Tónlistin - 01.11.1943, Page 52

50
TÓNLISTIN
Fyrir svo viöamikiö verk sem þetta
heföi veriö æskilegra aö hafa mann-
fleiri kór, sem betur heföi gnæft yfir
hljómsveitina. í þessum snoturbúna
kammerkór haföi forysturöddin yfir
björtum blæ að ráöa, en karlmannaradd-
irnar reyndust alltof hlédrægar. Undir-
leikur og forleikir hljómsveitarinnar
voru víðast hvar hreinlega leiknir, en
nokkuð skorti á nákvæmt samræmi
milli söngs og leiks.
Karlakórinn Fóstbræður stendur nú
í fremstu röö sem afburðakór í sönglífi
okkar, og ætti hann því aö vera tengdur
sterkum böndum viö íslenzka tónmenn-
ingu. Nýlega gáfust góöar vonir um rat-
vísa forystu til tryggingar þessu lífsskil-
vrði, en nú virðist sjónin aftur hafa
daprazt og leiöin glatazt.
Efnisskrá kórsins, sem aö þessu sinni
var æði-umfangsmikil, bi’ti ekkert ís-
lenzkt lag nema eina tileinkun. Norrænu
lögin, sem nú eru búin að tapa æsku-
blóma sínum, söng kórinn yfirleitt með
öruggleik >og smekkvisi, að undanskildu
fyrra Belhnannslaginu, þar sem tenór-
arnir höföu ómótstæðilega tilhne'gingu
til að ,,skrúfa“ sig upp og valda mis-
ræmi milli radda. Hinum vandsurgna
dánarsöng Bachs var og i nokkru áfátt
um hárnákvæma tónhæfni, og sums-
staðar var jafnvel fariö út vfir endi-
mörk hljómandi raddsviðs (Körling).
Meöferöin á finnsku lögunum bar af,
enda voru þau kórnum fullkomlega
samboöin verkefni; hér kom fram há-
dramatískur frumkraftur sindrandi
fjallaradda í túlkun eðlisskyldrar hugs-
unar hinna gagnmúsíkölsku Finna,
sem í tónmennt skina öndvegis'æti
Noröurlanda. Jón Halldórsson sýndi
þaö, að hann getur beitt raddmagni
kórsins aö vissu marki; en þó er hon-
um sýnna um sundurgreiningu smáat-
riöa en arnsúg stórfelldra umbrota, svo
aö óþarflega Ivrísk viökvæmni ræöur
of miklu um heildarsvipinn. Daníel Þor-
kelsson fór laglega með lítiö einsöngs-
hlutverk, en ljósari f-ramburður mundi
lífga söngstíl hans, og Holger Gíslason
flutti skozkt þjóölag með viöfeldinni
en eilítið „vibrerandi“ röddu.
Sá, sem gerir tilkall til þess að vera
snar þáttur í lííi þjóömenningar, tekst
á hendur eigi alllitla ábyrgð. Hann er i
rauninni kjörinn til að bregða upp sönn-
um, raunverulegum myndum af lífs-
hræringum þjóöarinnar sjálfrar i for-
tíð og nútíð og hjálpa henni þannig til
aö þekkja sjálfa sig, kenna henni að
hlusta á 'röddina í hennar eigin brjósti.
Þetta viðhorf menningarboðberans er
sjálfsögð trúmennska gagnvart sam-
þjóðinni.
Nýlega hefir menntamálastjórn lands-
ins veitt islenzkum tónlistarmönnum
nokkra upphæö fjár í viðurkenningar-
skyni fyrir unnin tónlistarstörf. Af
þessari upphæö hafa % hlutar fallið i
skaut íslenzkum tónskáldum, og taldi
þó úthlutunarnefndin, aö nokkrir aörir
jafnverðugir stvrksins hefðu verið
látnir sitja hjá. Ef nú ætti að draga þá
eðlilegu ályktun, að söngskrá reynds
kórs gæfi ákveðnar upplýsingar um tón-
listarþroska þeirrar þjóðar, sem hefir
aliö, stutt og sfyrkt hann til gengis og
frama — þá hlytum við að kveða upp
úr með þann dóm okkar, að íslenzkir
lagsmiðir væru alls endis ómaklegir —
jafnvel hinnar minnstu viðurkenningar
af hálfu hins opinbera. Ef við hins
vegar snúum dæminu við og ályktum
sem svo, að hér hljóti að blómgast skap-
andi tónlista'rlíf. ef miöa skuli viö þann
hóp skapandi tónlis'armanra, sem rík-
isvaldiö álítur viöurkenningarveröa, þá
getum viö slegið þvi föstu, að viðfangs-
efni kórsöngvaranna standa i himin-
hrópandi ósamræmi og andstöðu við
þjóðlegt sönglíf þessa lands. Allir þeir,
sem fylgjast vel meö sönglistarmálum
okkar, vita ósköp vel, hvor ályktunin
reynist haldgóö og hvor allskostar
ótæk.
íslenzkir tónlistarmenn geta ekki lát-
ið hjá líða, að hreyfa eindregnum and-
mælum gegn þvi, að íslenzk tónlist sé
borin fyrir ofurborð, — hvar og hve-