Freyr - 15.02.1946, Blaðsíða 10

54
FRE YR
Minning Hákonar í Borgum
Eftir fimm ára langa sjúkdómslegu er
Hákon Finnsson bóndi í Borgum í Horna-
firði nú genginn yfir landamæri lífs og
dauða. Er þar með lokið ævi eins hins
gagnmerkasta manns meðal íslenzkra
bænda, en þá væri vel ef meðal þeirra
væru margir sem svipaði til hans.
Hann var löngu landskunnur maður
vegna ræktunar- og ritstarfa sinna og vel
metinn en þó mest af þeim sem þekktu
hann bezt, atgerfismaður til sálar og lík-
ama.
Fæddur var hann á Rangárvöllum og al-
inn þar upp við hörð og erfið kjör, því fað-
ir hans dó ungur frá stórum barnahóp. Þá
voru og hörð ár í landi í barnæsku hans
og ævi þeirra, sem aldir voru upp með að-
stoð sveitarinnar, sjaldan góð. En Hákon
var að því leyti heppinn að hann kynntist
góðum mönnum í æsku, mönnum sem
vöktu þrá þessa einstæðings til menntunar
og kenndu honum að eygja hið fagra og
góða, sem tilveran hafði upp á að bjóða.
Meðal þeirra manna var Guðmundur heit-
inn Guðmundsson skáld, er þá hafði nýlega
byrjað skólagöngu sína.
Og Hákon lagði hart að sér og tókst að
vinna sér svo mikið inn að hann gat sótt
um skólavist á Möðruvöllum, og þar ham-
aðist hann við námið, samkv. frásögn eins
skólabróður hans. Námsgáfur hafði hann
í bezta lagi, enda notaði hann jafnan
hæfileika sína og krafta til hins ýtrasta.
Frá Möðruvöllum lá leið hans austur á
Fljótsdalshérað og réðist hann þar til Hall-
dórs Benediktssonar á Skriðuklaustri. Var
Halldór hinn merkasti maður að sögn allra
er þekktu hann og hann sá fljótt hvern
mann Hákon hafði að geyma og reyndist
honum vel. Hákon var á Skriðuklaustri all-
mörg ár, þar til hann hafði unnið sér svo
inn að hann gat hugsað til utanfarar.
Dvaldi hann ytra um tveggja ára skeið
og starfaði meðal annars á búgörðum í
Skotlandi og Danmörku. Mjög vel tók hann
eftir öllu er fyrir augu bar, með tilliti til
þess að nota sér fengna þekkingu, er hann
færi að yrkja íslenzka jörð, því það var
takmarkið.
Er heim kom leitaði Hákon aftur austur
á Héraðið, starfaði jöfnum höndum að
bústörfum og unglingafræðslu. Hefi ég hitt
menn sem voru Hákoni þakklátir fyrir
leiðsögn hans í æsku þeirra.
Vorið 1910 festir hann svo ráð sitt og fer
að búa á Arnhólsstöðum í Skriðdal. Kona
hans hét Ingiríður Guðmundsdóttir, ættuð
úr Vestur-Skaftafellssýslu. Reyndist hún
Hákoni hinn bezti förunautur þar til hún
lézt fyrir þremur árum síðan. Á Arnhóls-
stöðum fékk Hákon ábúð til 10 ára, og
munu þau hafa verið að ýmsu leyti erfið.
Dalurinn er hálendur og harðlendur og því
ekki eins ákjósanlegur til ræktunar eins
og sumar aðrar sveitir. Ekki átti Hákon
kost á að fá ábúðina framlengda en varð
að standa upp af jörðinni 1920. Og þá var
það að hann festi kaup á Borgum í Nesjum
í Hornafirði, sem hann hefir verið kennd-
ur við síðan og þar lifði hann til dánar-
dægurs.
Það eru engin tök á að gera ævi þessa
merkismanns full skil í stuttri blaðagrein.
Enn það er nú svo, að frá ævi Hákonar
þar og störfum hefir hann sjálfur skýrt í
bók sinni: Saga smábýlis 1920—1940, er
Búnaðarfélag íslands gaf út 1943. Er það
mín trú, að í bókaflóði hinna síðustu ára