Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1905, Blaðsíða 77

Smávegis um Gladstone.
í almanaki Þjóðvinafélagsins 1884 var mynd og æfi-
saga Gladstones og mátti þá œtla að úti væri að mestu.
saga hins mikla manns, en eftir átti hann þá enn óstarfað
um 10 ár og er mikið af honum að segja þau árin, sem
almenningi er kunnugt af blöðunum. Arið sem leið kom
út stórmerkileg œfisaga Gladstones, í 3 bindum stórum,.
eflir John Morley. Hann er frægur rithöfundur og blaðo-
maður, og hka kveðið mikið að honum á þingi, og var
seinustu árin í ráðaneyti Gladstones og bezti maður hans
i frelsisbaráttunni fyrir Irlandi.
Það sem hér fer á eftir er tekið úr þessu riti. Það
heitir: „The life- of William Ewart Gladstone, by John
Morley“ og ko6tar í bandi38kr., og ættu bókasöfn lands
ins að eignast það.
Gladstone í fjármúlum.
Gladstone var af kaupmannakyni, og kom það líka
fram i honum. Margt er honum til saka fundið um dag-
ana, hann þótti lengi vel nokkuð laus og óviss, af þvi að
hann gat þá ekki sætt sig við þingflokkana, og mælskan
fór á stundum með hann í gönur, en enginn gat neitað
honum um þnð, að hann var snillingur í fjármálum. Árin
sem hann var ekki ráðaneytisforseti var hann lengst af
fjármálaráðherra, og hafði enda í viðlögum hvortveggja
starfið á hendi, og voru þau árin, þriðja fjórðung aldar-
innar, að mörgu leyti mestu uppgangsár fyrir landið, en-
rétt er að geta þess, að England með öll kolin varð fyrst
til þess að nota að stórum mun eiminn og vélarnar, og
fór því fram úr. Meginreglan hjá Gladstone í fjármála-
pólitíkinni var sú, að leysa höftin á viðskiftalífinu og fækka
gjaldstofnunum, en leggja rífiega á þá, er borið gátu.
Gladstone sá það mikið vel og talaði um það, að
frjálsri lýðstjórn er einmitt svo hætt við eyðslusemi. Hrossa-
kaupin eru svo handhæg og örðugt að halda aftur af.
Hann kvað svo að orði að ekki værimatur gefandi fjár
m