Freyr - 15.05.1972, Blaðsíða 29

Sauðnaut, viðbúin til varnar gegn óvininum.
SAUÐNAUT Á GRÆNLANDI
í ritverkinu DANMARKS NATUR, 10. bindi, er f jall-
ar um Grænland og Færeyjar, er kafli um sauð-
nautin í Grænlandi. Er þar í stuttu máli gerð grein
fyrir skilyrðum þeirra og tilveru þar, þessum heim-
skautadýrum, sem nú virðast hljóta vaxandi vin-
sældir í heimi búfjárræktarmanna. Viðeigandi má
telja að birta þennan kafla í íslenzkri þýðingu og
geta þess um leið, að á dönsku kallast skepnan
moskusokse (ovibos moschatus á latínu) og á græn-
lenzku umingmak = sá langskeggjaði. Danska og
latneska heitið eru misvísandi því að skepnan á ekk-
ert skylt við moskus, en íslenzka heitið er sann-
mæli, því að í dýraríkinu er hún raunar mitt á
milli nauts og sauðar (ovibovini).
Landnám og útbreiðsla
Bæði í nýja og gamla heiminum hefur
sauðnautið verið algengt á norðurslóðum.
í Evrópu var tilveru þess ;lokið við endir
ísaldar, en í Asíu lifði það enn á Krists
dögum, eða þar um bil, og mun því hafa
verið útrýmt af manna völdum.
Leiðin lá frá Alasfea í Norður-Ameríbu
til suðausturs. Um skeið hefur sauðnautið
iifað í nokkrum fyilkjum sunnan stóru
vatnanna í þessum heimshluta. Þau, sem
hreyfðu sig í austurveg, fylgdu ísröndinni
og komust til Ellesmere eyjarinnar ogNorð-
austur-Grænlands. Enginn veit þó með
vissu hve langt er síðan þetta gerðist, en
hitt er víst, að 2000 árum fyrir Krist var
sauðnautið veiðidýr fólks á þessum slóð-
um, en um það leyti fluttist þangað ætt-
stofn fóiks, samkvæmt rannsóknarniður-
stöðum Egils Knuts á Norður-Grænlandi,
og þar var sauðnautið þá landiægt.
Um skeið hefur sauðnautið lifað í Thule
á Norðvestur-Grænlandi, en þaðan hefur
það ekki flutt sig til frjósamari svæða um
miðju Grænilands á vesturströnd þess. Þar
hefur jökullinn við Melvilleflóann hindrað
förina suður á bóginn. Um norðurströnd-
F R E Y R
221