Freyr - 15.02.1983, Blaðsíða 26

nothæfar eru. í Frey nr. 5, mars
1982, er grein með dæmum um
útfyllingu á fyrningarskýrslunni
frá því í fyrra og vísast til hennar.
Aðrar fyrningar (dálkur 10)
Auk þessarar almennu fyrninga af
útihúsum, ræktun og búvélum,
sem er fastaákveðin prósenta og
eigandinn hefur ekkert val um, er
í sumum tilfellum heimilt að fyrna
eignir niður. Þrjár aðstæður koma
til greina.
Ekki má samt mynda rekstrar-
tap með þessum fyrningum eða
fresta yfirfærslu rekstrartapa frá
fyrri árum.
1. Fyrning söluhagnaðar.
í kaflanum um söluhagnað er sýnt
með dæmum hvernig söluhagnað-
ur er reiknaður út. Fyrna má sölu-
hagnað í sumum tilfellum. Ekki
skiptir máli hvaða fyrnanleg eign
er fyrnt niður um upphæð, sem
söluhagnaði nemur.
Áríðandi: Ekki má fyrna sölu-
hagnað og mynda rekstrartap eða
fresta yfirfærslu rekstrartaps frá
fyrri árum.
2. Fyrning tekjufærslu.
Þegar búið er að fylla út Verð-
breytingarfærslu (sjá bls. 4 á land-
búnaðarframtalinu) kemur í ljós
hvort um tekju- eða gjaldfærslu er
að ræða. í hjálögðu dæmi, sjá
eignayfirlit, er tekjufærslan 73 162
kr. Fyrna má 40% af þessari upp-
hæð eða 29 265 kr. Þá er dálkur 10
notaður eins og þegar söluhagnað-
ur er fyrndur. Ekki skiptir máli
hvaða fyrnanlegar eignir eru
fyrndar niður, nema fyrir
bóndann. Vélar fyrnast nokkuð
hratt niður eða á átta og hálfu ári
og ræktun á sextán árum, en bygg-
ingar á 25 árum.
3. Fyrning nýrra fjárfestinga.
Fyrna má fyrirfram nýja fjárfest-
ingu, sem ekki hefur verið tekin í
notkun í ársbyrjun, enda hafi
beinn fjármagnskostnaður,
þ. e. a. s. vextir og verðbætur af
skuldum verið eignfærður.Hundr-
aðshluti þessarar fyrningar skal
nema að hámarki 53,78% á árinu
1982 og reiknast af fjárhæð, sem
er jafn há fjárfestingu í þessum
eignum. Fyrning má þó ekki vera
hærri en sem þessu nemur tekju-
færslu, í þessu dæmi 73 162 kr.
Athuga skal að ekki má fyrna
tekjufærslu og fyrirframfyrningu
samanlagt meira en sem nemur
tekjufærslu, í þessu dæmi 73 162
kr. Rétt er að benda á að nota
aukafyrningar í hófi. Reyndar má
segja að einungis þeir, sem skulda
mjög mikið og komast í hærri
þrepin í tekjuskattstiganum, ætttu
að nota þessar fyrningar. Ljóst er
af því dæmi sem hér er tekið, að
hvatning til lækkunar á skuldum
er töluverð og fjárfesting, sem lagt
er í með skuldasöfnun, þarf að
skila arði, annars er hætta á því að
skuldirnar hlaði svo utan á sig að
þær verði óviðráðanlegar.
Nokkur atriði til minnis.
1. Allar fasteignir, sem á fyrning-
arskýrslu voru, skulu fram-
reiknaðar eins og sýnt er í
þessu dæmi. Það má ekki nota
nýja fasteignamatið frá 1. des.
1982.
2. Framkvæmdir eins og t. d. nýtt
refahús fyrnist af kostnaðar-
verði en ekki fasteignamati.
3. Vél (lausafé) sem hefur
skemmri endingartíma en þrjú
ár, má færa til gjalda á kaupári.
4. Þegar kostnaðarverð einstakra
eigna eða eignasamstæðna er
undir 23 142 kr. er heimilt að
færa það að fullu til gjalda á því
ári þegar þeirra er aflað þótt
endingartími sé lengri en þrjú
ár. Sala á vélum (eignum), sem
þannig eru færðar skal að fullu
talin til tekna á söluári.
6. Efnahagsreikningur.
6.1. Bústofn bls. 1.
Bústofn er færður inn í ársbyrjun
og árslok á skattmati ríkisskatt-
stjóra, sjá töflu. Athugið að bú-
stofn er færður inn í ársbyrjun á
nýja matinu en ekki því gamla.
Keyptur bústofn er ekki færður
til gjalda á landbúnaðarframtal
eins og önnur gjöld heldur er hann
talinn með bústofni í árslok.
Þar með myndast bústofns-
aukning en til þess að leiðrétta
það er keypti bústofnin færður inn
í ársbyrjun á skattframtali neðst á
síðunni.
Dæmi: (sjá mynd) tuttugu refir
voru keyptir á árinu á 44 000 kr.
Þeir eru taldir fram í árslok. Skatt-
mat á 20 refum er 25 900 kr. og
það færist neðst á síðuna. Þar
myndast ekki bústofnsaukning og
skýrir þetta hvernig keyptur bú-
stofn hefur engin áhrif á tekjur
eða gjöld á framtali.
Seldur bústofn færist hins vegar
til tekna á bls. 2. Á bls. 6 skal gera
grein fyrir kaupum og sölum á
bústofni.
Matsverð bústofns í árslok 1982
er að lokum flutt á bls. 4 eins og
myndin sýnir og skiptist í tvo jafna
hluta.
Skattmat á ref er 1 295 kr. en
kaupverð er 2 200 kr. og munar
hér um tæpar þúsund kr. á dýr.
Samkvæmt norskum skattalögum
má fyrna þennan mun á nokkrum
árum.
6.2. Fyrst skal byrja á því að
færa inn á efnahagsreikninginn 31/
12 1981 á gamla framtalinu á það
nýja en skrifa upphæðir í nýjum
krónum.
{ dæminu, sem hér fylgir, eru
veltufjármunir 193 048 kr. og þeir
færast einnig á síðuna eins og ör
sýnir.
Sama er að segja um skuldir, að
þær færast einnig neðst á síðuna.
Mismunur á veltufjármunum og
skuldum myndar „Stofn til verð-
breytingarfærslu", í þessu dæmi
136 040 kr.
Þar sem skuldir eru hærri en
veltufjármunir reiknast tekju-
færsla. Tekjufærslan er 53,78% af
þessari upphæð eða 73 162 kr.
Tekjufærslan færist síðan á bls. 5
með öðrum niðurstöðum af land-
búnaðarframtalinu.
Ef veltufjármunir væru hærri en
skuldir myndast gjaldfærsla, en
ekki tekjufærsla.
146 — FREYR