Freyr - 15.02.1946, Blaðsíða 16

60
FRÉÝR
anir um „merkjalínur milli hins tvíþætta
hlutverks bændafélagsskaparins.“ Einna
ákveðnast mun hafa komið fram hvað fyrir
sumum forkólfum þessarar „hreyfingar“
vakti, hjá einum búnaðarþingsfulltrúan-
um, Þórarni Helgasyni í Þykkvabæ, sem
telja má einn hinn áfjáðasta formæland.a
B.S.S. í þessum málum. í tillögum sem
hann bar fram á Búnaðarþingi, þar sem
ham> mótar starfsemi væntanlegs stéttar-
sambands, frá sínu sjónarmiði segir svo,
eftir að tilgreind hafa verið nokkur verk-
efni þess í einstökum atriðum. Að það skuli:
„láta til sín taka öll þau mál er varða rétt-
indi og hagsmuni (bænda)stéttarinnar.“
Þarna er nú ekki smátt skammtað.
Samkvæmt þessu „stefnuskráratriði“ var
ekkert því til fyrirstöðu, að „stéttarsam-
tökin“ hefðu tekið til meðferðar öll þau
verkefni, sem Búnaðarfélagi íslands var
ætlað að annast og fleiri þó. Hins vegar
var svo ekkert sem hamlaði því að Búnað-
arþing gæti eftir sem áður haft til með-
ferðar öll stéttarfélagsmál bændanna, sem
„stéttarsamtökin“ þó ætluðu sér sérstak-
lega, og Stéttarsambandinu hafa nú verið
fengin einu til úrlausnar. Það getur verið
að sumum hafi þótt þessi grautargerð girni-
leg til fróðleiks. En meirihluta Búnaðar-
þings leizt ekkert á þetta samsull, og ekki
heldur meirihluta stofnfundarins að Laug-
arvatni. Og það verður ekki betur séð af
framanskráðu en að S. S. sé þar fyllilega
sammála.
Meirihlutinn leit svo á, að ef þannig
væri staðið að starfsemi þessara tveggja
aðalarma bændafélagsskaparins, að „hægri
hendin vissi ekki hvað sú vinstri gerði,“
þá væri það vissasta leiðin til þess að leiða
glundroða, reipdrátt, misskilning og mis-
klíð inn á 'milli þessara tveggja greina
bændasamtakanna, og gera þær báðar
veikari, og í ýmsum atriðum jafnvel óvirk-
ar. Og hann taldi sig hafa í þessum efnum
víti til varnaðar, þ°,r sem eru félagssam-
tök útvegsbænda landsins. Þar starfa nú
þrjár sjálfstæðar félagsstofnanir að svip-
uðum málum og fleiri þó. Þær taka sömu
verkefnin til meðferðar, og oft sitt á hvern
hátt. Þær eru því allar'stórum veikari og á-
hrifaminni en þær væru, ef þeim auðnað-
ist að sameina átök sín í eitt, eða hrein-
lega að skipta með sér verkum. Og þessi
margskipting hefir þráfaldlega leitt til
þess, að hinar ýmsu ríkisstjórnir hafa
snúið sér til þeirra með sams konar mál
á víxl, og eflt þær hvora gegn annarri eftir
'því sem þeim hefir þótt sér henta bezt,
hverju sinni. Með slíkum vinnubrögðum
hljóta samtökin að verða bæði vanmáttug
og reikandi. Þessa þróun innan bænda-
samtakanna vildi meirihluti Búnaðarþings
forðast. Þess vegna ákvað þingið sem er
æðsta stofnun búnaðarfélaganna, að setja
eftir því sem auðið væri „merkjalínur
milli hins tvíþætta hlutverks bændafélags-
skaparins, ræktunarmálanna og hinnar
þrengri hagsmunabaráttu“ þannig, að bún-
aðarsamböndin og Búnaðarþing færu á-
fram með ræktunarmálin, jarðrækt, bú-
fjárrækt og önnur skyld málefni, en fengi
Stéttarsambandinu í hendur óskorað vald
yfir þeim málum sem tilheyra hinni svo-
kölluðu „hagsmunabaráttu“ eða því sem
í þrengri merkingu er kallað „stéttarmál".
Þá segir S. S. enn:
„Pólitískur flokkslitur á hagsmunasam-
tökum bænda hlyti þegar í stað að draga
úr mætti þeirra og samheldni, en gæti að
lokum orðið þeim dauðamein.“
Enn erum við S. S. sammála, enda er
hann hér algerlega inni á stefnu meiri-
hluta Búnaðarþings og stofnfundarins.
Þessi afstaða hans kom hvað skýrast fram
á stofnfundinum, í allri málsmeðferð og
þó ekki hvað sízt í kosningum aðalmanna