Bændablaðið - 25.03.2003, Blaðsíða 24

I 24
Þriðjudagur 25. mars 2003
Beendobloðið
AflALFUNDUR SAM
Með hagræOingu hafa
sparast miklir flármunir
Aðalfundur Samtaka afurðastöðva í mjólkuriðnaði
var haldinn 13. mars síðastliðinn og sóttu hann
fulltrúar mjólkursamlaga og gestir.
A timamótum
Formaður samtakanna, Magnús
H. Sigurðsson, flutti ítarlega
skýrslu stjómar en hún hélt níu
bókaða fundi þar sem IJallað var
um mörg mál og stór. Hann sagði
að árið hefði verið afar við-
burðaríkt og starfsemi SAM
óvenju umfangsmikil, kreijandi og
tímaffek. Formaðurinn sagði að
liðinn áratugur hefði einkennst af
umtalsverðum breytingum í ís-
lenskum mjólkuriðnaði, hvort sem
litið væri til aðstæðna bænda eða
afurðastöðva. Mjólkurframleið-
endum hefði fækkað um 629 frá
1990 til ársloka 2002 eða um
40,4% og afurðastöðvum um 8 eða
47%; árið 1990 voru þær 17 en em
nú aðeins 9. Ljóst væri að við
þessar aðstæður hefðu sparast
miklir fjármunir. "Þannig má segja
að affakstri yfirstaðinnar hagræð-
ingar hafl sannarlega verið skilað
bæði til neytenda og mjólkurffam-
leiðenda með skilvirkum og skipu-
lögðum aðgerðum," sagði hann.
"Þar má ekki undanskilja þátt hins
opinbera sem hefúr sýnt aðgerðum
skilning og stutt dyggilega við
greinina og afstaða yfirvalda ávallt
verið fyrirsjáanleg eins og frekast
er unnt. Slíkt er afar mikilvægt.
Með hliðsjón af þessum breyting-
um ásamt þeirri réttarstöðu sem
mjólkuriðnaðurinn stendur frammi
fyrir gagnvart verðlagsmálum
mjólkurvara, svo og því sem
framundan er við gerð nýs
búvörusamnings og hugsanlegrar
niðurstöðu í yfirstandandi
samningalotu um Alþjóða við-
skiptastofnunina (WTO), má segja
að mjólkuriðnaðurinn standi á
tímamótum um þessar mundir."
Umfangsmesta starfsárid
í skýrslu Pálma Vilhjálmsson-
ar framkvæmdastjóra kom ffam að
árið 2002 hafl einkennst af
miklum breytingum á starfsemi
afurðastöðva; rekstri tveggja var
hætt en eignabreytingar urðu á
tveimur. "SAM hafði milligöngu
um alla sameiginlega fundi aðila,"
sagði Pálmi, "auk þess sem starfs-
menn önnuðust að mestu alla
gagnaöflun og héldu utan um upp-
lýsingar. Þá voru ýmsar skýrslur
unnar undir forsjá samtakanna á
öllum stigum málsins. Þetta er eitt
umfangsmesta viðfangsefni sem
komið hefur til kasta SAM á þeim
tíma sem samtökin hafa starfað."
Pálmi ræddi um uppgjör mjólkur
fyrir síðasta verðlagsár, erlend
samskipti og fleira og lauk máli
sínu með þessum orðum: "A slík-
um tímamótum er það grunnfor-
senda þess að geta varið hagsmuni
afurðastöðva og mjólkúrbænda að
eiga samstillt og öflug hagsmuna-
samtök sem hafa góða yfirsýn og
þekkingu á starfsemi greinarinnar."
Norómenn heimsóttir
Vilhelm Andersen gerði grein
fyrir starfsemi verðlagsnefndar bú-
vöru en hún hélt ellefú fundi á
árinu. Helstu þættir í störfum
hennar voru að fylgjast með
kostnaðarbreytingum á verðlags-
grundvelli kúabús og leita leiða til
að minnka þörf á verðtilfærslu
þannig að hún geti rúmast innan
ramma laganna. Vilhelm kynnti
með línuritum þróun vinnslu og
dreifmgarkostnaðar og vísitölu
neysluverðs á tímabilinu desember
1990 til febrúar 2003 en hún sýnir
verulegan mismun á hækkunarþörf
og fenginni hækkun. Tveir iúll-
trúar frá SAM, þeir Pálmi Vil-
hjálmsson og Hólmgeir Karlsson,
heimsóttu Norðmenn og kynntu
sér hvemig norskur mjólkuriðnað-
ur stýrði sínum verðtilfærslum, og
þótti þeim margt hjá ffændum
okkar athyglisvert.
Uppörvandi
rœða
Guðni Agústsson landbúnaðar-
ráðherra var gestur fúndarins og
flutti ávarp sem var í senn upp-
örvandi og skemmtilegt. Hann
kvað allt tal manna um fátækt og
bágindi bænda orðum aukið og
hættulegt. Miklar ffamfarir hefðu
Framh. á næstu síðu.
V
Meðfylgjandi myndir voru teknar á þeim fundum sem sagt er frá hér á síðunni. Lengst til vinstri eru nokkrir fundarmanna á SAM fundinum. Guðni Ágústsson, landbúnaðarráðherra sat fund
SAM. Þá kemur Magnús Ólafsson, forstjóri Osta- og smjörsölunnar i ræðustól og lengst til hægri er Birgir Guðmundsson, stjórnarformaður Osta- og smjörsölunnar að ávarpa fundinn.
■ ■ ■■
AflALFUNUUR QSTA UG SMJORSULUNNAR 8F
Vaxandi hlutdeild lágvöruverslana
Aðalfundur Osta- og smjörsölunnar, sá 44. í róðinni,
fór fram 14. mars siðastliðinn og sóttu hann
fulltrúar allra mjólkursamlaga landsins en þau eru
nú níu talsins.
Sœtasti sigurinn
Birgir Guðmundsson stjómar-
formaður minntist í upphafi fund-
arins tveggja látinn frumherja, sem
mjög hafa komið við sögu Osta-
og smjörsölunnar: Erlendar
Einarssonar, sem átti mestan þátt í
stofnun fyrirtækisins ásamt Stefáni
* Bjömssyni og var stjómarfor-
maður þess í áratugi, og Hjalta
Pálssonar sem var í stjóminni frá
upphafi. Að lokinni kosningu
starfsmanna flutti Birgir skýrslu
stjómar fyrir liðið ár en hún hélt
sjö bókaða fundi þar sem fjallað
var um ótal mál og ákvarðanir
teknar. Hann greindi frá nýjum
greiðsluskilum til mjólkursam-
laganna, málefúum íslensks
markaðar og Norðurmjólkur ehf.
og mörgu fleira. I lok skýrslu
sinnar ræddi hann um verkefni
; framtíðarinnar og minnti á um-
’ mæli Helga Skúla Kjartanssonar
sagnfræðings sem telur stofnun
Osta- og smjörsölunnar árið 1958
"sætasta sigur samvinnuhreyf-
ingarinnar".
Þokkaleg sala
Magnús Ólafsson forstjóri
. í flutti ítarlega skýrslu bæði í máli
og skýringamyndum um starfsemi
Osta- og smjörsölunnar á árinu
2002. Hann sagði að árið hefði á
margan hátt verið óvenjulegt og
sýnt glöggt hve sveiflur í þjóð-
félaginu hefðu mikil áhrif á rekstur
fyrirtækisins. Sala afurðanna gekk
vel fyrri hluta ársins en í ágúst tók
samdráttur í verslun og þjónustu
að gera vart við sig. í desember-
mánuði var salan hins vegar góð
og þegar á heildina er Iitið má
segja að hún hafi verið þokkaleg.
Árið 2003 fer vel af stað og stefnt
er að því að ostasala aukist um
2,6%.
Fleiri sýni rannsökuó
Rannsóknarstofú Osta- og
smjörsölunnar bárust alls 12,815
sýni frá mjólkursamlögunum árið
2002 sem er 4,7% fleiri sýni en
árið 2001. Af ostasýnum reyndust
98,3% söluhæf miðað við 99,5%
árið áður. Af smjör og smjörva-
sýnum á árinu reyndust 99,1%
fýrsta flokks og er það betri árang-
ur en náðist árið áður (98,3%). Hjá
tveimur samlögum reyndust öll
aðsend sýni fyrsta flokks.
Sjálfvirkt ostaskuróartæki
Framleiðsla á bitapökkuðum
osti jókst um 2,2% miðað við árið
áður. 5,9% aukning var í ffarn-
leiðslu á minni bitum en minnkun
annað árið í röð á hinum stærri.
Endumýjun tækjakosts í osta-
pökkun er nú lokið um sinn en á
árinu var fjárfest í sjálfvirku osta-
skurðartæki sem framleitt er af ís-
lenskum hugvitsmanni. Tveir
starfsmenn sjá nú um alla
bitapökkun en fyrir tveimur árum
vom þeir sex.
Aukning í sneiddum osti
Framleiðsla á sneiddum osti
jókst verulega eins og mörg
undanfarin ár eða um 12,5%.
Aukningin nam 14% í sneiddum
osti í neytendapakkningum en um
12% á sneiddum osti ætluðum
stómotendum. Stómotendur kunna
vel að meta þessa þjónustu Osta og
smjörsölunnar en um 70% af
sneiddum osti fer á stómotenda-
markað.
Rafrœn gœóahandbók
Rafræn gæðahandbók var tekin
að fúllu í notkun á árinu 2002 en
hún auðveldar alla vinnu við
gæðastjómunarkerfí íyrirtækisins,
ISO og GÁMES, og gerir notkun
pappírs í tengslum við þau nánast
óþarfa. Það hefúr kostað mikla
vinnu að bæta gæðahandbókina til
samræmis við breytingar sem ný-
lega hafa verið gerðar á ISO
staðlinum en þær snúa að aukinni
áherslu á markaðssetningu, vöm-
þróun og tengsl við viðskiptavini.
Vörustjórnunarkerfi
Aðstaða til vömdreifingar og
vömmóttöku var bætt á árinu en þá
var um 300 fermetra kælirými
tekið í notkun. Breytingin var
einnig liður í því að bæta vömgæði
með því að hafa kælikeðjuna
órofna frá því að tekið er á móti
vöm og þar til hún er komin í
hendur viðskiptavinar. Unnið var
að því að bæta vörustjómunarkerfi
fyrirtækisins en á árinu var tekin
upp rafskönnun í vömtiltekt.
Árangur lét ekki á sér standa og
hefúr dregið verulega úr ffávikum
í tiltekt. Unnið verður áffam að því
að bæta kerfið til að koma til móts
við kröfúr smásala um lágmarks
birgðahald og eigin kröfu um að
veita viðskiptavinum ömgga og
góða þjónustu.
Breytt smásala
Hlutdeild lágvömverslana er
nú orðin sú mesta sem þekkst hef-
ur og er spuming hvort ekki þurfí
að aðlaga starfsemina í framtíðinni
að þeirri staðreynd. Salan skiptist
þannig niður að smásala er með
67,86%, veitinga og gistihús
11,01 %, matvælaffamleiðendur
6,65% og stómotendur og mötu-
neyti 5,04%.
Meðal fremstu ostaþjóða
Islendingar em í hópi ffemstu
ostaþjóða heims og er sá árangur
vissulega aðdáunarverður. Sam-
kvæmt nýjustu tölum ffá árinu
2000 emm við í fimmta sæti með
20,6 kg. á hvem íbúa. Frakkland er
í fyrsta sæti með 25,7 kg., Grikk-
land í öðm sæti með 24,6 kg.,
Ítalía í þriðja sæti með 22,3 kg. og
Þýskaland í fjórða sæti með 21,2
kg. Svíar eru í sjötta sæti og Danir
hinu áttunda. Skyrið telst með hjá
okkur og viðlíka afúrðir hjá öðmm
þjóðum. Ostaneyslan hér á landi er
nú árið 2002 22.8 kg á hvem íbúa.