Freyr - 01.06.1954, Blaðsíða 6

174
FRE YR
verið í Þingeyjarsýslu. Á þeim árum, er flest
var sótt af kynbótafé til Þingeyinga, sótti
hann sér kynbótafé austur í Möðrudal.Á síð-
ustu árum hefir hann sótzt eftir Vest-
fjarðafé. Þetta hefir hann gert af yfirlögðu
ráði, vitandi vits. Ég hygg, að það sé af
þessum sökum, að Helga á Hrafnkelsstöð-
um hefir dottið í hug, „að hann væri meira
en lítið geggjaður". Hugsanlegt er líka, að
Björgvin hafi einhvern tíma flutt Helga
sínar trúarjátningar af nokkuð miklum
ákafa. A. m. k. er mér minnisstætt, er ég
varð honum eitt sinn samferða gangandi
yfir Hrútey, milli brúnna á Skjálfanda-
fljóti á þjóðveginum yfir þveran Bárðardal,
og hann lýsti íyrir mér sínum skoðunum á
þingeyskri fjárrækt. Ég neita því ekki, að
ég örvaði hann heldur en hitt, enda hefir
ekki nema einu sinni verið yfir mér lesið
af þvílíkri andagift og mælsku um sauð-
fjárrækt og fjárhirðingu. Það var þegar
Sören Vilhjálmur Jónsson, bóndi í Glaum-
bæjarseli, sá er fyrstur hóf að fóðra sauðfé
á síldarmjöli með beit, prédikaði yfir mér
um ágæti þeirrar fóðrunar, enda reis hann
þá gegn almennu trúleysi á tilraun sína. —
Björgvin hélt því fram í sinni ræðu, að
þingeysk fjárrækt væri á glapstigum. Sauð-
féð væri útigöngu og fjalladýr og ætti ekki
að fara með það eins og svín í stíum. Þing-
eyska féð væri úrkynjað og óhraust af öf-
ugu úrvali og of mikilli innivist, og væri
helzt ráð til bjargar því að blanda það upp-
runalegri fjárkynjum. Þegar ég minnti
hann á hið fagurskapaða og lagðprúða
sauðfé sveitunga hans, Mývetninga, er
ég taldi fegursta sauðfé, er ég hefði séð,
svaraði hann eitthvað á þá leið, að sér
hefði nú alltaf fundizt það öfugmæli, er
haft væri eftir Magnúsi berbein: Til frægð-
ar skal konung hafa, en eigi til langlífis“.
Konung ætti einmitt að hafa til langlífis
og gagns. Sauðfé ætti heldur ekki að hafa
til þess að monta af því, heldur til þess að
gefa sem mestar afurðir móts við tilkostn-
að. Þegar sá mælikvarði væri á lagður, sagð-
ist hann ekki trúa öðru en sitt sauðfé stæð-
ist samanburð við hvaða sauðfé annað í
Mývatnssveit, er til samanburðarins yrði
kallað.
Aldrei hefi ég svo nærri Björgvin búið, að
ég hafi getað gert nákvæman samanburð á
hans fjármennsku og fjárrækt og annarra
beztu fjármanna Þingeyinga. En þegar ég
flutti að Þverá í Dalsmynni 1942, voru þar
fyrir fornir nágrannar Sigurgeirs á Héllu-
vaði, Hallsteinn og Helgi Jónssynir frá
Stafnsholti. Hallsteinn var fjármaður hiá
mér fyrstu árin á Þverá. Svo sögðu mér
Fnjóskdælir, að hann væri þá bezti fjár-
maðurinn þar í sveit, og geri ég engar at-
hugasemdir við það. En þess minnist ég, að
það kostaði mig mikið erfiði að sætta hann
við, að ég keypti, fyrsta haustið mitt á
Þverá, mjög vænlegan ungan hrút af fjár-
kyni Páls frá Grænavatni. Hann viður-
kenndi, að hrúturinn væri falleg kind og
hefði flest það til að bera, er mest hafði
verið eftir sótzt af fjármönnum Mývetn-
inga. Hann taldi og víst, að undan hrútn-
um mundu koma væn sláturlömb og falleg-
ar ær, en hann sagðist ekkert hlakka til
sauðburðarins, þegar þær færu að eiga
lömb. Ekki væri hann, eins og nú væri kom-
ið, maður til að leggja á sig þvílíkt erfiði
um sauðburðinn og þeir hefðu gert Sigur-
geir á Helluvaði og Páll á Grænavatni. Hins
vegar hvatti hann mig til að setja á vetur
skógsmoginn lambhrút af fjárkyni Björg-
vins í Garði í ættir fram. Það taldi hann,
að reynzt hefði hraustur og farsæll ætt-
stuðull, enda kynni Björgvin vel fyrir sér í
fjárræktinni. Ekki er þess að dyljast, að
miklu betur reyndist aðkeypti hrúturinn,
enda lifði hinn ekki af veturinn. Getur því-
líkt alltaf viljað til, jafnvel um vænlegustu
kindur, og ekkert haggaði það trausti Hall-
steins á fjárkyn Björgvins í Garði. Að-
keypti hrúturinn reyndist hins vegar í öllu
eins og Hallsteinn hafði fyrir sagt. Undan
honum komu væn lömb og fallegar ær, en
fleira missti ég undan þeim af lömbum en
öðrum ám, enda sá ég meira eftir þeim
lömbum en öðrum.
Til þess að tryggja það, að ekki komizt
neinn misskilningur að, tek ég það fram, að
því fer fjarri, að Björgvin í Garði vilji að
sauðfé sé óræktað, eins konar villipeningur,
sem lítið er um hirt. Hann fer aðeins meira
eftir því, hvað hann álítur sauðfénu eigin-