Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2000, Blaðsíða 118

116 Árbók VFÍ/TFÍ 1999/2000
lækkun á raunávöxtunarkröfu á langtímamarkaði gæti stuðlað að um 10% hækkun á
hlutabréfaverði að öðru jöfnu.
Jafn aðgangur markaðsaðila að upplýsingum er lykilatriði fyrir trúverðuga verðmyndun.
Með vexti hlutabréfamarkaðarins hefur jafnræði fjárfesta í þessum efnum aukist og á næstunni
má vænta frekari umbóta. Um áramótin gengu í gildi reglur sem gera þingaðilum skylt að
tilkynna utanþingsviðskipti innan fimm mínútna frá því þau áttu sér stað. Eru nú flest
utanþingsviðskipti tilkynnt tafarlaust. Tímanlegar og greinargóðar upplýsingar um innherja-
viðskipti eru einnig mikilvægar til að jafna aðstöðu fjárfesta. Hingað til hafa upplýsingar um
innherjaviðskipti stundum borist markaðs-aðilum nokkuð seint en gera má ráð fyrir því að
með rafrænni skráningu hlutabréfa verði töluverð bót þar á. Þá hefur VÞI í hyggju að birta
nöfn innherja í innherjaviðskiptum frá og með I. júlí næstkomandi. Sumir markaðsaðilar
hafa lýst þeirri skoðun að eðlilegt væri að lög um innherjaviðskipti yrðu hert frekar þannig
að hömlur yrðu settar á slík viðskipti skömmu fyrir afkomutilkynningar enda má þá vænta
að ójafnræði í aðgangi að upplýsingum sé hvað mest. Fordæmi eru um slíkar skorður á
innherjaviðskipti erlendis frá. Aukin tíðni afkomuupplýsinga mundi enn frekar jafna aðgang
ijárfesta að upplýsingum. Nú er skráðum félögum skylt að skila afkomutölum tvisvar á ári
en víða erlendis ber félögum að skila ársijórðungslegum uppgjörum. Sum félög á VÞÍ hafa
þó brugðist við auknum kröfum markaðarins í þessum efnum og birtir nú um fimmtungur
skráðra fyrirtækja uppgjör oftar en reglur kveða á um. Reiknað er með að reglur um aukna
tiðni uppgjöra verði settar áður en langt um líður. Viðskiptahættir eru því að færast nær því
sem gerist á þróuðum mörkuðum erlendis þó enn megi gera betur.
Utanríkisviðskipti og greiðslujöfnuður
Umhverfi utanríkisviðskipta: Minni óvissa ríkir nú um efnahagsþróun helstu viðskipta-
landa okkar en á síðustu misserum. Hagvöxtur heldur áfram í Bandaríkjunum og uppsveiflu
má nú greina í ríkjum Evrópusambandsins. Eftir mikla verðlækkun á hrávörumarkaði á
árinu 1998 fór verð að hækka á árinu 1999, þótt það væri að meðaltali lægra á árinu 1999
en 1998.
Verð á sjávarafurðum hækkaði mikið á árinu 1998, eða um tæplega 12% í islenskum
krónum. Á árinu 1999 lækkaði verð á mjöli og lýsi um þriðjung sem olli því að verð á
útfluttum sjávarafurðum í heild lækkaði um 0,4%. Verð á öðrum útfluttum sjávarafurðum
hækkaði hins vegar um 6,2%. Verð á áli og járnblendi lækkaði að meðaltali á árinu 1999,
líkt og á fyrra ári, eða um 4/2%. Verð á áli á skyndimarkaði í London (LME) lækkaði um
18% innan ársins 1998, en frá upphafi til loka árs 1999 hækkaði það um 24% þótt
meðalverðið 1999 hafí verið lægra en 1998.
Á innflutningshlið hækkaði verð á bensíni og olíu um 8% á árinu 1999. í kjölfar 40%
lækkunar á olíuverði á alþjóðamarkaði innan ársins 1998 tók olíuverð að hækka í kjölfar
samninga OPEC ríkjanna um minni olíuframleiðslu. Frá upphafi til loka árs 1999 hækkaði
olíuverð á heimsmarkaði um nálægt 160%.
Gengi krónunnar hækkaði um 0,1% á milli áranna 1998 og 1999. í heild lækkaði inn-
flutningsverð vöruviðskipta á árinu 1999 um nálægt 1 '/2% samanborið við lækkun um 0,6%
á árinu 1998.