Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1886, Side 46

skapurinn og listirnar hafa orfeif) a& rýma sæti fyrir þeim,
og þab má óhætt fullyr&a, afe þah sje þetta, sem mest og
bezt einkennir þessa tíma. Vjer sjáum þetta ef til vill
einna bezt á því, a& nú ver&ur hvert einasta skáld og
hver einasti listamabur afe byagja allt á nátturuvísindunum,
ef hann á ab teljast ab nokkru nýtur. En glöggast kemur
þetta fram í Ameríku, því eiginlega landi nýja tímans,
því þar verbur ekki sjeö, ab nokkurt skáld eba listama&ur
haíi haft nein sýnileg áhrif á þjá&ina; þar má svo segja,
ab náttúruvísindin ein rábi lögum og lofum, ekki ab eins
þa& er til menntubu mannanna kemur, heldur í öllu því
daglega lífi.
Stórvirki Lesseps einkennir mjög vora tíma. þab er
ekki fyrr en á allra síbustu tímum, ab nokkur ingeniör
ver&ur frægur fyrir annafc en lierna&arvjelar og víggirb-
ingar. Hans verk er ab fullu og öllu í þjónustu mannúb-
arinnar.
þa& er ekkert. einkennilegt fyrir vora tíma aí) stór-
virki sjeu unnin. Hitt er þa&, a& þau hafa ekki áfeur
verib unnin á sama hátt og sjaldnast f sama tilgangi. Vjer
sjáum fyrst og fremst, ab þab eru Frakkar sem a&skilja
Af'ríku og Ásíu fyrir allan heiminn. þab er hinn
ljósasti vottur um, aí> þjóbernishatrib fer minnkandi, ab
þjóbirnar eru ab hætta vib ab skoba sig ab eins í sam-
bandi vib sig sjálfar út af fyrir sig, og eru farnar ab sjá,
ab hagur alls heimsins er líka hagur hverrar einstakrar
þjóbar. þab er nóg ab benda á, ab þegar Portúgalsmenn
fundu sjóleibina til Indlands, þá leyndu þeir henni vib allar
abrar þjóbir, þangab til Hollendingurinn Cornelius Houtman
fann hana aptur. Suezskurburinn er því hreint og beint
sönnun fyrir því ab mannúbinn fer vaxandi og einrænings-
skapurinn minnkandi í veröldinni.
Stórvirki fornaldarinnar voru unnin eptir valdbobi
einhvers eba einhverra harbstjóra. þeirra vilji var ein-
hlítur. Nú verbur ab vinna alþýba manna fyrir þeim;
annars er ómögulegt ab koma neinu miklu til leibar. Fyrir-
tækin eru orbin demokratisk. í fornöldinni er mannskraptur
einn notabur til þessara verka, eins og annara, þrælarnir
eru barbir áfram, ef þeir ekki þola áreynsluna, þá geta
þeir dáib drottni sínum. Nú hefur hugvit mannanna fundib
(«)