Freyr - 15.02.1983, Blaðsíða 32

Jón Viðar Jónmundsson
Jöfnun mjólkurframleiðslunnar
Öllum er vel kunnur sá samdráttur sem nú á sér stað í mjólkur- og kjötframleiðslunni
hér á landi. Eigi ekki að koma til verulegrar tekjurýrnunar hjá bændum við slíkar
aðstœður verður að gœta ýtrustu hagkvœmni í allri framleiðslu. Þessar kröfur verður
einnig að gera til úrvinnsluaðila vörunnar, þar sem bœndur varðar að sjálfsögðu mikið
hve stór hluti af endanlegu verði vörunnar fellur í þeirra hendur.
í athugun sem Hagvangur hf. hef-
ur gert á mjólkuriðnaðinum hér á
landi kemur skýrt fram, að í þeirri
framleiðslu er mikið unnt að vinna
með jafnari dreifingu mjólkur-
framleiðslunnar á árið en er hér á
landi um þessar mundir. Hér virð-
ist um slíkt stórmál að ræða að
mjólkurframleiðendur hljóti að
bregðast við því.
í þessu sambandi má t. d. nefna
að í einu nágrannalandi okkar,
Noregi, var dreifing mjólkur-
framleiðslunnar yfir árið fyrir 20
árum ekki síður ójöfn en hún er
núna hér á landi. Þar í landi urðu á
örskömmum tíma breytingar í þá
átt til nánast hreinnar jöfnunar
framleiðslunnar allt árið.
Framleiðsluráð landbúnaðarins
gekkst í lok nóvember sl. fyrir
fundi um þessi mál í samvinnu við
Búnaðarfélag íslands. í tilefni af
þeim fundi athugaði ég nokkur
atriði í sambandi við afurðir
kúnna og burðartíma þeirra eins
og þau birtast í skýrslum naut-
griparæktarfélaganna. Ýmislegt
sem þar kom fram held ég geti átt
erindi í umræðu um þessi mál og
vil því skýra hér frá því.
Eitt af því fyrsta sem menn
spyrja í þessu sambandi er, hvort
misdýrt sé að framleiða mjólk
eftir árstímum og þá hve sá munur
er mikill. Flestum mun ljóst að
framleiðslukostnaður er eitthvað
breytilegur eftir árstímum. Hver
sá munur er, vefst aftur á móti
fyrir flestum að svara. Ég vil þó
fullyrða, að það hljóti að vera
töluvert breytilegt frá einu búi til
annars hver sá munur er.
Þá spyrja menn hvort kýr
mjólki misjafnt eftir því á hvaða
árstíma þær bera. Þetta atriði er
betur kannað en margir aðrir
þættir í nautgriparæktinni. Ég get
þar bent þeim sem nánar vilja
fræðast um þetta atriði á greinar
bæði í Frey og íslenskum landbún-
aðarrannsóknum, sem ég hef
skrifað.
Að vísu eru ákveðnir annmark-
ar á því að nota mældar ársafurðir
kúnna í skýrsluhaldinu til að meta
þetta. Ástæðan er sú að ársafurðir
kúnna sem bera fjærst lokum þess
afurðaárs sem verið er að gera
upp eru vegna mjólkurframleiðslu
eftir burð í skráðum burðarmán-
uði. Hjá kúnum sem bera nærri
lokum afurðaársins er aftur á móti
stærstur hluti afurða vegna næsta
burðar áður og sá burður getur
verið breytilegur. Þetta kemur
einkar skýrt fram í töflu 1, þar sem
annars vegar er sýndur munur
vegna burðartíma samkvæmt þeim
burðartímaleiðréttingarstuðlum,
sem notaðir eru í skýrsluhaldi
nautgriparæktarinnar og hins veg-
Tafla 1. Hlutfallslegar afurðir kúa við breytilegan burðartíma. Annars
vegar leiðréttingarstuðlar skýrsluhalds nautgriparæktarfélaganna en
hins vegar áhrif metin í lok þriðja ársfjórðungs 1982.
Samkvæmt leið- í lok þriðja
Burðarmánuður réttingarstuðlum ársfjórðungs
Janúar .................................. 111 110
Febrúar ................................. 108 104
Mars .................................... 103 102
Apríl.................................... 100 99
Maí........................................ 96 95
Júní...................................... 93 92
Júlí ...................................... 93 91
Ágúst ..................................... 94 90
September ................................. 96 89
Október ................................... 97 114
Nóvember ....................'5.... 96 113
Desember .................................. 94 112
152 — FREYR