Tónlistin - 01.11.1943, Qupperneq 75

TÓNLISTIN
73
Jafnvel á stund hinnar dýpstu sælu
og hinnar dýpstu neySar þörfnumst
við listamannsins.
Goethe, Kjörsifjar
(W ahlverwandtshaften).
V eðmálið.
Dag nokkurn mætir Bfilow hefðar-
konu einni í listamannaherbergi hljóm-
leikahússins í Berlin (Philharmonie).
Enda þótt Búlow væri lítið um konu
þessa gefiö, ávarpar hún hann svohljóS-
andi: „Góöan daginn, herra hljómsveit-
arstjóri; ég skal veöja viö yöur, aö þér
þekkiS mig ekki lengur.“ — „Þér hafiö
unnið veðmálið," svaraði Búlow í stytt-
ingi og hélt leiðar sinnar.
Molar af borði Schumanns’)
,,i. Þið ungu menn, þið eigið langa,
örðuga leið fyrir höndum. Það bjarmar
af einkennilegum roða á himninum ; hvort
það er kvöldroði eða morgunroði, veit ég
ei. Lofið ljósinu að skína! —
2. Mér er lítið gefið um þá menn,
sem ekki láta fullkomið samræmi ríkja
milli lífs og verks.
3. Það er reginmunur, hvor skrifar
smástígan (krómatískan) tónstiga, Beet-
hoven eða Herz.1 2)
4. Sá, sem ekki vogar að búast til
atlögu gegn ósómanum, er aðeins hálf-
gildur varðmaður þess góða.
5. Þrenna erkiféndur listar vorrar og
raunar allrar listar er ekki hægt að um-
bera: hina gáfnatregu, miðlungsgáfuðu
og sípárandi. Listin A að vcra annað' ocj
meira en leikur einn og dœgrastytting.
6. Fiðrildið flaug í veg fyrir örninn,
en hann vék sér til hliðar til þess að
kremja það ekki undir væng sínum.
(Rossini baöst áheyrnar Beethovens).
7. Hlustaðu kappsamlega á öll þjóð-
lög, þau eru eins og heil náma af gull-
1) Robert Schumann, Jiýzkt tónskáld
1810—56.
2) Henri Herz, austurriskur píanó-
leikari 1803—88, tónskáld i losaralegum
„salon“-stíl.
fallegum lögum og veita ])ér innsýn í
skapgerð hinna ýmsu þjóða.
8. Ekkert er jafnslæmt og lof leppa-
lúðans.“
„Gullinn" meðalvegur.
Þegar Leo Slezak stóS á tindi frægSar
sinnar sem Wagner-söngvari, átti hann
meö skömmum fyrirvara eitt sinn í borg-
inni Chemnitz aö syngja sem gestur í
óperunni „Lohengrin". ForstöSumaSur
söngleikahússins, sem var vinur hans,
sendi honum skilmála sína simleiSis á-
samt borguöu svarskeyti:
„HundraS mörk. — Þúsund kveöjur."
Slezak hafSi símsvar á hraSbergi:
„Þúsund mörk. — Hundraö kveSjur."
SamiS var um aö mætast á miSri leiö,
og síöan var söngvarinn ráSinn i hlut-
verkiö.
Orsökin.
HiS alkunna þýzka tónskáld Hans
Pfitzner var fyrir síöustu heimsstyrjöld
hljómleikastjóri viS óperuna og sym-
fóniukonsertana í Strassbourg. í tilefni
af líknarfélagsskemmtun var hann beö-
inn aö gefa lag á flygilinn. Hann lofaöi
því og mætti. Á meSan hann var aö spila,
hélt hluti af áheyrendunum uppi býsna
frjálslegum samræSum, svo aS Pfitzner
stóö loks gramur upp frá sæti sínu og
sagöi: „Ef menn ekki geta haft hljótt.
spila ég ekki lengur.“ Þvínæst settist
liann aftur og lauk viö aS leika lagiö,
meSan dauSaþögn ríkti í salnum.
Á eftir kom til hans kona sú, sem
stjórnaði samkomunni, og baö hann af-
sökunar á ókyrrS þeirri, sem upp hefSi
komiS meöal gestanna í byrjun leiks
hans. „ViS höfum gert eina villu“, sagöi
hún, „flygillinn heföi átt aS standa
hærra.“ „Nei, náSuga frú“, svaraöi
Pfitzner meS áherzlu, „gestirnir heföu
átt aö standa hærra.“
Reynsla forfeðra okkar.
Seint fyllir söngvís kona snældu.
Islenzkur málsháttur,