&bylgjunum, og lætur hana þannig
framlei&a sama hljd&i&. Me& telefdninum geta menn þannig
tala& saman í fjarska. Mesta fjarlægb, sem menn hafa
talafe saman í, er 250 danskar mílur, nl. rnilli Chikago og
(as)