Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1899, Blaðsíða 20

sjá að eins 6 ár. f>að ber ekki svo sjaldan við, að slík halastjarna
leynist í geislum fólarinnar, þá er hún kemur aptur, og er hún
aptur kemur í ljós úr stílargeislunum, þá er hún svo langt í
burtu frá jörðunni, að eigi er hægt að sjá hana. þetta nær þtí
ekki til halastjörnu Brorson’s, sem hefði auðveldlega átt að sjást
að minnsta kosti árið 1890. Má því ætla að hún hafi tvístrast.
Halastjarna Biela’s virðist einnig að hafa sundrast; 1846 og 1852
sást hún klofin í tvent. Stjörnuhröpin miklu 27. Nóvcmber 1872
og 27. November 1885 stöfuðu af því, að jörðin fór í gegnum
reiturnar af henni. Sumar af halastjörnnnum á skránni hjer að
framan hafa sjest fyr en það ár, sem nefnter í dálkinum „fundinlt,
án þess að menn þá hefðu tekið eptir umferðartima þeirra, þannig
Encke’s 1786, 1795 og 1805, Biela’s 1772 og 1806, Tuttle’s
1790, Winnecke’s 1819. Við Halley’s er ekkert ártal sett í dálk-
inn „fundin“, af því að hún verður sýnileg með berum augum
og hefur einnig sjest fyr á tímum.
A árinu 1897 fannst að eins ein ný halastjarna, sú er Perrine
í Ameríku fann 16. Október. Hún var birtulítil og sást að eins
í skamman tíma. Auk þess sást aptur halastjarna d’Arrest’s.
Stjörnuhröp.
Stjörnuhröp þau, scm sjást á ári hverju kringum 13. Ntív-
ember, má ætla að verði mjög mörg 1899. þau stafa af því, að
aflangur hringur af loptsteinum gengur í kringum stílina og er
umferðartími hans 33 ár. Hringur þessi liggur þannig, að jörð-
in 13. Nóvember ár hvert fer fram hjá honum, og loptsteinar þeir,
sem þá koma inn í gufuhvolf jarðarinnar, núast svo sökum hins
afarmikla hraða, sem á þeim er og jörðunni, að þeir verða glo-
andi í gufuhvolfiuu, en við þetta verða þeir sýnilegir og eru svo
að sjá sem stjörnur hrapi. Ef hringurinn væri allstaðar jafn-
þjettur, mundu 13. Nóvember ár hvert sjást hjer um bil jafnmörg
stjörnuhröp. En hringurinn er þjettastur á einum stað, og 33.
hvert ár verða stjörnuhröpin þess vegna svo tívenjulega mörg.
þannig var þetta 1833 og 1866 ; þá sáust stjörnuhröp svo þús-
undum skipti á klukkustundinni. 1899 munu stjörnuhröpiu verða
flest nóttina milli 14. og 15. Ntívember. j>ví miður er það að eins
tveim stílarhringum ábur en tungl verðnr fullt, svo a‘S stjörnu-
hröpin verða eigi eins dýrðleg aií sjá sökum tunglskinsins.
þó ber þess að gæta, að stjörnuliröp þessi geta verrð mjög mis-
fögur hjer og hvar á jör-Sunni, án þess þó að hægt sje að segja
fyrirfram, hversu skrautleg þau muni verða t. a. m. á Islandi.
Stjörnuhröp þessi eru nefnd Nóvemberhröpin eða Leonídarnir,
þ. e. Ljtíns-loptsteinarnir, af því að brautin eptir hvert stjörnu-
hrap í loptinu gengur í gegnum Ljtínsmerkið, ef hún er lengd
aptur á við. 1899 má einnig vonast eptir halastjörnu nokkurri,
sem sást 1866 og rennnr hjer um bil sömu braut og Leonídarnir.
Hún mun þó eigi sjást með berum augum, nema því aií eins að
hún kæmi aptur í Nóvember, en það er líklegt að hún muni
koma nokkrum mánuðum fyr. Leonídarnir eiga líklega rtít sina
að rokja til þess, að halastjarna þessi leysist meira og meira l
sundur.