Freyr - 01.11.2001, Page 18

Hugað að túnrækt
Haustið 2000 sátu undir-
ritaður, ásamt þeim Ótt-
ari Geirssyni, jarðrækt-
arráðunauti BÍ, og
Magnúsi Óskarssyni, fyrrv. kenn-
ara á Hvanneyri, umræðufund með
þremur sérfræðingum Rannsókna-
stofnunar landbúnaðarins í jarð-
rækt. Af hálfu RALA tóku þátt í
fundinum þau Áslaug Helgadóttir,
Guðni Þorvaldsson og Hólmgeir
Bjömsson.
Hér verður rakið ýmislegt sem
þar kom fram án þess að getið sé
hvað sé eftir hverjum haft.
Hvernig er staðan
í framboði fræs af túnjurtum
hér á landi?
RALA gefur árlega út lista yfir
„Nytjaplöntur á íslandi“ í samvinnu
við Bændasamtök Islands, Land-
búnaðarháskólann á Hvanneyri og
Garðyrkjuskóla ríkisins. Hann er
gefinn út prentaður, en auk þess er
hann að finna á vefsiðum RALA,
www.rala.is og Bændasamtakanna,
www.bondi.is. Á listanum em þær
tegundir og yrki nytjajurta sem
mælt er með til ræktunar í landbún-
aði, garðrækt og landgræðslu.
Fræinnflutningur er í höndum
innflutningsfyrirtækja. Komið hef-
ur fyrir að þau hafí þurft að leita til
réttarhafa yrkis eða stofns um sér-
staka ræktun fyrir íslenskan mark-
að til að tryggja nægilegt framboð
af fræi.
Hvert er algengasta
sáðgresið í íslenskum túnum
um þessar mundir?
Það er vallarfoxgras, ýmist í
hreinrækt eða í blöndu og þá eink-
um með vallarsveifgrasi. Fram að
þessu hefur vallarfoxgras verið tal-
ið gefa besta fóðrið, bæði hvað
varðar uppskerumagn, næringar-
gildi og lostæti. Sú tegund sem
helst getur keppt við það að gæðum
er íjölært rýgresi, sjá síðar.
En hvaða kostur er við það
að rækta vallarsveifgras með
vallarfoxgrasinu?
Vallarfoxgras er fremur gisið og
grassvörðurinn verður viðkvæmur
fyrir vélaumferð. Vallarsveifgras
lokar sverðinum og gefúr auk þess
betri endurvöxt. Gallinn er hins
vegar sá að það keppir við vallar-
foxgrasið og flýtir fyrir að það
hverfí. Það gerist einkum ef sóst er
eftir miklum heygæðum með því
að slá snemma og ef borið er á milli
slátta, þvi að sveifgrös hafa meiri
vaxtargetu þegar líður á sumarið.
Það má þó teíja fyrir þvi að vallar-
foxgrasið hverfí með því að hirða
minna um gæðin og gæta þess að
bera ekki seint á.
Hver er reynslan af því að
innlendur gróður útrými
sáðgresinu?
Reynslan sýnir að þetta gerist en
það tekur mislangan tima, þ.e.
stundum á örfáum árum en það
getur líka gerst á löngum tíma.
Vallarfoxgras.
Það er vitað um suma áhrifavald-
ana í þessum efnum. Sláttutími
hefur þar afgerandi áhrif og súr
jarðvegur (lágt pH) flýtir einnig
fyrir því að sáðgresið hverfur. Svo
er ýmislegt sem bendir til þess að
beit, einkum snemma vors, og sein
áburðargjöf dragi úr endingu
sáðgresis.
Síðan eru eflaust fleiri áhrifaþættir
sem við höfúm ekki áttað okkur á
ennþá. Mörg dæmi eru um að t.d. tvö
tún, sem liggja hlið við hlið og fá
sömu meðferð, endast mislengi.
Fyrst eftir að farið var að
flytja inn grasfræ entust
erlend yrki ekki vel. Hefur
þetta lagast í seinni tíð?
Á þessu hefúr orðið mikil breyt-
ing til batnaðar. Engmo yrkið af
vallarfoxgrasi reyndist t.d. verulega
þolið þegar það kom til sögunnar
hér á landi. Nú orðið mælum við
ekki með öðrum yrkjum en þeim
sem búa yfir viðunandi vetrarþoli
við íslenskar aðstæður.
Háliðagras.
18 - pR€VR 11/2001