Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1932, Page 28

"8
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
ast greiðslu á vörum. Voru fátækl-
ingarnir þá útilokaðir. Þá stofnaði
Jón sérstaka fátæklingadeild við
félagið og var sjálfur formaður
hennar og pöntunarstjóri. Stóð eng-
in deildin betur í skilum en hún.
En þetta varð uppliaf að verzlunar-
starfsemi hans, er hann síðan fékst
við til æfiloka.
Fimm næstu árin (1896—1901)
bjuggu þau hjón á Seltjarnarnesi
við Reykjavík, en vorið 1901 flutt-
ust þau að Bakka í Dalahreppi við
Arnarfjörð. Keyptu þau jörðina og
ráku þar bæði búskap, útgerð (á
þilskipi) og verzlun, í fyrstu pönt-
unarfélag, en síðar fyrir eigin reikn-
ing (frá 1910).
Á Bakka var blómlegust æfi
þeirra lijóna enda dvöldu þau þar
lengst af tvo tugi ára. Þar var rek-
inn jöfnum höndum búskapur og
útgerð. Jörðin var stækkuð um
meira en helming, tún sléttuð, bætt
og girt, en þilskip og mótorbátar
gerðir út. Þar var mannmargt heim-
ili og rausn, bærinn lá í þjóðbraut
og sneiddu fáir hjá, sem um fóru.
En Jón varð eigi aðeins fyrirmynd
annara að dugnaði og framtaki í
búnaði og útgerö, lieldur hafði hann
og í ýmsum öðrum málum for-
ustu af hendi liéraðsmanna. Hlóð-
ust á hann trúnaðarstörf er liér
veröa ótalin en sýna traust manna
*og álit á honum. Hann dó 21. marz
1921 á Landakotsspítala í Rvík,
tæplega 66 ára, fór þá Guðný til
barna sinna þar og lifði enn 7 ár
(d. 11. júní 1928 tæpra 72 ára).
Alls höfðu þau hjón átt 14 börn, og
komust upp tíu af þeim, sjö dreng-
ir og tvær stúlkur. Auk þess liöfðu
þau alið upp tvö tökubörn.
Guðmundur var einn settur til
menta sinna systkina, enda var
hann strax í æsku mjög bókhneigð-
ur, en ófús til annara verka. Naut
liann samtýnis við Reykjavík í því,
að honum var komið fyrst til barna-
kennara, síðan á barnaskóla Sel-
tirninga (1900—01), og loks þá um
vorið til séra Friðriks Friðriksson-
ar til undirbúnings undir inntöku
í mentaskólann. Það próf stóðst
liann þó ekki sökum of lítils und-
irbúnings og fór þá vestur á eftir
foreldrum sínum og var þá ekki
séð fyrir námi næsta vetur. Það
er ekki fyr en veturinn 1903—04
að honum er komið til séra Magn-
úsar Þorsteinssonar frá Húsafelli,
þá presti í Selárdal, til að læra
enn undir skóla, enda tekur hann
þá próf um vorið og sezt í fyrsta
bekk haustið 1904. Undir gagn-
fræðapróf virðist hann hafa lesið
utanskóla, það tók hann vorið 1907
og skaraöi þá langt fram úr öðr-
um í íslenzku (8 í munnl. 6 í skrifl.)
Eftir það sýnist hann hafa lesið al-
gerlega utanskóla, því hans er eigi
getið í skýrslum fyr en 1910 að
hann tekur stúdentspróf með lágri
einkunn. En það mun hafá valdið
að hann hafði námsfé mjög af
skornum skamti, svo að hann varð
að vinna mikið fyrir sér, einkum
síðari skólaárin. Vann hann að
blaðamensku undir liandleiðslu
Fjörns Jónssonar — hjá honum bjó
hann alla þá tíð, sem liann var í
skóla. Einkum vann hann mikiö
að ritstörfum við blaðið 1908 og
lagði þá að sögn drjúgan skerf til
deilumálanna og kosningasigurs
flokksins. Var Guðmundur að sjálf-
sögðu skeleggur sjálfstæðismaður