Bændablaðið - 11.12.2001, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 11. desember 2001
BÆNDABLAÐIÐ
7
Mjólkin lang ódýrust og hœkkar minnst
Kr.80
9,1 % hœkkun á
1 lítra af mjólk
Verð 4. 12. 2001 á
einum lítra kr. 80
Hækkun 9,1%.
Kr. 142
46,4% hœkkun á
1 lítra af Brazza
Hagkaup,
Skeifunni
Verð 23.12.1999 á
einum lítra kr. 97
Verð 4.12. 2001á
einum lítra
kr. 142
Hækkun 46,4%.
Kr.163
19% hœkkun á
1 lítra af kóki
Kr.197
23,9% hœkkun á
1 lítra af Trópí
Hagkaup,
Skeifunni
Verð 23.12.1999 á
einum lítra
kr. 159
Verð 4.12. 2001 á
einum lítra kr.
197
Hækkun 23,9%.
Auðvitað má halda því fram að það sé alrangt að stilla mjólk upp
með gosi og bragðbættum sykurvökvum. Þetta er rétt. Mjólk á enga
samleið með þessum drykkjum.
Þrátt fyrir að það sé margsannað að mjólk búi yfir eiginleikum sem
enginn ofangreindra drykkja getur státað sig af leggja t.d. sumir foreldrar
það að jöfnu hvort bömin drekki mjólk i skólanum eða fái sykurdrykk.
Þá talar fólk um verð á mjólk og sumir fara hamförum þegar
mjólkurhækkun er nefnd. Gosdrykkjaframleiðendur geta hins vegar
hækkað sínar afurðir án þess að nokkur hreyfi andmælum.
Mjólk og mjólkurmatur
I gögnum frá Manneldisráði
er nefnt að mjólk sé mikilvægur
næringargjafi, „bæði vegna
kalksins og annarra bætiefna
sem hún veitir.“
Manneldisráð segir skýrt og
skilmerkilega að í
fæðuhringnum séu engin
sætindi, „enda eru þau ekki
nauðsynleg til vaxtar og
viðhalds. Sælgæti inniheldur
mikla orku en lítil eða engin
nauðsynleg næringarefni og er
það ástæða þess að þau eru
óheppileg, auk þess sem þau
skemma tennur. Löngunina í
sæta bragðið má stilla með því
að borða ávexti eða setja sultu á
brauð. Ágætt er að velja sér
nammidag fyrir sætindin tii að
læra að stilla neyslunni í hóf.“
Samkvæmt ráðleggingum
Manneldisráðs er ekki æskilegt
að fá meira en 10% orkunnar úr
sykri. Ráðið segir því ljóst brýna
þurfi fyrir börnum að draga úr
sykurneyslunni og kenna þeim
breyttar fæðuvenjur. í því efni
væri ekki úr vegi að byrja á að
draga úr gosdrykkjaþambi.
Sykraðir svaladiykkir
Ekki er langt síðan sjá mátti
á síðum blaða umræðu um
hollustu sykraðra svaladrykkja.
Upphaf umræðunnar mátti
rekja til þess að foreldrar ungra
skólabarna fengu í hendur béf
frá fyrirtækinu Vífilfelli, „þar
sem koma fram alvarlegar
rangfærslur um hollustu
sykraðra svaladrykkja. I
bréfinu er forcldrum talin trú
um að Svali eða aðrir sykraðir
svaladrykkir geti komið í
staðinn fyrir ávexti í fæði barna
og að Svali í nestisboxinu sé því
ágæt iausn fyrir foreldra sem
vilja senda börn með ávexti í
skólann. Til að bæta gráu ofan á
svart er tvívegis vísað í
Manneldisráð í bréfinu og
þannig gefið í skyn að ráðið sé
sammála þessum staðhæfingum.
Þarna er heldur betur hallað
réttu máli því Manneldisráð
hefur þvert á móti hvatt til þess
að börn borði ávexti en drekki
helst vatn eða léttmjólk í
skólanum — ekki sykraða
svaladrykki.“
Hm bp É __
,,'eBue)
-suiuieAH bjj jb|bj uias uoseisjo
jnuijjg ja ejjacj" :oas uijacj >jne|
Bo jeujs jeujjuæq paui uueq joj
‘ejos pe joj jnujuo ua jnpe ‘pjp|OA>i
uin ’eBuejsuiuieAH e juiuo paui
Pjjsa uujs jjja jjeq uueq pe nBos
ecj jpBes uias uossuop jeuiiefn ejas
pjjaA ejeq unui peq „'jsonpupig
bjj jb|bj uias uose|s;o JnuijjQ
ja ejjaq“ :uepjou pe jjajj jjng
ejeq pe Jjjja sueq pjoe>jo| jssac) pjA
jseuue>| Jjjsaid jnpeui jnuun^ppfcj
nBupi ja jsonpupig e sujsdjeAjn
-sj>uy jjejjjejjajj ‘uosé|sjo jnuijjo
Sauðkindin. Þessi rólynda
jórtrandi skepna í innstu krónni
að vetri - þetta villta dýr á fjalli í
sumarhögum. Þessi umhyggju-
sama móðir með lömb að vori og
sáran jarm að hausti þegar lömbin
hafa verið leidd í sláturhús. Þetta
er kindin okkar, íslenska ærin,
sem um aldir hefur verið
uppistaða í búskap íslenskra
bænda. En nú eru bóndinn og
kindin í vanda stödd. Vandinn er
að vísu ekki að detta yfir þegar
þetta er skrifað - hann er eldri og
er ekki alltaf eins - hann er
breytilegur eins og veðrið. Hér
áður fyrr var vandi sauðfjár-
bænda oft sá að erfitt gat verið að
afla heyja og fóðurs til að halda
lífi í fénu og
það varð
horfellir að
vori. Nú um
sinn er
vandinn hins
vegar annar
og mestur
þegar kindin
er dauð. Þá
verður of
mikið af kjöti
og kjötið er of
dýrt og alltof
fáir vilja kaupa. Þó er kjötið gott.
Ungir og aldnir eru sammála um
það. En það fæst annað kjöt sem
er ódýrara og það getur líka verið
gott svo lambakjötið er í
vamarleik. Ríkið greiðir hluta af
verði kindakjötsins beint til
bænda og þó að færa megi rök af
ýmsum sortum fyrir því, að
þessar greiðslur séu ekki bara
vegna kjötsins, þá eiga stjómvöld
bágt, í umhverfi dagsins, að
borga. Því lofuðu bændur við
síðustu samninga að hagræða í
sínum fjárbúskap - koma þar á
gæðastjómun. Það er ekki ætlun í
þessu bréfi að hafa uppi andmæli
gegn hagræðingu enda væri það
óðs manns æði, ef halda á
mannorðinu, en
hinu velti ég fyrir
mér hver verða
áhrif þessarar
hagræðingar á það
mynstur búskapar
sem enn er þó við
lýði í íslenskri sveit.
Vill þjóðin borga
fyrir ásýnd
sveitanna - á
nútímamáli halda
uppi menningar-
landslagi, vel
hirtum húsum raðað
í græn tún - eða á
að taka upp
greiðslur fyrst og
fremst vegna þess
að rekinn er
hagrænn búskapur?
Hér em stórar
spumingar og
vandrataður réttur
vegur eða eins og
stjómmálamaðurinn
sagði:
Sannleikurinn er sá
að leysa þarf marga
þröskulda.
</>
P
c
o*
■■
3
a
■■
3
Jóhannes
Úr fórum þular
Ur fómm þular heitir
nýútkomin bók eftir þann kunna
útvarpsþul Pétur Pétursson. í
bókinni em sögur og frásagnir
úr handraða Péturs. Einn kafli
bókarinnar heitir
„Listamannahverfi i Vesturbæ."
Þar segir Pétur frá nokkmm
listamönnum sem búið hafa í
Vesturbænum, þar á meðal séra
Sveini Víkingi, sem var m.a.
hagyrðingur góður. Eitt sinn
hafði hópur kvenna umkringt
séra Svein og gerðust sumar
frúmar svo nærgöngular við
hann að séra Sveini þótti nóg
um og orti þá:
Virkilega við mér brá
og varla þola mátti,
þegar þœrfóru að þreifa á
því sem konan átti.
Með lífið í lúkunum
Þeir Guðjón Ingi Eiríksson og
Jón Hjaltason hafa á
undanfömum ámm
gefið út nokkrar bækur með
skemmtisögum af þingmönnum
og prestum landsins. Nú er
komin út bók með
skemmtisögum af læknum sem
heitir Með lífið í lúkunum. Þar
em meðal annars sögur af
Guðmundi Karli Péturssyni sem
lengst af var læknir á Akureyri.
Ein sagan segir af bónda
nokkmm sem þótti sérsinna.
Erfmgjar hans vissu af
erfðaskrá karls og vom
óánægðir með innihaldið. Þeir
fullyrtu að hann væri ruglaður á
geði og einhvem veginn fengu
þeir hann lagðan inn á
Fjórðungssjúkrahúsið á
Akureyri, þar sem Guðmundur
Karl átti að dærna um andlegt
heilbrigði hans. „Þú veist
liklega hvað ég heiti," spurði
Guðmundur Karl þegar bóndinn
kom inn á læknastofuna. „Já,
Guðmundur Karl." „Og hvers
son?" „Það er nú best að tala
sem minnst um það," svaraði
bóndi þá. Guðmundur Karl
þurfti ekki að spyrja neins
frekar.Hann hreifst svo af
svarinu að bóndinn var
samstundis dæmdur andlega
heilbrigður.
Vaxtarœktar viðkvæm mál
í bókinni eru einnig nokkrar
sögur og visur um og eftir Pétur
Pétursson frá Höllustöðum,
lækni á Akureyri. Fyrir
nokkmm árum sagði Pétur í
útvarpsviðtali að
vaxtaræktarmenn væm iðulega
miöur vaxnir niður en upp
vegna steranotkunar og að
„eistun á þessum ræflum rýma
og verða ræfilsleg." I kjölfarið
höfðuðu nokkrir
vaxtaræktamienn meiðyrðamál
á hendur Pétri en að lokum
töpuðu þeir málinu í Hæstarélti.
Þá orti Hákon Aðalsteinsson
þessa vísu til Péturs:
Loks er Pétri létt í sál,
laus úr öllum vanda.
En vaxtaræktar viðkvæm mál
virðast illa standa.
Úr bréfi skattstjóra
„Það þarfnast skýringa að i búi
yðar eru 40 nautgripir en
aðeins 12 kálfar hafa fœðst..."
Svar: „...ég hef lagt bréftð fyrir
nautið og það hristi líka
höfuðið."
Umsjón
Sigurdór Sigurdórsson
ss@bondi.is