Dagblaðið Vísir - DV - 11.03.2006, Blaðsíða 46

46 LAUCARDACUR IhMARS2006
Helgarblaö DV
Samkomur hafa í mörg ár verið hluti af starfsemi Samhjálpar Þeir
sem eiga leið um Hverfisgötuna á fimmtudagskvöldum hafa örugglega
séð hóp manna standa fyrir utan hús númer 42 og sumir hafa ef til vill
hrist höfuðið og hugsað að þarna væri utangarðsliðið að fara á halle-
lújasamkomu. Það er hins vegar engin ástæða til að hrista höfuðið
heldur gleðjast af öllu hjarta.
Allar sálir |am
mikilvægar Guhi
Blaðamaður var nýlega við-
staddur samkomu hjá Samhjálp
og hreifst með í söngnum og stuð-
inu sem var þar allsráðandi. Það
fór ekkert á milli mála að margir á
staðnum höfðu marga fjöruna
sopið. En það sem skipti máli var
að hrjáðir og þreyttir höfðu eign-
ast nýjan tilgang og áður óþekkta
gleði.
Heiðar Guðnason hefur verið
forstöðumaður Samhjálpar í sex ár.
Hann rifjar fuslega upp með mér
sögu Samhjálpar sem er afar
merkileg.
„Þetta byijaði allt árið 1973 en
þá kom hingað til lands íslending-
ur sem hafið verið búsettur í
Svíþjóð, Georg Viðar Bjömsson.
Georg hafði verið drykkjumaður og
mælt götumar í útlandinu en
kynnst meðferðarstofnun sem
heitir Lewi Pethms og öðlast trú.
Hann langaði að hjálpa fólki hér
heima og byrjaði á að opna í bíl-
skúr inni á Sogavegi. Þar tók hann
að sér alkóhólista og fór að hjálpa
þeim af stað, með ágætum árangri
er mér sagt. Meðferðin hans mið-
aði trúlega mest að því að vera til
staðar og boða þeim guðsorð.
Hann kynntist svo Einari J.
Gíslasyni í Hvítasunnukirkjunni en
Einar var mjög hrifinn af þeirri
hugmynd að búa til eitthvert batt-
erí sem hjálpaði drykkjumönnum.
Þeir sameinuðu krafta sína sem
varð til þess að Hlaðgerðarkot var
keypt, en stofndagur samtakanna
miðast við 50. afmælisdag Einars,
31. janúar 1973. Einar vildi engar
afmælisgjafir en bað þá sem vildu
gleðja hann að láta eitthvað renna
til Samhjálpar og það kom inn dá-
góð upphæð sem varð vísir að út-
borgun í Hlaðgerðarkoti. Þar hófst
svo meðferð fyrir áfengissjúka og
Georg var þar forstöðumaður öl
ársins 1977 þegar Óli Ágústsson tók
við, en undir hans stjóm óx starf-
semin mjög því Óli var fullur af
framsæknum hugmyndum."
Utangarðsfólk líka svangt
um helgar
Heiðar bendir á að Óli hafi verið
frumkvöðuli á ýmsum sviðum og
meðal annars verið með þeim
fyrstu sem sendi menn út af örk-
inni til að selja plötur í heimahús-
um.
„Þama safnaðist mikið fé sem
allt var notað til uppbyggingar
Samhjálpar. Meðal annars var
byggt annað hús í Hlaðgerðarkoti
og Hverfisgata 42 keypt. Fyrst eign-
uðumst við fyrstu hæðina, þar sem
við vorum með skrifstofur og fé-
lagsaðstöðu og áfangaheimilið á
efri hæðunum. Kaffistofan var svo
opnuð á fyrstu hæðinni og var opin
á virkum dögum. Fyrst var hún
hugsuð til að mæta þörfum úti-
gangsmanna og skjólstæðinga okk-
ar sem við vildum vera í sambandi
við en þróaðist fljótt í að vera súpu-
eldhús fyrir utangarðsfólk."
Þegar Heiðar hóf störf fyrir
Samhjálp fannst honum strax for-
gangsmál að hafa kaffistofuna
opna um helgar.
„Utangarðsfólk er líka svangt
um helgar," segir hann brosandi.
„Ég fékk Reykjavíkurborg í lið með
mér en þetta gerði auknar kröfur á
mannafla. Kaffistofan er rekin af
litlum efnum þannig að við þurft-
um aðstoð til að geta verið með
starfsmenn á vöktum. Það er alltaf
einn maður á launum á kaffistof-
unni en svo gerðum við samning
við Alþjóðaungmennasamtökin og
þau senda okkur sjálfboðaliða úr
sínum röðum."
Mæta hverjum og einum þar
sem hann er staddur
Ásóknin er mikil á kafíistofuna
því komur eru ríflega 25.000 á ári.
„Það verða margir hissa sem heyra
þessar tölur en við fáum um það bif
70 heimsóknir á dag," segir Heiðar.
„Utangarðsfólk er svo ósýnilegt fýr-
ir marga."
Á Hverfisgötunni er líka rekið
stoðbýli fyrir fjórtán manns, en þar
dvelja þeir sem þurfa sérstök úr-
ræði eftir meðferð.
„Við viljum gjaman að fólk
dvelji hér hjá okkur í sex mánuði en
það getur verið einstaklingsbund-
ið. Sumir þurfa miklu lengri tíma
því sá sem hefiir verið utangarðs-
maður í fjölda ára þarf að læra allt
upp á nýtt. Þá duga engir sex mán-
uðir. Við leggjum áherslu á að þeir
sem hér dvelja séu í bata og reyni
að fá sér vinnu sem fyrst. Það er
bara svo mismunandi hvar fólk er
statt og hér er enginn kassi sem fólk
er þvingað inn í heldur reynum við
að mæta hveijum og einum þar
sem hann er staddur."
Aðeins pláss fyrir 25%
þeirra sem sækja um
Meðferðin í Hlaðgerðarkoti er
hefðbundin og byggir á tólf spora
§B iH f
j| Ifl

I Hjónin Heiðar og Sigrún Heiöar er
I forstöðumaður Samhjálpar og Sig-
| rún eiginkona hans vinnu á skrifstof-
I unni. Sigrún er lika I forsvari fyrir
| Dorkas sem eru kvennasamtök fyrir
| skjólstæðinga Samhjáipar, svo og að-
I standendur og starfsfólk.
kerfi AA-samtakanna en hún er líka
trúarleg.
„Mér finnst trú og fagmennska
eiga samleið," segir Heiðar. „Fólk
tekst á við sinn alkóhólisma með
þeim faglegu ráðum sem til em, en
trúin gefur styrk, kraft og von til að
halda áfram. Fólk sækir styrk í
bænina, sem ég held að sé alkóhól-
istum nauðsynlegt. Þeir þurfa að
geta sótt í æðri mátt og við hjá
Samhjálp skilgreinum þann æðri
mátt sem Jesú Krist. Kennsla um
sjúkdóminn og trúariðkun fara af-
skaplega vel saman. Meðferðin hjá
oklóir byggist á fyrirlestrum, bæði
faglegum og trúarlegum, svo og
grúppum og einstaldingsviðtölum.
Þá erum við með lækni sem sinnir
sjúklingum eftir þörfum."
Á Hlaðgerðarkoti er pláss fyrir
32 sjúklinga en þar sem Samhjálp
er háð ríkinu með fjárframlög er
ekld hægt að taka á móti nema 25 í
einu.
„Við emm ekki að fullnýta getu
Hlaðgerðarkots sem er mjög baga-
legt því ásóknin er mM. Við getum
veitt innlögn 25% af þeim sem
sælcja um og það er sorglegt að geta
ekld fullnýtt leguplássið. Eftir með-
ferðina reynum við svo að koma
fólki að á okkar áfangaheimilum en
ef það gengur ekki leitum við ann-
að. Við höfum líka átt mjög gott
samstarf við Landspítalann varð-
andi fólk sem þarf að byrja með-
ferð á afeitrun því við erum ekki
með góða aðstöðu fyrir afeitrunar-
sjúklinga."
Sárnar fálæti opinberra
aðila
Eins og fyrr segir stendur Sam-
hjálp nú á tímamótum því hús-
næðið á Hverfisgötunni hefur verið
selt og nýtt húsnæði keypt.
„Starfið hefur verið að springa
út undanfarin ár því það hefur ver-
ið mikil þensla í gangi. Það er gríð-
arleg ásókn í meðferðina og alla
aðra þætti starfseminnar. Nú ætl-
um við upp í Stangarhyl með stór-
an hluta Samhjálpar, en munum
reyna að finna kaffistofunni stað í
miðbænum. Skjólstæðingahópur-
inn okkar hefur breyst, það em ekld
lengur mest útslimir og útbmnnir
alkóhólistar sem leita tfl oldcar
heldur fólk af öllum stéttum og á
öllum aldri. Nýja húsnæðið hentar
okkur mjög vel og gefur okkur
meðal annars færi á að efla göngu-
defldina sem er mjög mMvægt."
Heiðar segir sér oft hafa sámað
það fálæti sem starf Samhjálpar
hefur mætt hjá opinberum aðilum.
„Ég upplifi það sem fordóma. Af
því við kennum oklcur við kristflegt
úrræði er ekld litið svo á að vinnum
faglega. Kannski hefur viðhorfið
verið að við séum hálfgerð geymsla
fyrir útbmnnið fólk en það er
einmitt ekki þannig. Við erum eng-
in geymsla heldur emm við að reka
meðferð sem skflar einstaklingum
heflum út í þjóðfélagið aftur. Það er
vissulega fullt af fólki í opingera
geiranum sem sýnir okkur skilning
og áhuga en maður fer ekki langt
með vinalegt klapp á baldð," segir
Heiðar og Jflær.
Nýtur ávaxtanna
Þrátt fyrir að starf Heiðars hjá
Samhjálp geti oft verið krefjandi
finnst honum það ekki síður
gefandi.
„Maður verður vissulega að
vera duglegur að sinna sjálfum sér,
annars brennur maður út í svona
starfi," segir hann. „En ef maður er
duglegur að rækta sjálfan sig nýtur
maður ávaxtanna. Það er gríðar-
lega gefandi að fylgjast með ein-
staklingum ná stórkostlegum ár-
angri, það gerir þetta hverrar mín-
útu virði. Að sama skapi er sorglegt
að sjá á eftir þeim sem Jirasa aftur.
En þannig er bara sjúkdómurinn.
Hann er óvæginn og tekur mörg
mannslíf á ári. Þess vegna er svo
mMvægt að hlúa vel að þessum
einstaklingum og styðja þá í lífs-
baráttunni því öll mannslff eru jafri
mMvæg fyrir Guði."
edda@dv.is