Freyr - 01.09.1956, Síða 5

PRE YR
261
HALLDÓR PÁLSSON:
Frá fjárræktarbúinu á Hesti
Framhald.
IV. Frjósemistilraunir.
Veturinn 1954—’55 voru gerðar tvenns
konar frjósemistilraunir á ám á Hesti, ann-
ars vegar með notkun hormónalyfs til þess
að auka fi’jósemina, og hins vegar voru
bornar saman tvær aðferðir við að ala til
frjósemi fyrir og um fengitímann.
A. Hormónatilraunirnar: Tilraun sú, sem
gerð var veturinn 1953—’54, var endurtekin
á sömu ám, og verður hún hér og framveg-
is nefnd hormónatilraun nr. I á Hesti.
Haustið 1954 voru lifandi 18 ær af þeim
20, sem voru upphaflega í hormónaflokkn-
um, en 19 af samanburðaránum. Þessum
ám var beitt fyrir og um fengitímann, og
voru þær fóðraðar ríflega viðhaldsfóðri. Prá
15. des. til 10. jan., að báðum dögum með-
töldum, eyddist í þær 23,4 kg taða og 0,95
kg karfamjöl eða 12,7 F.E. pr. á. í hverja af
hormónaánum var spraut.að 750 alþjóðaein-
ingum af gonadotrop hormón eða sama
magni og árið áður, og sömu ærnar voru
hafðar til samanburðar.
Hormón þessi var þurrkað duft úr hryssu-
serum, framleitt af Lövens kemiske fabrik-
ker í Kaupmannahöfn, kallað „Antex Leo“.
Tafla I sýnir árangur tilraunarinnar.
fjósum en óhreinum og minni líkur fyrir
júgurbólgu, ef fjósin eru sótthreinsuð. Þeir,
sem ekki hafa enn kalkað fjósin, eftir að
kýr voru látnar út í vor, ættu því að gera
það nú. Athugið einnig básana, hvort þeir
eru þægilegir og í góðu lagi. Kýrnar eiga
að vera á þeim óslitið 8 til 9 mánuði. Því
er mikilvægt, að vel fari um þær.
Mörgum gengur illa að halda kúnum
hreinum að haustlagi, og oft lagast það
ekki fyrr en komið er fram á miðjan vet-
ur og kýrnar farnar úr hárum. Þær eru
loðnar eftir útiveruna, og því vilja óhrein-
indi frekar festast í lærum. Klippið lærin
strax, þegar vill fara að bera á kleprum í
þeim, en klippið ekki júgrið, fyrr en hætt
er að láta kýrnar út, þar sem kuldi á júgri
minnkar viðnámsþrótt kýrinnar gagnvart
júgurbólgu. Og svo borgar sig að eyða dag-
stund til að sauma teppi á kýrnar úr pok-
um og hafa þau tilbúin, ef veður gerast
válynd.
Mjólkurframleiðslan er mjög misjöfn að
magni eftir árstíðum, langminnst á haust-
in. Hefur þá til skamms tíma borið á mjólk-
urskorti í kaupstöðunum á Suð-Vesturlandi
og kauptúnum á Vestur- og Austurlandi.
Síðustu árin hefur þó ekki borið teljandi á
slíkum skorti á Suð-Vesturlandi. Alllengi
hefur verið unnið að því að bæta úr þess-
um ágalla á helztu mjólkurframleiðslu-
svæðunum, m. a. með því að greiða sér-
staka haustuppbót til framleiðenda fyrir
mjólk framleidda í sept., okt. og nóvember.
Er féð fengið á þann hátt, að greiða til-
tölulega minna fyrir mjólk framleidda á
öðrum tímum árs. Þetta hefur borið nokk-
urn árangur. Það virðist ekki vera ástæða
til að óttast mjólkurskort í haust á Suður-
landi að því er séð verður, og til þess má
heldur ekki koma, að hann verði. Ætti
mjólkurskortur aldrei að eiga sér stað neins
staðar á landinu.
Neytendur og framleiðendur eru háðir
hverjir öðrum. Framleiðendur eiga rétt á
að fá vöru sína greidda sanngjörnu verði
og neytendur eiga siðferðislegan rétt á því,
að varan sé góð og alltaf til, svo framar-
lega sem samgöngur teppast ekki og árs-
framleiðslan er nægjanleg.
Því ber að vinna að því, að haustfram-
leiðsla mjólkurinnar verði nóg. Það er allra
hagur.
E