Freyr

Árgangur

Freyr - 01.08.1998, Blaðsíða 29

Freyr - 01.08.1998, Blaðsíða 29
undanfarin ár hefur sýnt að verðið hefur farið lækkandi, reyndar lækk- að mjög mikið á nokkrum árum, eða um allt að 100 kr. fyrir hvert kg. Til þess að geta staðist þessa verðlækkun sem væntanlega verður viðvarandi og samkeppni í kjötinn- flutningi verður margt að koma til. Fjölmargt hefur áunnist hjá svína- bændum sem hefur gert þeim kleift á síðustu árum að standast lægra verð. Sumir hafa þó valið að hætta rekstri, ekki talið það hagkvæmt að reka áfram litlar einingar. Enda hef- ur svínabúum fækkað svo til um helming frá 1991 og fram til dagsins í dag. Nú eru rúmlega 60 svínabú á landinu. Forsendur svínaræktar Til þess að standast lágt verð og geta þar með framleitt ódýrt svínakjöt, þurfa ákveðnir þættir að koma til. Efst á blaði, eins og í flestum öðrum búgreinum, er gott heilbrigði. Það er harla erfitt, jafnvel vonlítið að reka svínabú þar sem stöðugt er verið að kljást við kvilla sem draga úr vaxtar- hraða, fóðumýtingu, nýtingu bygg- inga, fallþunga og aðra álíka þætti. Það dugar lítið að vera með góð svín sem hafa eiginleika til þess að safna miklum vöðvum á stuttum tíma ef heilbrigðið er ekki í lagi. Hér er þá átt við hefðbunda framleiðslusjúk- dóma sem em algengir í svínarækt og mikið hefur verið lagt í að fyrir- byggja undanfarin ár. Sem betur fer em ekki alvarlegir smitandi veimsjúkdómar í svínum hér á landi svo að vitað sé, eins og svínapest, gin- og klaufaveiki, PRRS eða svínainflúensa. Almennt má því segja að heilbrigði íslenskra svína sé gott enda fyrst og fremst áðumefndir framleiðslusjúkdómar sem verið er að kljást við. Þessir sjúkdómar em aðallega í öndunar- og meltingarfærum og draga fyrst og fremst úr þrifum grísanna og valda beinu fjárhagslegu tjóni. Eins og áður segir hefur innflutn- ingur á dýmm verið stundaður um nokkurt skeið frá Noregi og Finn- landi. Leyfi fékkst til þess að flytja inn þessi svín vegna þess að hægt var að sýna fram á gott heilbrigði í þeim löndum sem þau komu frá. Þessi svín hafa þann eiginleika að safna miklum vöðvum á stuttum tíma án þess að safna mikilli fitu. Hér em því komnar tvær af megin- forsendum svínaræktarinnar, annars vegar heilbrigð dýr og hins vegar dýr sem vaxa hratt án þess þó að nota til þess of mikið fóður. Gott heilbrígði er forsenda þess að standast megi lágt verð á svínakjöti En betur má ef duga skal. Um- hverfi grísanna og fullorðnu svín- anna verður að vera mjög gott ef nýta á þá getu sem í þeim býr. Þess vegna em sífellt að koma fram nýjar hugmyndir að húsbyggingum fyrir svín og grísi. Þessi þróun hefur ver- ið stöðug og má segja að í dag ætti enginn að byggja svínahús nema til- einka sér þær aðferðir sem fram hafa komið og skilað bestum árangri, því að sú þróun sem átt hefur sér stað í hefðbundinni svínarækt hefur fyrst og fremst beinst að því að fyrir- byggja sjúkdóma. Önnur þróun hefur einnig átt sér stað sem svar við kröfu markaðarins um að framleiða svín í umhverfi sem samræmst getur dýravemdar- Allt inn/allt út aðferðin er ein besta leiðin nú á tímum til þess að tiyggja gott heilbrigði. sjónarmiðum. Lausaganga gyltna, svín höfð utandyra, bann við að binda gyltur og sérstök gólf em dæmi um sjónarmið sem náð hafa fram að ganga innan svínaræktar- innar. Svínakjöt framleitt á þennan hátt er þó oftast dýrara. Allt inn/allt út adfferðin Sú aðferð sem náð hefur mikilli út- breiðslu víða um heim þar sem svínarækt er stunduð í einhverjum mæli er svokölluð allt inn/allt út að- ferðin. Búin þurfa að vera fremur stór svo að hagkvæmt sé að byggja þau, en þannig er komið fyrir svína- ræktinni í dag að einingamar þurfa að vera talsvert stórar svo að þær beri sig. Öðruvísi er erfitt að fram- leiða ódýrt kjöt sem er ein helsta krafa meginþorra neytenda í dag. Allt inn/allt út aðferðin miðar við að ákveðinn fjöldi gyltna heldur hópinn allan tímann innan hjarðar- innar. Innan hvers bús eru síðan mismargir hópar af gyltum. Hverj- um hópi af gyltum er haldið undir gölt eða sæddar á sama tíma, sem hefur þær afleiðingar að þær gjóta allar á svipuðum tíma. Þegar spenagrísimir hafa náð æskilegri stærð em þeir vandir und- an öllum gyltunum í einu og færðir inn í sérstaka deild þar sem þeir fá að vaxa í friði og áreitalaust frá öðr- um grísum. Þegar þessir grísir hafa síðan náð ákveðnum þunga, oft 25 kg eins og áður segir, eru þeir fluttir í aðra deild þar sem þeir fá að vera fram að flutningi í sláturhús og aftur án allra áreita frá öðrum grísum. Af þessu leiðir að deildin sem grísimir vom teknir úr getur staðið tóm í nokkra daga, oft sjö. Allt inn/allt út aðferðin dregur því nafn sitt af því að allur grísahópurinn er settur inn og hann fluttur úr deildinni samtím- is. Meginkosturinn við allt inn/allt út aðferðina er sá að jafnaldra grísir geta alist upp í lokuðu umhverfi án þess að komast í snertingu við aðra grísi. Þannig má fyrirbyggja marga sjúkdóma, auk þess sem aðlaga má hitastig, fóðmn, stíustærðir/stíuteg- undir og álíka þætti fyrir hópinn. Annar meginkostur við þessa að- ferð er að mjög auðvelt er að þrífa og sótthreinsa tómar deildir. Eftir þvott fær deildin síðan að þoma í nokkra daga sem líklega er besta sótthreinsiaðferðin. Að því loknu kemur nýr hópur grísa inn í hreina Freyr 1 0/98 - 29

x

Freyr

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Freyr
https://timarit.is/publication/863

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.