Freyr - 01.12.2004, Síða 41

nemur nettó söluhagnaði ófyman-
legu eignanna (kr. 16,8 millj.) auk
óskattskylds söluhagnaðar (kr.
17,5 millj.). Sú ljárhæð nemur
rúmum 34 millj. kr. Þetta geta þeir
bæði gert með því að taka óráðstaf-
að eigið fé út úr félaginu í formi
arðs og einnig að lækka hlutaféð
og endurgreiða til sín. Endurgreitt
hlutafé sætir ekki skattlagningu.
Hvort lækkun hlutafjárins getur
farið fram veltur á því hvert nafn-
verð þess er. Nafnverð hlutafjár
einkahlutafélags skal vera að lág-
marki kr. 500 þús. og má aldrei
fara niður fyrr þá fjárhæð. Sé
hlutaféð með þeim hætti sem það
er í dæminu að framan, þ.e. kr. 1
millj. að nafnverði og kr. 9 millj.
að yfirverði, er heimilt að lækka
heildarhlutaféð niður í kr. 500 þús.
Eigendur félagsins geta því greitt
út úr félaginu um 9,5 millj. kr. af
hlutafé sem gerir þeim kleift að
taka hluta af þessum söluhagnaði
út úr félaginu án þess að hann sæti
skattlagningu hjá þeim. Vilji þeir
greiða út afganginn af hagnaðinum
verða þeir að taka af óráðstöfuðu
eigin fé og greiða af því 10% skatt.
4. Niðurstaða
Skattur á hagnað af sölu búr-
ekstrar er mjög breytilegur eftir því
hvemig salan fer fram. Sá er selur
búrekstur sinn sem einstaklingur
sætir mun hærri skattlagningu en
ef hann selur einkahlutafélag sem
stundar búrekstur. Skattur á sölu-
hagnað einkahlutafélagsins er
ávallt lægri hvort sem hlutimir í fé-
laginu em seldir eða einstakar
eignir þess. Hins vegar em mögu-
leikar til frestunar á skattlagningu
söluhagnaðar mjög ólíkir og er
mikilvægt að hafa það í huga þeg-
ar rekstrarform er valið. Einstak-
lingurinn hefiir skv. tekjuskattslög-
um mjög rúma heimild til ffestun-
ar og getur jafnvel komið stómm
hluta hagnaðarins fyrir í fjárfest-
ingum sem verða til þess að skatt-
kvöðin fellur alveg niður. Hafí búr-
eksturinn verið færður yfir í einka-
hlutafélag fyrir sölu verða heimild-
ir til frestunar mun minni og jafn-
vel engar. Því er óhætt að segja að
kostir og gallar fylgi sölu beggja
rekstrarformanna.
Þegar eignir em seldar vekur at-
hygli hve stór hluti söluhagnaðar-
ins er undanþeginn tekjuskatti.
Gildir þetta bæði um einstakling
og félag sem selur eignir. Astæð-
an fyrir þessu er sú að skattalög
heimila að telja helming söluverðs
ófymanlegra eigna til skattskyldra
tekna í stað söluhagnaðar. Fram-
leiðsluréttur telst til ófymanlegra
eigna og því getur verið um tals-
vert háar fjárhæðir að ræða. Þegar
einkahlutafélag selur eignir og
eigendur þess greiða eftirstöðvar
alls hagnaðarins út úr félaginu í
fonni arðs verður söluhagnaður-
inn sem var óskattskyldur i félag-
inu skattskyldur hjá eigendum í
10% skattþrepi. Óskattskyldur
söluhagnaður einstaklingsrekstr-
arins verður hins vegar aldrei
skattskyldur.
Hafi búreksturinn verið
færður yfir í einkahluta-
félag fyrir sölu verða
heimildir til frestunar
skattlagningar á sölu-
hagnað mun minni og
jafnvel engar
Erfitt er að alhæfa nokkuð um
hvaða leið hentar best eða skili hag-
kvæmustu niðurstöðu fyrir seljend-
ur. Það fer í raun allt eftir aðstæðum
hveiju sinni, hver samsetning eign-
anna er, hver söluhagnaðurinn er
og hvemig hann skiptist á milli
fymanlegra og ófymanlegra eigna.
Einnig skiptir vemlegu máli hvað
seljendur hyggjast taka sér fyrir
hendur þegar búrekstri hefur verið
hætt. Ætla þeir að setjast í helgan
stein eða em þeir tilbúnir að stunda
atvinnurekstur að einhverju tagi
áfram? Ennfremur þarf að hafa í
huga hvort þörf er fyrir kaup á
íbúðarhúsnæði. Hvar ætlar fólk að
búa þegar jörðin hefur verið seld?
Sumir eiga þann kost að halda
íbúðarhúsnæði fyrir utan söluna og
geta því búið áfram á jörðinni. Aðr-
ir flytja burt og kaupa nýtt húsnæði.
Nauðsynlegt er að velta spuming-
um af þessu tagi fyrir sér áður en
rekstrinum er breytt yfir í einka-
hlutafélag, sérstaklega ef tilgangur-
inn er fyrst og fremst að lágmarka
skatta við sölu rekstrarins.
Heimildaskrá
Alþingi. (e.d). Frumvarp til laga
um breyting á lögum nr. 75/1981, um
tekjuskatt og eignarskatt, lögum nr.
83/1989, um Þjóöarbókhlöðu og end-
urbœtur menningarbygginga, lögum
nr. 113/1990, um tryggingagjald, lög-
um nr. 45/1987, um staðgreiðslu opin-
berra gjalda, lögum nr. 144/1994, um
ársreikninga, og lögum nr. 145/1994,
um bókhald, með síðari breytingum.
Sótt 8. mars 2004 af http://www.alt-
hingi.is/altext/127/s/0114.html
Ásmundur G. Vilhjálmsson. (2003).
Skattur á fyrirtœki. Reykjavík: Skatt-
vís slf.
Lög um tekju- og eignarskatt nr.
90/2003
Ríkisskattstjóri. (11. janúar 2001).
Akvarðandi bréf ríkisskattstjóra: Sala
hlutabréfa á árinu 2000. Hagnaður
skattleggst allur í 10% skattþrepi.
Sótt 4. apríl 2004 af:
http://www.rsk.is/birta_sidu.asp7vefs-
lod=/akvardandi_bref/akvard-
andi_bref_tsk_2001_001 ,asp&val= 11.0
Skattframtal einstaklinga 2004:
Leiðbeiningar og dcemi. (2004). Rík-
isskattstjóri.
Greinin er kafli úr lokaritgerð
höfundar til kandídatsprófs í við-
skiptafrœði við Háskóla Islands
vorið 2004.
Freyr 10/2004 - 41 |