Freyr - 15.10.1998, Page 11

Ahrif dagsbirtu
á pörun íslenskra minka
Tveggja ára niðurstöður frá
Bændaskólanum á Hvanneyri
Yfirlit
í skýrsluhaldi loðdýrabænda hjá
Bændasamtökum Islands hefur
komið í ljós að heppilegustu pörun-
ardagamir hjá minkum eru nokkru
fyrr á árinu en bændur almennt hafa
talið. Samkvæmt skýrsluhaldinu lít-
ur út fyrir að byrja eigi pörun á
minkum 5-7 dögum fyrr en gert er
og 7-9 dögum fyrr en ráðlagt er á
Norðurlöndum. Þessi pörunartil-
raun er gerð í þeim tilgangi að finna
bestu pörunardagana fyrir íslenska
aliminka, miðað við birtumagn og
birtulengd. Byrjað var á tilrauninni
16. febrúar 1997 og er þetta því ann-
að ár hennar. Aætlað er að henni
ijúki eftir 5 pörunartímabil eða 15.
maí 2001. Að þeim tíma liðnum
eiga að liggja fyrir nægilegar upp-
lýsingar um pörunarmynstur ís-
lenskra minka, samhliða uppsöfnuð-
um birtumælingum hjá Veðurstofu
íslands. Allir útreikningar varðandi
fylgni á milli pörunar dýranna og
dagsbirtu verða byggðir á þeim
mælingum. Þær niðurstöður sem nú
verður sagt frá eru niðurstöður ár-
anna 1997 og 1998. Tilraunin er
gerð á loðdýrabúi Bændaskólans á
Hvanneyri og var tilraunadýrunum,
110 að tölu (55 Scanblck- og 55
Scanbrownlæðum), skipt upp í jafn-
stóra hópa. Til að finna bestu pörun-
ardagana (eða pörunarkúrfu) hjá
minkinum voru hópamir látnir hefja
pörun með 5 daga millibili. Þannig
var byrjað að para 1. hópinn 16.
febrúar, 2. hópinn 21. febrúar, 3.
hópinn 26. febrúar, 4. hópinn 3.
eftir
Sigurjón
Jónsson
Bláfeld,
loðdýra-
ræktarrádu-
naut BÍ
mars og 5. og síðasta hópinn 8.
mars, svo að öll pörunarkúrfan næð-
ist. Allir hóparnir höfðu sama fóður,
búragerð og aðbúnað á tilraunatím-
anum.
Helstu niðurstöður tilraun-
arinnar eftir tvö ár:
• Læðuhópur I sem byrjað var að
para 16. 2. hafði aðjafnaði lægstu
pörunarprósentuna ásamt hópn-
um sem byrjaði 8. 3. eða 88,5%,
hæstu geldprósentuna, næstfæsta
hvolpa á gotna læðu 1997 en
hæstu, og langfæstu hvolpa á
paraða læðu.
• Hópur II sem byrjað var að para
21.2. hafði næsthæstu pörunar-
prósentuna eða 97,5%, næst-
mestu geldprósentuna, flesta
hvolpa á gotna læðu og næst-
flesta á paraða læðu.
• Læðuhópur III sem byrjað var að
para 26. 2. var með 97% pörun
og minnstu geldprósentuna,
stystu meðgönguna, og næst-
flesta hvolpa á gotna- og lang-
flesta á paraða læðu.
• Hópur IV sem hóf pörun 3. 3. var
með 88,5% pörun og næstfæstar
læður geldar, næstfæsta hvolpa í
goti og þriðju fæsta á paraða
læðu.
* Fimmti og síðasti hópurinn sem
byrjað var að para 8. 3. var með
lélegustu pörunarprósentuna
ásamt fyrsta hópnum frá 16. 2.
eða 88,5% pörun, þriðju hæstu
geldprósentuna, fæsta hvolpa á
gotna læðu og næstfæsta hvolpa
á paraða læðu.
* Við þær aðstæður sem eru hér á
Hvanneyri sýna tveggja ára nið-
urstöður, að 0,145 hvolpar tapast
á hverja læðu á búinu, fyrir hvem
dag sem dregið er að para mink-
ana eftir 26. febrúar og fram til 8.
mars.
Inngangur
Við upphaf á seinna loðdýratímabil-
inu upp úr 1970, þegar minkaræktin
byrjaði að nýju, tóku íslenskir
minkabændur upp pörunaraðferðir
nágrannalandanna í Skandinavíu og
hófu að para minkana 7.-10. mars.
Pörunin gekk nokkuð misjafnlega
og heyrðist sagt að menn hafi neyðst
til að festa tvinnakefli upp í kjaftinn
á læðunum til að þvinga þær til pör-
unar.
Um það leyti sem búið var að
losa minkastofninn við „plasmacyt-
osaveikina” fóm minkabændur að
færa pörunartímann fram um 2-3
daga. Reynsla var þá komin fyrir því
á Suður- og Vesturlandi að erfiðlega
gekk að fá svart- og villiminkalæður
paraðar eftir 15. mars, hafi pörunin
ekki byrjuð fyrir 6. mars. Einstöku
Freyr 1 3/98 - 11