Freyr - 01.06.2003, Page 24

veiðm æ ti,þús .kr.
2. mynd: Skipting fastafjár sauðfjárbúanna (skv. niðurstöðum búreikninga
2001; Hagþjónusta landbúnaðarins).
að að vinna, greiði fyrir fastan og
breytilegan kostnað er eign og rek-
stri vélarinnar fylgir. Heyskapurinn
er annatími og þá ríður á að bjarga
réttu fóðri á réttum tíma sumars.
Kjörtímaáhrif heyöflunar á sauð-
fjárbúum eru líklega ögn minni en
á kúabúum. Það ætti að gefa sauð-
fjárbændum meira svigrúm til hey-
öflunarinnar, t.d. með samnýtingu
heyvinnuvéla ellegar með því að
nýta þjónustu búverktaka.
Rými til sparnaðar?
Líklegt rými til spamaðar fyrir
sauðíjárbúin með þjónustu búverk-
taka liggur frekast í tvennu: Lækk-
un afskriftanna og meira rými til
annarra verka (við aðrar búgreinar
eða vinnu utan búsins). Seinni þátt-
urinn liggur utan ramma þessarar
umfjöllunar. Meðalafskriftir bú-
véla á sauðfjárbúunum árið 2001
námu 429 þús. kr. Hugsanlega má
minnka þær um helming, jafhvel
meira. (Einhveijum kann að vera
eftirsjá af þeim í skattalegu tilliti -
en hér þarf að hugsa til lengri
tíma). Breytilegi kostnaðurinn
mundi hins vegar vaxa vegna
þeirrar vinnu sem keypt yrði af bú-
verktakanum. Sennilega er sam-
eign dýmstu búvélanna því öllu
áhugaverðari kostur fyrir sauðfjár-
bændur en þjónusta búverktaka.
Það fer þó mjög eftir því hvemig
hver og einn sauðfjárbóndi metur
vinnu sína og sinna til verðs.
Þjónusta búverktaka er á marg-
an veg enn í mótun hérlendis og
takmarkaðar hefðir em fyrir starfí
þeirra ef undan er skilinn hlutur
jarðræktarverktaka. í nágranna-
löndum hefúr hins vegar safnast
reynsla á þessu sviði sem mikil-
vægt er að hagnýta. Búverktaki
þarf að vanda mjög til vélavals og
ljárfestingar, byggja á traustri
rekstraráætlun og viðhafa agað
skipulag í öllum verkum sínum.
Þá þykir mikilvægt að verktaki og
verkþegi geri með sér formlegt
samkomulag svo samskipti þeirra
gangi hnökralaust og án eftir-
mála.3
Fullt eins nauðsynlegt er að
sameign og samnýting véla sé vel
undirbúin og formlega. Þátttak-
endur þurfa að láta nokkuð af
sjálfstæði sínu gegn von um ábata
af samvinnunni. Skýrar sam-
skiptareglur em því mikilvægar.
Þótt það þyki ef til vill fjarstæðu-
kennt kann það að vera leið til
framtíðar fyrir einstaka sauðfjár-
bændur, sem nú er orðin alsiða í
hrossaræktinni, að þeir einbeiti sér
að hirðingu og ræktun fjárins en láti
öðmm fóðuröflunina eftir - kaupi
einfaldlega heyið af fóðurfram-
leiðslubændum, sem til þess hafa
góða aðstöðu í landi, vélum og
vinnuafli, og geta því boðið það á
lágu verði. Leiðin gæti hentað þeim
er hafa sauðfjárbúskap sem hliðar-
grein með annarri atvinnu. Einnig
kæmi hún til álita þar sem ekki fara
3. mynd: Notkun dráttarvéla á sauðfjárbúum (skv. Ársskýrslu Hagþjónustu
landbúnaðarins 2001).
| 24 - Freyr 5/2003