Litli Bergþór - 01.04.1991, Blaðsíða 14

Það vakti athygli ritnefndar LB að heyra að hér í sveit væru hestar
ekki einungis notaðir til útreiða eða matar. Sveinn Kristjánsson í
Bergholti hefur setið í vetrarskammdeginu við vefstól konu sinnar
og ofið úr hári hesta sinna og j afnvel annarra. Akveðið var að kanna
málið hjá þeim Magnhildi og Sveini.
Sveinn og Magnhildur.
LB: Kannski nýstárlegt og gamal-
kunnugt í senn. Af hverju fórstu aö
vefa úr hrosshári, Sveinn?
S. Jaþegarmaðurhættirnúsvonavið
búskapinn og erfiðið sem honum fylgir
og er kominn hér í íbúðir aldraðra er
gott að hafa eitthvað til að grípa í
svona að gamni sínu og m.a. valdi ég
hrosshárið til að vefa úr, vinna úr því
og gera ýmis stykki s vo sem gjarðir og
þess háttar. Þetta tíðkaðist nú fyrr á
u'ö, að allt var nú nýtt sem til féll á
heimilunum svo sem hrosshárið. Það
var unnið úr öllu hrosshári sem til féll
á bæjunum, fyrst og fremst unnið í
beisli, reipi og gjarðir. Núhefurþetta
alveg lagst niður í langan tíma, en nú
er það nælonið sem mest er notað. Þó
er eins og það sé að vakna aftur áhugi
fyrir að sjá afturþetta gamla sem notað
var fyrr á öldum hér. Það er jafnvel
verið að panta ýmis smástykki úr hross-
hári, svoleiðis að það sem ég vinn úr
þessu er y firleitt fyrirfram pantað, enda
er ég ekki mjög afkastamikill, fer nú
rólegaen hef gaman af að grípa í þetta.
LB: Varofiðíþínuungdæmiann-
að en gjaröirog reipi úr hrosshári?
S: Já.þaðvorulíkanotaðirsvokallaðir
hærupokar úr hrosshári meðan allt
var nú flutt á klökkum heim úr kaup-
staðnum langar leiðir og þá þótti mjög
gott að hafa hærupoka til að setja
mjölpoka og hveitipoka í, sem voru
síðan bundnir í bagga upp á hest. Það
blotnaði ekki svo mikið í gegnum
hærupokann. Ég man að það voru
tveir hærupokar úl á Bergsstöðum,
þar sem ég ólst upp.
LB: Þeirhafaveriöþéttirogsterkir?
S: Já, það hrökk svo af þeim vatnið.
LB: Enhvernigerþettaunnið? Þú
byrjar líklega á því að klippa hárið
af hestunum?
S: Já, fyrst er að klippa hárið af hest-
unum. Já, það er miklu þægilegra að
vinna úr hári sem er ekki mjög stutt og
það er betra efúr þ ví sem það er lengra.
Nú er orðið móðins finnst mér að
klippa bara smávegis af í einu og hafa
hestana alltaf með hálfgert bítlahár.
Nú, svo er hárið þvegið og þurrkað.
Þá er að tæja það, það fást nú einhvers
staðar einhverjir kambar úl þess en ég
hefur nú bara notað gamla lagið og tæi
þetta svona milli handanna. Hross-
hárið er nú mikið í lokkum og svo
þegar ég er búinn að gera svoliúa
hrúgu á gólfið hjá mér þá rúlla ég því
samaneinsogívindil. Svoþarfmaður
að súnga einhverju í gegnum það og
setja það í fast. Það var alltaf sett á
rúmstólpana í baðstofunum. Þar var
fesúngfyrirþetta. Svo er ég bara með
halasnældu sem ég spinn á. Þetta
gengur nú hægt en maður þarf ekkert
að flýta sér. Svo þarf náttúrlega að
tvinnaþettaogþessháttar. Hærupok-
amir eru svo svona fullur metri á dýpt
og svo þótti nauðsy nlegt að hafa hom-
sylgjur á opinu til að þræða band í
gegnum svo hægt væri að loka þeim
þegar búið var að setja hveiúð eða
mélið í. Svo var þetta bundið í venju-
legum reipum upp á klakk.
LB: Þetta er ekki mjög algeng iöja
núna?
S: Nei, það er lítið um að þetta sé gert
núna En það má kannski taka það
fram að það eiga að vera þrír vinnu-
dagar í Menntaskólanum að Laugar-
vatni og þá á ekki að líta í bækur
heldur eiga nemendur að sinna öðmm
verkefnum, m.a. varvarégbeðinnum
að fara og sýna hrosshársvinnu einn
daginn. Það er eins og það sé að vakna
áhugi fyrir því að sjá þetta eða jafnvel
pmfa þetta og ég á að fara í þetta á
fimmtudaginn kemur.
LB: Ég hef nú heyrt það aö Byggöa-
safnið á Selfossi hafi sýnt þessu
áhuga líka.
S: Já.húnkomhérhúnHildurHákon-
ardótúr, safnvörðurinn á Selfossi fyrir
ári síðan og sá hér stykki sem ég hafði
verið að gera, ekki í vefstól heldur
handbrugðið úr hrosshári. Hún sagði
að sig vantaði alveg hæmpoka og bað
mig endilega ef ég mögulega gæú að
vefa fyrir sig hæmpoka. Ég lagði í það
í vetur og bjó úl tvo og æúaði nú að
eiga annan en svo sagði hún að það
væri kona við safnið á Eyrarbakka
sem vildi endilega fá poka líka svo ég
er víst búinn að láta hann líka.
LB: Þaöergeysilegtverkaðvinna
einn svona poka, ekki satt ef allt er
taliö saman?
S: Já maður er nú ansi lengi að vinna
hrosshárið þegar maður gerir þetta
bara á halasnældu og tæir þetta í
Sveinn viö vefstólinn.
Litli - Bergþór 14