Freyr - 01.12.2004, Page 33

Naut i sýningarhring hjá Dovea-sæðingarstöðinni rétt utan við Thurles.
(Ljósm. Sveinn Sigurmundsson).
gengur að fínna einstaka mæli-
kvarða sem skýra mismunandi
frjósemi kúnna. Þetta er eðlilegt
vegna þess að frjósemi kúnna er
ferill hjá kúnni en ekki afmarkað-
ur eiginleiki. Það er einnig að
verða ljósara með hverju ári að
þar sem úrvali hefúr um áratuga
skeið verið beint markvisst að
betri frjósemi kúnna fæst greini-
leg svörun. Nýsjálensku og
norsku kýrnar eru gleggstu dæmin
þar um.
Hagfræðilegt mat á niðurstöð-
unum sýnir að í írsku beitarum-
hverfí eru nýsjálensku kýmar hag-
kvæmari en heimagripirnir til
mjólkurframleiðslu og þetta verð-
ur sérstaklega skýrt ef miðað er
við enn lægra mjólkurverð en í
dag sem irskir bændur reikna með
á næstu ámm.
Dreifðar tilraunir
MEÐ SAMANBURÐ ÓLÍKRA KYNJA.
Blendingsrækt
írar hafa í tilraunastarfi sínu
verið að bregðast við þeirri þróun
sem þeir vænta í mjólkurfram-
leiðslunni á komandi áram. Þeir
reikna með færri búum og stærri
sem minnka möguleika á einstak-
lingsmeðferð kúnna. Mjólkurverð
muni lækka og að möguleikar
þeirra liggi aðeins i að keppa á
grunni mjólkurframleiðslu af
grasi (og þá aðallega beit). Aukn-
um ffjósemisvandamálum kúnna
verður að bregðast við.
Hafa þarf hugfast að einkenni á
írskri nautgriparækt er að ending
kúnna þar er miklu meiri en í
flestum öðmm löndum Evrópu.
Til skamms tíma vom írsku kým-
ar að skila 5-6 mjólkurskeiðum að
meðaltali þó að þróun hafí verið
þar til styttingar eins og i flestum
öðmm löndum. Þessi góða ending
gefur allt annað svigrúm til notk-
unar á blendingsrækt en mögulegt
er t.d. við okkar aðstæður. Það er
því ekki að undra að í dag ber um
helmingur írskra mjólkurkúa
blendingskálfum, í dag em það
blendingskálfar til kjötfram-
leiðslu. Með aukinni notkun Hol-
stein-nauta frá öðrum löndum
hafa þeir líkt og aðrir orðið varir
við vaxandi frjósemisvandamál.
Árið 2001 var hleypt af stokk-
unum feikilega umfangsmikilli
tilraun á írlandi þar sem verið er
að bera saman nokkur mismun-
andi kúakyn við framleiðsluað-
stæður þar í Iandi og um leið að
skoða möguleika á því að vera
með blendingskýr (á milli mis-
munandi mjólkurkúakynja) í
mjólkurframleiðslunni að hluta.
Þama er verið að reyna, í saman-
burði við svartskjöldóttar þarlend-
ar kýr (HF), tvö frönsk kyn
(Montbeliard og Normande),
norskar NRF-kýr og blendinga
HF og frönsku kynjanna. Þetta er
feikilega umfangsmikil tilraun
sem fer fram á búum vítt og breitt
á írlandi. Aðeins vissar bráð-
birgðaniðurstöður liggja enn fyrir
en talsverðum hluta tilraunarinnar
er ólokið þannig að þeir vom
mjög varfæmir um ályktanir.
Mjög greinilegur munur kemur
fram á milli stofna og bera HF
kýmar af hinum kynjunum um
mjólkurmagn, þær eru stærri, en
frjósemi þeirra er hins vegar lök-
ust og þær hafa lægsta holdastig-
un en svara best aukinni kjarnfóð-
urgjöf í aukinni mjólk. Hjá NRF
kúnum hafa komið fram skýrir yf-
irburðir í frjósemi kúnna en afurð-
ir þeirra eru undir meðaltali í til-
rauninni. Þær em talsvert léttari
en HF kýmar. Hjá blendingskún-
um koma fram vissar vísbending-
ar um blendingsþrótt, einkum í
mjólkurmagni og frjósemi en síð-
ur í efnahlutföllum. Blendings-
þróttur virðist fremur koma fram
við minni fóðmn (í samræmi við
ýmsar eldri tilraunir).
Þetta verður mjög áhugaverður
tilraunaflokkur að fylgjast með
niðurstöðum frá á næstu árum.
Ræktun mjólkurkúa
Á Írlandi
Við heimsóttum eina nautastöð
á Suður-Irlandi sem heitir Dovea.
Þetta er gamalgróið fyrirtæki og
samvinnufyrirtæki bænda í hérað-
inu. Nautastofninn af mjólkurkúa-
kynjum var nánast eingöngu svart-
skjöldótt naut, en þama var uppi-
staðan naut af lítt blönduðu Hol-
Freyr 10/2004- 33 |