Freyr - 15.12.2000, Blaðsíða 9

með ólíkindum. Fitusöfnunareigin-
leikar þeirra eru svona miklir, jafn-
vel á grófu fóðri.
Síðasta ár tilraunarinnar (sem
stóð í fjögur sumur) var grasið í
mýrarhólfinu, sem var þyngst beitt,
langt til búið um miðjan ágúst, og
varla unnt að klippa þar í sýni til
efnagreiningar. Samt sem áður létt-
ust hrossin þar sáralítið, e.t.v. um
eitt kg á viku. Þessir hestar voru í
lok tilraunar settir á stykki með
mikið sprottnum snarrótarpunti og
geysilega loðnu þannig að grasið
náði manni meira en í hné. Þar
voruþeiríþrjárvikur. Áþeimtíma
bætti hvert hross við sig 1-2 kg á
dag á þessum trénaða gróðri.
Það má einnig geta þess að á
hverju vori í upphafi beitartilraun-
arinnar var öllum hrossunum gefið
ormalyf. Eitt vorið voru talin egg í
taði allra hrossanna fyrir ormalyfs-
gjöf. Talið er að ef yfir 300 egg
sníkjuorma séu í einu grammi af
hrossataði þá þurfi að gefa orma-
lyf. Einstaka hross í þessari
könnun fór yfir 6000 egg í grammi.
Hross sem lætur frá sér 20 kg af
hrossataði á dag skilar þannig
120 milljón eggjum á dag í
hagann, sem sýnir hve mik-
ilvæg ormalyfjagjöf er til að
halda haganum ómenguðum
og tryggja þrif hrossanna.
I framhaldi af beitartilraun-
unum var gerð meltanleikatil-
raun með hross og sauðfé.
Fengnir voru níu hestar og
þeim gefið hey af sama tún-
stykkinu, slegið á þremur mis-
munandi tímum, snemmslegið,
miðslegið og síðslegið. Mælt
var nákvæmlega allt sem þeir
átu og allt sem kom úr þeim,
saur og þvag, jafnframt því
sem þeir voru sjálfír vegnir
reglulega. Auk þess var sam-
anburðarhópur af lömbum,
sem fóðruð voru á RALA á
Keldnaholti á sama fóðri. Þá
kom í ljós að munurinn á melt-
anleika hesta og lamba var
minni en búast hefði mátt við
og það ótrúlega gerðist líka að
eftir því sem fóðrið var síðslegnara
og trénisríkara því minni var
munurinn, sem var alveg öfugt við
kenninguna um að hross nýti tréni
mun verr en jórturdýr. Það á a.m.k.
ekki við um íslenska hestinn. Rétt
er að geta þess að Anna Guðrún
Þórhallsdóttir beitarsérfræðingur á
Hvanneyri var í forsvari fyrir þess-
um beitar og meltanleikatilraunum.
Er þessi sérstaða íslenska hests-
ins um það hvemig hann nýtirfóð-
ur orðin viðurkennd?
Eg veit það ekki, það tekur allt
sinn tíma að hljóta viðurkenningu.
Ástæða fyrir miklu
þoli íslenskra hesta
Ertu e.t.v. meðfleiri tilraunanið-
urstöður?
Já, ég átti þátt í tilraunum í sam-
starfi við Tilraunastöðina á Foulum
á Jótlandi þar sem tekin voru vefja-
sýni úr 30 tryppum í byrjun tamn-
ingar hér á Hvanneyri, sem komu
reyndar víðsvegar að af landinu, og
30 íslenskum tryppum á sama
aldri, fæddum og uppöldum í Dan-
mörku, til samanburðar. Þá kom í
ljós marktækur munur á því hvort
hrossin voru fædd og alin upp á Is-
landi eða í Danmörku, en á því hef-
ur engin skýring fundist, þar sem
hér á að vera um arfgengan eigin-
leika að ræða
Þessi vöðvasýni voru einnig bor-
in saman við sýni úr öðrum hesta-
kynjum. Hreyfívöðvum má skipta í
þrennt eftir því hvemig þeir nýta
súrefni. í fyrsta lagi þolvöðva, en
það eru vöðvar sem dragast hægt
saman og nýta mjög vel súrefni og
hafa mikið úthald, í öðm lagi eru
svokallaðir snerpivöðvar og þeim
má skipta í tvennt, A og B. A-
gerðin getur með þjálfun aukið
nýtingu súrefnis, þeir gefa meiri
hraða og snerpu í stuttan tíma en
þolvöðvamir en ekki eins mikið
úthald. Síðan eru B-snerpivöðvar
sem nýta illa súrefni við notkun en
hafa geysilega snerpu og flýti en
lítið úthald.
Það kom í ljós að íslenski hestur-
inn er mjög hár í þolvöðvum, með
því hæsta sem þekkist meðal reið-
hestakynja og er einnig tiltölulega
hár í snerpivöðvum af A-
gerð, sem bendir til mikils
þols hans.
Þá kom í ljós að háræða-
netið í vöðvum á íslenskum
hestum er töluvert þéttara
en yfirleitt í öðmm hrossa-
kynjum og vöðvaþræðimir
fleiri og grennri sem stuðl-
ar að meira blóðstreymi og
þar með súrefnisstreymi til
vöðvanna en ella.
I þriðja lagi kom í ljós að
það er meiri fita inni í
vöðvunum á íslenskum
hestum heldur en í nokkru
öðru kyni sem rannsakað
hefur verið á Foulum, þar
sem rannsökuð hafa verið
flest hrossakyn í Evrópu að
þessu leyti. Að sjálfsögðu
er þetta aðeins fmmathug-
un, en hún gefur vissar vís-
bendingar og gilda ástæðu
til frekari rannsókna.
Það er vitað að hestur
Tveir núverandi reiðhestar Ingimars, Punkturt.v. og
Pílatus.
FREYR 13-14/2000 - 9